Wie vaak werkt met Excel, weet dat het spreadsheet-programma van Microsoft vol verborgen trucjes zit. We zetten enkele handige Excel-tips op een rij, speciaal voor de mensen die al wat bekender zijn met dit Office-programma.

Flash Fill

Als je regelmatig met Excel werkt, hoeven we je waarschijnlijk niets te vertellen over de functie AutoAanvullen in Excel, waarmee je heel eenvoudig bijvoorbeeld een getallenreeks door kunt laten lopen. (Ben je er niet bekend mee? Maak eens een reeks getallen, selecteer ze en trek het hoekje van je selectie uit.) Een variant die daarop lijkt is Flash Fill. 

Met deze functie vul je niet zozeer een reeks waarden aan, maar kun je in één klap aangeven hoe Excel die waarden moet weergeven. Dit is bijvoorbeeld ideaal om in één klap een reeks namen die wisselend met hoofdletters en kleine letters zijn getypt, goed te zetten. Maar je kunt het ook gebruiken om bijvoorbeeld punten in komma’s te veranderen bij getalnotatie. 

©PXimport

Het werkt kinderlijk eenvoudig. Stel je hebt een kolom in Excel met prijzen die allemaal op een andere manier geschreven zijn. De ene met een punt, de ander met een komma en allemaal zonder euroteken en met een verschillend aantal decimalen. Je wilt alles met een euroteken, een komma en twee decimalen. Maak een kolom aan naast de kolom met warrige gegevens, en laat Excel zien hoe je het wél gedaan wilt hebben. 

Dus neem een waarde uit de eerste kolom, plaats die op dezelfde rij in de tweede kolom en gebruik daar een komma, kies bij Celeigenschappen voor Valuta etc. Doe dit voor twee of drie cellen, zodat Excel precies weet hoe je het wilt. Ga nu op een lege cel in de tweede kolom staan, klik op het tabblad Gegevens in het lint en vervolgens op Flash Fill. Excel vult nu de rest van de kolom in met de gegevens uit de eerste kolom, maar dan precies vormgegeven zoals jij wilt.

Als-formule

We beginnen met een eenvoudige formule, maar wel eentje die direct heel krachtig en veelzijdig is. Stel we hebben een lijst met leerlingen en cijfers willen graag weten wie er gezakt en wie er geslaagd is (waarbij we even doen alsof de hele toekomst van deze arme leerlingen afhangt van dit ene cijfer). Dit is het moment waarop de Als-formule van pas komt. Met ‘Als’ kun je Excel een waarde laten aangeven, op basis van de gegevens uit een andere cel.

In dit geval: als iemand een cijfer heeft dat hoger is dan een 5, dan is hij geslaagd, zo niet, dan is hij gezakt. Om dit om te zetten in een formule, maak je een nieuwe kolom aan die we Uitslag noemen. Klik in deze kolom op de eerste cel naast een cijfer en typ het volgende: =ALS(E2>5;"Geslaagd";"Gezakt"), waarbij je E2 vervangt voor de cel waarin het cijfer staat in jouw Excel-sheet. Je vertelt Excel nu: indien de inhoud van cel E2 hoger is dan 5, toon dan in deze cel het woord Geslaagd, is dat niet het geval, toon dan het woord Gezakt. 

Zodra je op Enter drukt zie je het resultaat van je formule. Door nu op het groene vierkantje rechtsonder in de cel te klikken en naar beneden te slepen, pas je de formule toe op de rest van de kolom. Denk bij het invullen van de Als-formule altijd even: ‘als; dan; anders’.

©PXimport

Voorwaardelijke opmaak

Dit maakt de boel al een stuk overzichtelijker, maar het kan nóg duidelijker. Excel heeft namelijk ook een functie genaamd voorwaardelijke opmaak. Het idee daarachter is dat je een cel van een bepaalde opmaak kunt voorzien, aan de hand van de inhoud. In ons voorbeeld kun je ¬– in plaats van de Uitslag-kolom, ook gewoon een kleur toekennen aan de cijfers om aan te geven of het voldoende is of niet.

Je doet dit als volgt. Selecteer de kolom met cijfers en klik vervolgens op Start / Voorwaardelijke opmaak / Markeringsregels voor cellen / Groter dan. Geef nu het doorslaggevende cijfer aan (5 in ons geval) en kies een kleur (groen in ons geval). Nu krijgen alle cellen met een waarde hoger dan 5 een groene kleur. Andersom kan het natuurlijk ook, door alle cellen met een waarde lager dan 6 een rode kleur te geven.

©PXimport

Verticaal zoeken

Dan nu de diepte in. Stel je bent de nieuwe beheerder van een vereniging en je voorganger heeft er een zooitje van gemaakt. Het is je taak om zo snel mogelijk uit te zoeken wie welk bedrag aan contributie heeft betaald. Het enige probleem: je hebt twee lijstjes: een lijst met lidmaatschapsnummer en daarnaast het bedrag en een lijst met lidmaatschapsnummer en daarnaast de naam. Dat kun je handmatig gaan sorteren en samenvoegen, maar dat is foutgevoelig. Excel kan dat prima voor je doen met behulp van de functie Verticaal Zoeken. 

Bekijk ons voorbeeld in de afbeelding. Lijst 1 heeft twee kolommen en 13 rijen (waarbij de nuttige inhoud begint op rij 3). Lijst 2 heeft eenzelfde omvang. Daaronder staat de gecombineerde lijst, waarin je alleen de eerste rij vult (lidmaatschapsnummer). Excel gaan we de rest erbij laten zoeken. Dit doe je met de volgende formule =VERT.ZOEKEN(B18;$A$3:$B$13;2;ONWAAR). Deze formule doet het volgende: hij kijkt naar de waarde in cel B18 en vindt daar een lidmaatschapsnummer.

Vervolgens doorzoekt hij cel A3 tot en met B13 ($A$3:$B$13) en zoekt daarbij de waarde die in de tweede cel van links staat (vandaar het getal 2). Onwaar bepaalt vervolgens dat de waarde die als resultaat van de formule wordt weergeven, identiek moet zijn aan de gevonden waarde (oftewel: waarde mag afwijken: onwaar). 

©PXimport

Wanneer je nu deze formule in cel D18 typt in ons voorbeeld, zoekt Excel het juiste bedrag bij het juiste lidmaatschapsnummer. Kopieer de formule in alle cellen in de kolom om alle waarden in te vullen. Maar de namen dan? Die vul je op dezelfde manier, alleen pas je de formule nu zo aan dat niet lijst 1 wordt doorzocht, maar lijst 2, van D3 tot E13 oftewel: =VERT.ZOEKEN(B18;$D$3:$E$13;2;ONWAAR).

Plak deze formule in de kolom Naam en ook de namen worden automatisch ingevuld. We hebben voor dit voorbeeld eenvoudige gegevens genomen, maar je kunt je voorstellen dat je zo enorm veel gegevens probleemloos bij elkaar kunt zoeken.

Lees verder op de volgende pagina voor nog meer tips.

Extra spaties verwijderen

In het vorige voorbeeld was de sortering van de gegevens misschien een zooitje, maar de notatie van de namen was vrijwel hetzelfde (als dat niet het geval was, had je hoofdletters etc. kunnen aanpassen met Flash Fill). Het kan echter ook voorkomen dat er een spatie voor of na een naam staat, met name als de lijst handmatig is getypt. Dat kan heel vervelend zijn bij het sorteren van de gegevens, of wanneer de gegevens ergens worden geïmporteerd en ze daadwerkelijk identiek moeten zijn. 

Spaties verwijderen met zoek en vervang? Dat kan, maar dan ben je ook de functionele spaties kwijt. Gelukkig is ook hier een formule voor. Plaats de formule =SPATIES.WISSEN(A1) in een cel in de kolom naast de kolom met de namen. A1 verwijst naar de cel waarin de waarde (naam in dit geval) met de spaties staat. In de cel waarin je de formule plaatst, zal de waarde van de cel in de formule worden getoond. Als de naam in A1 staat, is het dus logisch dat je de formule in een andere kolom op diezelfde eerste rij plaatst. 

Alle extra spaties worden in deze nieuwe cel verwijderd en de functionele spaties blijven staan. Je kunt de formule vervolgens in alle cellen kopiëren waarin je deze wilt toepassen en de rij verandert automatisch mee.

©PXimport

Relatieve en absolute celverwijzingen

Het is handig dat Excel zelf begrijpt dat de cellen in een formule mee moeten veranderen wanneer je de formule kopieert en plakt. De grap is alleen: dat weet Excel niet uit zichzelf, jij bent degene die dat in je formule hebt gezegd. Excel werkt namelijk met relatieve en absolute celverwijzingen. Wanneer in een formule in cel B1 aangeeft dat de waarde uit cel A1 gehaald moet worden, dan is dat een relatieve verwijzing. Kortom, plak je de formule in cel B2, dan wordt de waarde niet uit A1 gehaald, maar uit A2. 

Je kunt ook absolute verwijzingen toepassen. Dit doe je bijvoorbeeld wanneer je in een formule gebruikmaakt van een waarde uit een cel die voor iedere berekening hetzelfde moet zijn. In het voorbeeld uit de afbeelding: ongeacht waar we de formule plakken, willen we de waarde uit de relatieve cel (betaald, die dus steeds anders is) aftrekken van de waarde van de absolute cel (contributie, die altijd hetzelfde is). Een absolute celverwijzing maak je door voor de rij en de kolom een dollarteken toe te voegen. Wil je dat altijd de waarde uit Cel B16 gebruikt wordt? Dan heet de cel dus niet B16, maar $B$16.

©PXimport

Transponeren

Voor deze tip ga je ons absoluut op een dag dankbaar zijn. Wanneer je tabellen ontwerpt, dan gaat dat zelden de eerste keer goed. We hebben het dan natuurlijk niet over eenvoudige tabellen met drie rijen en kolommen, maar flinke tabellen met grote hoeveelheden gegevens. Bij het bouwen van zo’n tabel zul je net een keertje ontdekken dat het misschien toch handiger was om de kopjes die je als rijen hebt gebruikt als kolommen te gebruiken of andersom. Daar heeft Excel gelukkig een heel handige functie voor. 

We nemen ons voorbeeld met de contributiecijfers. Als we deze tabel willen transponeren, oftewel, rijen van kolommen maken en andersom, dan selecteren we de gehele tabel en drukken op Ctrl+C om deze te kopiëren. Vervolgens zoeken we een lege plek in onze Excel-sheet met genoeg ruimte eronder en ernaast voor de getransponeerde tabel. Rechtsklik op die cel en kies vervolgens Plakken speciaal. Er verschijnt nu een menu en het enige dat je daarin hoeft te doen, is een vinkje plaatsen bij Transponeren. 

Zodra je nu op OK klikt, wordt de tabel die je gekopieerd hebt hier geplakt, maar de kolommen zijn nu rijen geworden en andersom, inclusief de bijbehorende data. Niet alleen is dit sneller dan wanneer je het handmatig doet, het voorkomt ook dat je fouten maakt.

©PXimport

Tekst: Martin Gijzemijter

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Minstens eenmaal in je leven ga je klussen en daar hoort goed gereedschap bij. Een degelijke accuboormachine bijvoorbeeld: wij vonden vijf uitgebreide maar handzame exemplaren voor nog geen 250 euro.

Een accuboormachine is eigenlijk doorgaans als multifunctioneel, want naar het boren zijn deze apparaten natuurlijk ook geschikt voor het elektrisch indraaien van schroeven. Belangrijk voor de kracht van de accuboormachine is het koppel, aangegeven in Nm. Hoe hoger dat getal, hoe sterker de boormachine is. Een accuboormachine met 20 Nm is bijvoorbeeld prima voor wat schroefwerk in hout. Maar als je een machine hebt met 60 of 70 Nm, dan kun je er ook zware klussen mee doen, zoals boren in steen of dikke balken.

Black & Decker BDCHD18KB

Als je gewoon een goede, stevige boormachine zoekt voor klusjes in en om het huis, dan zit je met deze Black & Decker helemaal goed. Of je nu een plankje ophangt of door wat stevigere muren wil boren, hij doet het allemaal zonder dat je eerst een spoedcursus techniek hoeft te volgen. Hij ligt lekker in de hand, is niet te zwaar, en je hoeft er niet mee te vechten — gewoon vol vertrouwen aan de slag. Wat ook fijn is: hij is snoerloos, dus je zit niet te klooien met verlengsnoeren. De bijgeleverde koffer en accessoires maken het een lekker compleet pakketje. Een goede keuze voor de doorsnee klusser die af en toe wat werk wil verzetten, zonder daar een fortuin aan uit te geven.

💪 Maximum koppel: 40 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.400 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 tot 1,5 uur per accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: 1 accu + lader + koffer

DeWalt DCD796P2-QW

Deze DeWalt is voor de serieuze klusser. Als je vaker klust en een boormachine wilt waar je jaren mee vooruit kunt, dan is dit echt een topper. Hij voelt solide aan, alsof hij tegen een stootje kan – en dat klopt ook. Je merkt meteen: dit is geen speelgoed. Of je nu een dikke schroef in een houten balk draait of in beton boort, hij doet het met gemak. Dankzij de twee krachtige accu’s zit je bijna nooit zonder stroom, en dat is echt een verademing als je aan een grote klus bezig bent. Hij heeft ook een klopboorfunctie voor de wat zwaardere boorklusjes.

💪 Maximum koppel: 70 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.000 rpm
🔋 Accuduur: 2 accu’s van 5.0Ah, elk goed voor urenlang klussen
🧰 Bijgeleverde accessoires: 2 accu’s + lader + koffer

HBM Machines 20V accuboormachine + accessoires

Heb je nog niet veel gereedschap in huis, maar wil je wel meteen goed kunnen starten? Dan is deze set van HBM echt wat voor jou. Je krijgt niet alleen een boormachine, maar meteen een hele lading accessoires erbij — boren, bits, noem maar op. Handig opgeborgen in een mooie kist, zodat je niet hoeft te graaien in een rommella. De machine zelf is krachtig genoeg voor alle standaard klussen in huis en tuin, maar ook eenvoudig te bedienen. Ideaal voor iedereen die af en toe wat doet, maar wel meteen alles in huis willen hebben. En ook de prijs is erg leuk.

💪 Maximum koppel: 55 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.650 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 uur
🧰 Bijgeleverde accessoires: 100-delige accessoireset + accu + lader + opbergkist

Bosch GSB 185 klop- en schroefboormachine 

Bosch staat bekend om z’n degelijkheid, en dat is bij dit model niet anders. Deze boormachine voelt direct vertrouwd aan. Hij is krachtig genoeg voor de meeste klussen die je thuis tegenkomt: gaten boren in hout, metaal en zelfs in steen dankzij de klopboorfunctie. En toch is hij lekker compact en licht. Fijn als je boven je hoofd werkt of wat minder kracht in je handen hebt. Hij heeft een borstelloze motor die efficiënter werkt en langer meegaat. Geen poespas, gewoon een goed werkend apparaat waar je op kunt rekenen. Let wel: de prijs is laag, maar dat is niet voor niets, want er wordt geen accu meegeleverd, die moet je dus nog wel los kopen.

💪 Maximum koppel: 50 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.900 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: opbergkist

Makita DHP481ZJ

Voor de echte doe-het-zelver die zwaarder werk niet uit de weg gaat, is deze - al wat langer op de markt zijnde - Makita een dijk van een boormachine. Dit is zo’n apparaat dat je koopt en dan jarenlang met veel plezier gebruikt. Hij is krachtig, robuust en draait z’n hand niet om voor een dikke schroef of een gat in baksteen. Hij heeft zelfs twee versnellingen, zodat je precies het juiste tempo kiest voor wat je doet. Let op: hij wordt geleverd zonder accu en lader, dus als je geen ander Makita-apparaat hebt, moet je die er nog los bij kopen.

💪 Maximum koppel: 115 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.100 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: wordt geleverd zonder accu, kist of lader

Wil je voor de zomer nog snel een paar kilo kwijt? Daarvoor hoef je echt niet meteen naar de sportschool. Wie thuis flink de handen uit de mouwen steekt, verbrandt namelijk meer calorieën dan je misschien denkt. Schoonmaken, tuinieren, tillen, traplopen en zelfs strijken: elke klus is een mini-workout op zich!

Lees ook: 7 fruitsoorten die je het beste kunt eten als je wilt afvallen

Stofzuigen, dweilen en ramen lappen

Schoonmaken verhoogt je hartslag. Neem bijvoorbeeld stofzuigen. Wat op het eerste gezicht een simpele klus lijkt, vraagt toch flink wat beweging. Je loopt heen en weer, draait je romp, buigt, strekt je armen en soms moet je zelfs de meubels verplaatsen. Al met al ben je dus constant in beweging. Als je dit een half uur volhoudt in een flink tempo, verbruik je al gauw 85 tot 100 calorieën, afhankelijk van je gewicht. Dweilen, waarbij je kracht zet vanuit je schouders en bovenlichaam, kost nog wat meer energie.

Ook ramen lappen is intensiever dan het lijkt. Vooral als je boven je hoofd werkt of telkens naar boven en beneden moet reiken. Wie de binnen- en buitenkant van de ramen op één dag aanpakt, heeft aan het einde van de middag vaak spierpijn in zijn of haar armen. En dat is precies het punt: hoe meer spiergroepen je gebruikt, hoe hoger je verbranding.

Strijken, bedden verschonen en wassen

Er zijn ook klussen die niet direct als 'sportief' voelen, maar wel degelijk bijdragen aan je verbranding. Strijken bijvoorbeeld. Je staat vaak lang op één plek, beweegt constant met je armen, en als je het in een stevig tempo doet, verbrand je tot zo'n 75 calorieën per uur. Dat is weliswaar minder dan bij dweilen of traplopen, maar het telt op. Zeker als je er een gewoonte van maakt om tijdens het strijken lichtjes door je knieën te buigen of steeds kleine stapjes naar links en rechts te zetten.

Ook bedden verschonen is een onderschatte klus. Matrassen optillen, hoeken van hoeslakens strak trekken, dekbedden schudden – het is een kleine workout op zich. Hier werk je met je hele lichaam, en dat merk je ook aan je ademhaling. Haal je drie bedden af en maak je ze opnieuw op? Dan ben je zo twintig tot dertig minuten bezig, goed voor 100 tot 150 calorieën, afhankelijk van hoe vlot je doorwerkt.

Wassen en de was ophangen zijn ook actieve bezigheden. Zeker als je de was buiten aan de lijn hangt. Je tilt, reikt, draait, bukt – beweging zat. De extra inspanning zit 'm vaak in de herhaling: een paar wasjes op één dag betekent veel heen en weer lopen, tillen en ophangen.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Traplopen, sjouwen en tillen

Huishoudelijke taken waarbij je trappen loopt of moet sjouwen, zoals de wasmand naar zolder brengen of boodschappen uitladen, leveren relatief veel verbranding op in korte tijd. Traplopen is zelfs een van de meest intensieve activiteiten binnenshuis. Je tilt bij elke stap je eigen lichaamsgewicht omhoog. Als je meerdere keren per dag de trap op en af gaat, tikken de calorieën ongemerkt aan. Of beter gezegd, af.

Ook het verplaatsen van meubels, dozen of zelfs een volle stofzuiger draagt bij aan je dagelijkse verbranding. Vooral als je zware dingen van beneden naar boven brengt, of vanuit een onhandige hoek moet tillen, activeer je meerdere spiergroepen tegelijk.

In de tuin werken

Zodra het weer het toelaat, lonkt het buitenleven. En ook daar liggen genoeg kansen om te bewegen zonder dat het als sport voelt. Onkruid wieden, snoeien, de heg knippen, bladeren harken of gras maaien met een handmaaier – allemaal activiteiten waarbij je langdurig in beweging bent en je spieren aan het werk zet.

Tuinieren is vooral goed voor je core (je rompstabiliteit), rug en benen. Wie af en toe een kruiwagen vol tuinafval moet verplaatsen of met potgrond aan de slag gaat, zet bovendien kracht. Het voordeel is dat je in de tuin vaak langer doorwerkt dan je van tevoren had gepland. En dan heb je zo ongemerkt al 300 tot 400 calorieën verbrand.

Tempo, houding en afwisseling maken het verschil

Hoeveel energie je verbruikt bij huishoudelijke klussen, hangt sterk af van de manier waarop je ze aanpakt. Werk je rustig of stop je steeds tussendoor, dan ligt het verbruik lager. Maar zet je een muziekje op, verhoog je het tempo en werk je gefocust, dan kan het best pittig zijn.

Ook je houding speelt een rol. Wie uit de rug tilt of verkeerd draait, loopt eerder tegen blessures aan. Buig dus vanuit je knieën, houd je rug recht en span je buikspieren aan tijdens het werk. Dat is niet alleen veiliger, maar zorgt er ook voor dat je meer spiergroepen activeert.

Afwisseling is ook belangrijk. Wissel staan en zitten af, combineer zware taken met lichtere en neem korte pauzes als je langer dan een uur bezig bent. Dat maakt het huishouden fysiek beter vol te houden én leuker.

Weinig extra moeite, wél effect

Het mooie van calorieën verbranden met het huishouden is dat het weinig extra moeite kost. Je moet het toch doen – en met een iets actievere aanpak profiteert je lichaam er ook van. Zeker als je de hele dag achter een bureau zit, zijn deze klusjes een welkome onderbreking. Je komt even in beweging, gebruikt je spieren, en maakt ondertussen ook nog je huis of tuin een stukje netter.

Wie het effect groter wil maken, kan het combineren met lichte extra beweging zoals een dagelijkse wandeling, wat rek- en strekoefeningen of fietsen naar de supermarkt in plaats van met de auto. Alles bij elkaar ben je dan actiever dan je denkt, zonder dat het als sporten voelt.

©Dmytro Vasylenko

Tot slot

Natuurlijk vervangt stofzuigen geen rondje hardlopen en is ramen zemen niet hetzelfde als krachttraining. Maar als je het slim aanpakt, kun je op een dag toch een paar honderd calorieën extra kwijtraken, gewoon door bezig te zijn. De truc zit 'm in bewuster bewegen, klussen afwisselen en jezelf af en toe net wat meer uitdagen.

Dus als je je afvraagt hoe je zonder sportkleding en sportschoolabonnement fitter de zomer ingaat: kijk eens rond in huis. Grote kans dat je schoonmaakdoek, wasmand of kruiwagen je daarbij meer helpen dan je dacht.

In onderstaande tabel zie je hoeveel calorieën je verbrandt met huishoudklussen. *

*Hoeveel je weegt, heeft daar ook invloed op. 72 kilo is het gemiddelde gewicht van vrouwen in Nederland; 85 kilo van mannen. Voor beide gewichtsklassen hebben we het verbruik uitgerekend.