Een uitspraak van het Hof van Justitie bevestigt het recht van iedere Europese burger om online vergeten te worden. Alleen gaat dit in tegen de techniek van het internet, dat nooit iets echt vergeet. Hoe werkt het vergeetrecht nu precies?

Veel mensen willen niet meer geconfronteerd worden met hun verleden. Alleen kan het lastig zijn om jezelf los te koppelen van gegevens over een oude baan, relatie of een uit de hand gelopen feest van jaren geleden. Er kan via zoekmachines al snel een privacygevoelig beeld van iemand worden verkregen aan de hand van een naam, foto, geboortedatum of zelfs IP-adres. Deze gegevens, waarmee iemands identiteit kunnen worden vastgesteld, zijn persoonsgegevens.

In de Wet bescherming persoonsgegevens staat dat iedereen het recht heeft om zijn persoonsgegevens in te zien, aan te vullen, te verbeteren, af te laten schermen of te laten verwijderen. Dit laatste recht, ook wel ‘het recht om vergeten te worden’, lijkt nieuw, maar bestaat al veel langer. Het werd alleen niet vaak ingezet.

Daar kwam verandering in dankzij een rechtszaak in 2014. Vastgoedondernemer Costejo González wilde dat Google Spanje zoekresultaten over zijn oude schulden uit privacyoverwegingen zou verwijderen. Google weigerde mee te werken, waarna Costejo naar de rechter stapte. 

Het Hof van Justitie van de Europese Unie bepaalde dat het privacybelang van Costejo zwaar meetelde, omdat met zoekresultaten een zeer gedetailleerd beeld van hem kon worden samengesteld. Dit woog op tegen de economische belangen van Google. In het geval van Costejo stond ook het publieke belang op informatie de beslissing niet in de weg, want het ging om verouderde gegevens. Met deze uitspraak kwam het vergeetrecht op de kaart.

Google en het vergeetrecht

Via het recht om vergeten te worden kunnen onjuiste of verouderde gegevens worden verwijderd uit archieven. Als een vergeetverzoek wordt toegewezen door een zoekmachine, kun je ook wel spreken over ‘het recht om moeilijker vindbaar te zijn via internet’. Alleen de hyperlink naar een bron wordt weggehaald, niet de bron zelf. Bedrijven moeten openheid geven over het aantal vergeetverzoeken en de toewijzingscriteria.

Zo staat op de website van Google een transparantierapport dat dagelijks wordt bijgewerkt. In totaal zijn er bij de zoekmachine zo’n 442.660 vergeetverzoeken ingediend, waarvan zo’n 43 procent is toegewezen. Daarbij zijn er in totaal 1.550.586 url’s door Google onderzocht. Google gebruikt bij de beoordeling van vergeetverzoeken richtlijnen die zijn opgesteld door de Artikel 29 Werkgroep, een onafhankelijk adviesorgaan van de Europese privacytoezichthouders.

Inmiddels heeft de Rotterdamse rechtbank al een uitspraak gedaan over een geweigerd vergeetverzoek van Google Nederland. Google had volgens de rechter de vergeetcriteria beter moeten toepassen en gegevens over een advocaat die was veroordeeld vanwege wapenbezit, moeten verwijderen.

©PXimport

Vergeetverzoek indienen

Om zelf een vergeetverzoek in te dienen moet een kopie van een identiteitsbewijs worden meegezonden. Daarbij kan het BSN of een foto gewoon worden afgeschermd, zolang de ontvanger je identiteit maar met zekerheid kan vaststellen. Het proces om een vergeetverzoek in te dienen is best complex. Er zijn tools beschikbaar zoals Forget.me om het versturen van een vergeetverzoek makkelijker te maken. Het is verstandig om het privacybeleid en de betrouwbaarheid van dit soort partijen te controleren. 

Een bedrijf moet binnen vier weken reageren op een vergeetverzoek. Bij een afwijzing van het verzoek moet de reden van afwijzing altijd goed worden onderbouwd. Het kan zijn dat iemand een verzoek indient om gegevens over een overleden persoon te laten verwijderen. Dit verzoek mag alleen in behandeling worden genomen als het privacybelang van de nabestaande zelf wordt geraakt als gevolg van de publicatie.

Uitzonderingen

Het is mogelijk dat bepaalde gegevens niet meer relevant zijn, maar toch moeten worden bewaard voor de belastingdienst of vanwege een andere wettelijke bewaarverplichting. Organisaties zoals de Kamer van Koophandel moeten persoonsgegevens van bestuurders publiceren en registers in stand houden. Dit kan botsen met privébelangen, bijvoorbeeld van personen die ooit failliet zijn gegaan. 

Het kan zijn dat bepaalde gegevens bewaard móeten blijven

Recent is er in Italië een poging gedaan om een naam uit het register van de Italiaanse Kamer van Koophandel te laten verwijderen. Een bestuurder van een bouwbedrijf wilde een faillissement uit 1992 uit de registers laten halen. Hij eiste daarbij meteen een schadevergoeding die in eerste instantie ook werd toegewezen. Toen de KvK in cassatie ging, oordeelde de cassatierechter dat de gegevens over het faillissement moesten blijven staan vanwege het belang van rechtszekerheid: partijen moeten kunnen opzoeken met welke bedrijven en bestuurders ze zaken hebben gedaan.

Vergeetrecht in Europa en Amerika

Europese landen hebben twee jaar de tijd om de recent aangenomen Europese Privacyverordening in te voeren. Naar verwachting zal het vergeetrecht dankzij deze nieuwe wet worden versterkt. Waar je nu bij bedrijven en zoekmachines moet aantonen dat je een belang hebt te worden vergeten, zal die bewijslast worden omgedraaid: bedrijven moeten aantonen waarom jouw gegevens moeten blijven staan. Verder krijgen bedrijven niet alleen de plicht bepaalde gegevens op verzoek te verwijderen, ze moeten zich ook inspannen om gegevens die bij andere partijen zijn beland weg te halen. 

Organisaties doen er daarom goed aan om hun systemen nu al aan te passen aan het recht om te worden vergeten. Als ze gegevens niet goed kunnen verwijderen, kan een boete worden opgelegd door de Autoriteit Persoonsgegevens. De Privacyverordening brengt ook een verplichting tot dataminimalisatie met zich mee, waarbij bedrijven op voorhand al zo min mogelijk persoonsgegevens mogen bewaren.

In de Verenigde Staten kijkt men er heel anders tegenaan

In de Verenigde Staten heerst een heel andere gedachte ten opzichte van het recht om te worden vergeten. Zo moeten gegevens van veroordeelden juist zo veel mogelijk beschikbaar zijn voor iedereen op grond van het eerste amendement van de Amerikaanse Grondwet. De vrijheid van meningsuiting, waaronder het recht op informatie valt, wordt in de praktijk goed beschermd in het vrije Amerika. Zo werd een vergeetverzoek in Amerika van twee moordenaars die met hun volledige naam op de Wikipedia-pagina van hun slachtoffer staan, afgewezen.

In de Verenigde Staten worden dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen gegevens van veroordeelden steeds intensiever gebruikt. Er zijn websites en apps beschikbaar waarmee criminelen makkelijker kunnen worden gespot in het dagelijks leven. Zo bestond tot voor kort de website CreepShield; daarop kon je een foto van je online date uploaden, waarna de software het profiel door een databank aan gezichtsprofielen van zedendelinquenten haalde voor een mogelijke match.

De verkiezingen lijken nog ver weg, maar voor je het weet is het 29 oktober. Om te bepalen welke partij het best bij je past, bestaan er al jaren hulpmiddelen als StemWijzer en Kieskompas. Bij de juiste partij uitkomen is misschien niet zo lastig, maar: op welke persoon ga je stemmen? Een nieuwe AI-tool helpt je daarbij door het werk van Kamerleden zelf naast elkaar te zetten.

BeleidsRadar bundelt meer dan een miljoen parlementaire documenten in één omgeving. Denk aan Kamervragen, moties, stemmingen en debatbijdragen. Je kunt daar op twee manieren mee aan de slag: via gestructureerde overzichten per thema, zoals klimaat, zorg of onderwijs, of via een open gesprek met de assistent waarin je je vraag gewoon in het Nederlands stelt. Bij elk antwoord krijg je verwijzingen naar de brondocumenten, zodat je kunt doorklikken en zelf controleren.

De tool richt zich primair op zittende Kamerleden, omdat daarover de meeste concrete parlementaire data beschikbaar is. Voor nieuwe kandidaten zoekt de AI-assistent in andere bronnen, zoals gemeenteraden, Provinciale Staten of verkiezingsprogramma's.

Zo werkt het in de praktijk

Je start op https://beleidsradar.nl/kamerleden. Kies een thema of een Kamerlid, of stel een vraag in natuurlijke taal. Vraag je bijvoorbeeld: "Welke Kamerleden zijn voor verhoging of koppeling van de pensioenleeftijd aan de levensverwachting?", dan vat de assistent samen welke partijen en Kamerleden zich daar in het verleden voor uitspraken, met links naar wetsvoorstellen, moties en stemmingen. Het gaat dus om wat er daadwerkelijk is ingediend of gesteund, niet om losse uitspraken in de media.

Wil je juist inzoomen op een persoon, dan zie je per Kamerlid waar hij of zij veel aan werkt en hoe er in de afgelopen periode is gestemd. Dat geeft snel gevoel bij iemands dossierkennis en prioriteiten.

Geen kant-en-klaar stemadvies

Verwacht geen pasklare steminstructie als "Ben je voor een lagere pensioenleeftijd, kies dan kandidaat X". De assistent helpt je vooral om relevante stukken te vinden en verbanden te zien. Bij heel specifieke vragen kan het systeem soms nog geen direct antwoord geven. Op een vraag als "Wie stemde vóór de motie van Soepboer en Grinwis over subsidies voor verduurzaming van veerdiensten?" kwam er geen kant-en-klaar overzicht. Je kunt dan wel meteen doorklikken naar de motie zelf, waarna je de stemming handmatig kunt nalopen. Zie de dienst dus als hulpmiddel om je te verdiepen, niet als adviesmachine die vertelt waar je op moet stemmen.

Voor wie is deze tool interessant?

BeleidsRadar is vooral iets voor kiezers die verder willen kijken dan partijprogramma's of campagnebeloftes. Wil je weten wat een Kamerlid in de afgelopen periode concreet heeft gedaan, dan helpt dit systeem om feiten boven tafel te krijgen. Zo kun je je beter oriënteren op de persoon achter de partij.

Transparantie en controle

Kunstmatige intelligentie maakt fouten en is nooit volledig neutraal. Daarom toont BeleidsRadar bij elke reactie de gebruikte bronnen. Dat helpt bij controle en maakt duidelijk waar conclusies vandaan komen. Blijf zelf scherp: vergelijk meerdere documenten, kijk naar de context van een stemverklaring en weeg recente ontwikkelingen mee.

Toegang en periode

De dienst is gratis te gebruiken tot en met 29 oktober. Je kunt dagelijks vijf gesprekken voeren met de assistent en daarnaast door de thematische overzichten bladeren. Beginpunt: https://beleidsradar.nl/kamerleden.

Met de nieuwe Tensor G5-chip voor slimmere AI-functies, een helderder scherm en Pixelsnap voor magnetische accessoires probeert Google je te overtuigen een Pixel 10 Pro aan te schaffen. Maar met een adviesprijs van minimaal 1099 euro kan dat nog lastig worden.

De Google Pixel 10 Pro behoudt het herkenbare ontwerp van zijn voorgangers, met de horizontale camerabalk en platte zijkanten. De constructie bestaat uit een aluminium frame en een beschermlaag van Gorilla Glass Victus 2 aan de voor- en achterzijde. Het toestel beschikt daarnaast over een IP68-certificering voor stof- en waterbestendigheid. Naast de nieuwe kleuren Jade (lichtgroen) en Porselein (roomwit) heeft de 10 Pro een functionele toevoeging: Pixelsnap. Dit is een magnetisch systeem voor draadloze Qi2-opladers (vergelijkbaar met MagSafe op iPhone).

Het toestel is uitgerust met een Super Actua oleddisplay van 6,3 inch. Het scherm heeft een variabele verversingssnelheid die kan oplopen tot 120 Hz. Dat resulteert in een vloeiende weergave van bewegende beelden. Google heeft de maximale piekhelderheid verhoogd naar 3300 nits. Daardoor kun je in vrijwel elke omgeving goed zien wat er op het scherm gebeurt, zelfs wanneer het buiten erg zonnig is. De resolutie en overige basisspecificaties van het scherm zijn verder gelijk gebleven ten opzichte van de Pixel 9 Pro van een jaar eerder.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Nieuwe Tensor-processor

De nieuwste Pixel wordt aangedreven door de Tensor G5-processor, die (uiteraard) geoptimaliseerd is voor AI-taken en soepele prestaties levert bij dagelijks gebruik. Hoewel de chip een duidelijke verbetering is ten opzichte van zijn voorganger, loopt-ie toch achter op wat de concurrentie te bieden heeft, zoals Samsung en Apple. Dat is in de praktijk gelukkig zelden merkbaar, behalve bij zeer zware games. Standaard is het toestel uitgerust met een ruime 16 GB aan werkgeheugen, waardoor multitasking geen enkel probleem vormt voor de Pixel 10 Pro.

Het toestel beschikt bovendien over een 4870mAh-batterij die het gemakkelijk een dag volhoudt. Opladen kan met een vermogen van 30 watt, waarmee je de batterij in ongeveer anderhalf uur volledig oplaadt. Een belangrijke vernieuwing is, zoals gezegd, de ondersteuning voor de Qi2-standaard voor draadloos opladen. Dankzij het ingebouwde Pixelsnap-magneetsysteem kun je de telefoon eenvoudig uitlijnen met ondersteunde draadloze laders. Veel reeds beschikbare magnetische accessoires werken gewoon met de Pixel 10-lijn.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Veel ontbrekende functies

De Pixel 10 Pro draait op Android 16 en mag daarnaast rekenen op zeven jaar aan software- en beveiligingsupdates (net zoals de andere Pixels). Dat garandeert een lange levensduur met toegang tot toekomstige functies en de nieuwste beveiliging. De nieuwe Android-versie kenmerkt zich door veel kleine aanpassingen door te voeren. De verschillende iconen in de statusbalk ogen wat voller en speelser, terwijl de toevoeging van transparante elementen het systeem wat levendiger maakt. Het strakke en saaie karakter is daardoor verdwenen.

Verder valt vooral op dat de Pixel 10 Pro zijn potentie in Nederland niet waarmaakt. Jaarlijks presenteert Google een hoop AI-functies die de aanschaf voor een Pixel kunnen maken of breken, maar die zijn zelden beschikbaar in de Benelux. Opties die nu schitteren in afwezigheid zijn Magic Cue, Ask Photos en Live Call Translate. Hoewel, die laatstgenoemde functie wérkt technisch gezien wel in de Benelux, maar niet in de lokale talen. Die kun je dus alleen in het Engels gebruiken, wat de inzetbaarheid op dagelijks niveau drastisch vermindert.

100x inzoomen of AI?

Verder is de Google Pixel 10 Pro uitgerust met een bekend en veelzijdig camerasysteem, bestaande uit een hoofdcamera van 50 megapixel en een ultragroothoeklens en telelens met 5x optische zoom (allebei 48 megapixel). Hoewel de hardware grotendeels ongewijzigd is ten opzichte van vorig jaar, is de fotokwaliteit nog altijd indrukwekkend. Dankzij Googles geavanceerde beeldverwerking levert het toestel onder de meeste lichtomstandigheden scherpe, consistente en gedetailleerde foto's met een uitstekend dynamisch bereik. Zo kennen we de Pixel.

Een nieuwe functie is de 100x Pro Res Zoom, die AI gebruikt om objecten op grote afstand dichterbij te halen. De resultaten hiervan zijn wisselend: de functie kan effectief zijn voor landschappen of architectuur, maar heeft de neiging om details zoals tekst onjuist te reconstrueren (eigenlijk zoals veel AI-diensten dat nu ook al doen). In situaties met weinig licht neemt de algehele prestatie van het camerasysteem af, met name bij de ultragroothoek- en telelens. Ook de videokwaliteit in het donker blijft een aandachtspunt voor het toestel.

Pixel 10 Pro kopen?

Hoewel Google best wat vraagt voor het toestel en de Pixel 10 Pro op behoorlijk wat punten achterloopt op de concurrentie, zijn we toch enthousiast over het apparaat. De 10 Pro is namelijk een capabele en compacte smartphone, die lekker in de hand ligt en perfect presteert voor alledaags taken. Zo eerlijk moeten we dan ook weer zijn. Het beeldscherm laat weinig te wensen over, de foto's komen over het algemeen goed uit de verf en de batterijduur is acceptabel. We laden onze smartphones meestal toch wel elke dag of anderhalve dag op.

Ja, de Pixel 10 Pro mist flink wat AI-functies in Nederland. Maar veel mensen verzetten zich nog altijd tegen dergelijke functionaliteit, waardoor ze die ook niet zullen missen. Dan ligt de focus op software (die veel speelser en duidelijker is) en algemene cameraprestaties, en op die vlakken scoort Google gewoon goed. Een ander nadeel is dan misschien nog de oplaadsnelheid, maar ook daar kun je prima omheen werken. Het allergrootste struikelblok is en blijft de prijs. Voor minimaal 1099 euro krijg je bij de concurrentie, technisch gezien, meer waar voor je geld.