Adobe Reader DC - voor zowel Windows, Linux als macOS gratis beschikbaar - is een complete PDF-viewer met annotatie-extraatjes aan boord. Kortom: je kunt er meer mee dan alleen pdf'jes bekijken.

PDF is ooit ontwikkeld als universeel bestandsformaat dat er op iedere computer hetzelfde uit moet zien. En ook bij afdrukken altijd hetzelfde resultaat moet geven. Dat is aardig gelukt en het is dan ook het standaardformaat geworden voor het delen en archiveren van documenten. Vrijwel ieder zichzelf respecterend programma dat gebruikersbestanden als teksten, afbeeldingen en combinaties daarvan produceert beschikt over een PDF-exporteermogelijkheid. Ook hebben de meeste besturingssystemen tegenwoordig een universele 'pdf-printer' aan boord. Wat betekent dat je virtueel af kunt drukken naar een pdf-bestand. Kortom: het moet wel heel raar lopen als je op jouw computer geen pdf's kunt maken. Blijft over het lezen. Ook hier geldt dat de meeste besturingssystemen wel een basale viewer aan boord hebben. In Windows is dat bijvoorbeeld de ietwat slaapverwekkende browser Edge. En in macOS is eveneens een viewer aanwezig. Die standaardviewers zijn vaak niet de meest veelzijdige. Uitvinder van het PDF-formaat Adobe heeft al sinds jaar en dag een gratis PDF reader voor je klaarstaan. Het is zeker niet de meest slanke viewer, maar ongetwijfeld wel de meest compatibele. Na installatie kun je PDF-bestanden openen in de reader. En lezen. Maar ook nog wat meer!

Annoteren

Aan de rechterkant van je geopende PDF-bestand vind je een menu met allerlei opties. Helaas geldt voor veel wel dat je en duur betaald abonnement moet nemen op Adobe DC. Eigenlijk is dat gezien de prijsstelling alleen interessant voor 'documenttijgers' in grote bedrijven, zeker ook nu het alleen nog maar in de vorm van een abonnement verkrijgbaar is. Maar annoteren - ofwel het toevoegen van opmerkingen, krabbels en meer - kan wel in Acrobat Reader (of zoals de software anno nu heet Reader DC). Klik daarvoor rechts op Opmerking. Je ziet nu boven je geopende document (je had een PDF'je geopend toch...?) een nieuwe knoppenbalk verschijnen. Hierin zitten flink wat gereedschappen verborgen. Om bijvoorbeeld een opmerking toe te voegen, klik je op de knop met het tekstballonnetje (de eerste aan de linkerkant). Tik een opmerking. Plaats het gele ballonnetje op de gewenste plek en tik een opmerking in het paneel rechts. Klik op - ietwat onlogisch wellicht - Verzenden om de opmerking te bewaren. Ontvangers van jouw geannoteerde PDF kunnen desgewenst ook weer antwoorden op jouw toegevoegde opmerkingen, of zelf nieuwe opmerkingen toevoegen. Erg handig om samen aan een of ander project te werken!

©PXimport

Tekenen en meer

Je ziet in de knoppenbalk ook diverse andere gereedschappen. Zo kun je geselecteerde tekst doorhalen, opmerkingen bij doorgehaalde tekst toevoegen en zelfs tekst toevoegen aan een PDF. Dat laatste doe je door op de knop T te klikken en dan een tekst te tikken. Zelfs lettertype, grootte en kleur zijn dan naar wens aan te passen. Let wel: je bent hier niet de PDF zelf aan het aanpassen, je werkt nog steeds in de 'opmerkingenlaag'. Maar voor het oog maakt dat niet zo veel uit. Met de tekenpen voeg je schetsen - gemaakt met bijvoorbeeld de muis of trackpad - toe. Ook aardig zijn de stempels en via de paperclipknop zijn bijlagen en geluidsopnamen toe te voegen. Praktisch is de vormenknop, zeker als je geen al te vaste (muis)tekenhand hebt. Alle annoteergereedschappen samen leveren een prima basis voor samenwerking op.

©PXimport

Andere extraatjes

Je vindt in Reader DC aan de rechterkant ook nog de optie Invullen en ondertekenen. Hiermee vul je snel en efficiënt PDF-formulieren in en onderteken je ze met een handtekening. Het zijn zomaar wat extraatjes die het programma een stuk veelzijdiger in gebruik maken. En dat zonder dat je er een cent voor hoeft te betalen. Na een tijdje weet je welke knoppen in de knoppenbalk rechts zonder meer gratis zijn te gebruiken. En klik je niet meer mis op een knop die je tot aankoop van een bepaalde functie probeert te verleiden.

Een 'gewoon prima' smartphone hoeft echt geen vele honderden euro's te kosten, weten we inmiddels. De nieuwe Motorola Edge 60 Fusion is daar een mooi voorbeeld van, lees je in deze review. Voor een adviesprijs van 329 euro krijg je een telefoon die luxe oogt, fijne specificaties heeft en zes jaar updates ontvangt.

De Edge 60 Fusion is het goedkoopste model in Motorola's Edge 60-serie en verkrijgbaar in drie kleuren: blauw, roze en het geteste turquoise. Niet de meeste alledaagse kleuren voor een smartphone, en het veilige grijs, zwart en wit ontbreken. Wij kunnen dat wel waarderen.

Opvallend ontwerp

De Edge 60 Fusion valt lekker op in de saaie massa. Een hoesje kan handig zijn om de telefoon beter te beschermen, maar is niet nodig voor grip. De nepleren achterkant biedt namelijk veel grip. Motorola schermt bovendien met een MIL-STD-810H-certificering, die aangeeft dat de Edge 60 Fusion niet stuk zou moeten gaan door een val van maximaal 1,2 meter hoogte.

©Rens Blom

De Edge 60 Fusion valt lekker op.

De gebruikservaring van de Motorola-smartphone is uitstekend. Met 178 gram is het toestel relatief licht, door de gekromde randen aan de zijkanten heb je het idee dat je een hele dure telefoon in handen hebt en het 6,67 inch-oledscherm ziet ook heel goed uit. De verversingssnelheid is 120 Hz en de resolutie wat hoger dan Full-HD, waardoor het scherm scherp oogt.

Complete smartphone

We zijn ook blij dat Motorola de scherp geprijsde smartphone zo compleet heeft gemaakt. De Edge 60 Fusion is bijvoorbeeld waterbestendig, ondersteunt een e-sim en heeft lekker veel (256 GB) opslagcapaciteit. Ook het werkgeheugen is van gebruikelijke grootte (8 GB) en de gangbare accucapaciteit van 5200 mAh levert een meer dan prima accuduur op. Wij kunnen de smartphone bij redelijk intensief gebruik, ook buiten de deur, zeker een lange dag gebruiken. 's Avonds opladen kan, maar de volgende ochtend redt het toestel ook.

©Rens Blom

Het grote scherm ziet er goed uit

Je dient wel zelf een oplaadadapter te regelen, en het liefst een krachtige. Motorola levert – vanwege nieuwe EU-wetgeving – namelijk alleen een usb-c-kabel in de doos van de Edge 60 Fusion mee. Met de juiste adapter kan de smartphone overigens lekker rap opladen, namelijk met 68 watt. Wat dat zegt? Dat het drie kwartier duurt om de telefoon van 0 naar 100 procent te brengen.

Is de Edge 60 Fusion zonder compromissen? Nee. De gebruikte MediaTek-processor is niet zo snel, waardoor de telefoon ons af en toe niet kan bijhouden. Geen ramp, maar wel een aandachtspunt. Toestellen worden door de jaren heen namelijk wat trager door alle apps en bestanden die je erop hebt gezet, en de Edge 60 Fusion is dus vanaf dag één al niet de snelste in zijn segment.

©Rens Blom

Camera's

De camera's van de smartphone zijn wat verwarrend. Achterop lijken drie cameralenzen te zitten, aangevuld met een flitser. Er zijn echter maar twee camera's: een hoofdcamera en een groothoekcamera. De Edge 60 Fusion kan ook inzoomen, maar gebruikt daar zijn hoofdcamera voor. Hoewel de camera's prima zijn gelet op de prijs, merken we duidelijk dat duurdere smartphones betere kiekjes schieten. Een begrijpelijk compromis, en we zijn blij dat Motorola de groothoeklens voorzien heeft van een macrofunctie, om van heel dichtbij te fotograferen. Dat kunnen lang niet alle telefoons in dit prijssegment.

Hieronder zie je twee fotoseries met van links naar rechts de hoofdcamera, groothoekcamera en zoomfunctie (2x) aan het werk.

©Rens Blom

©Rens Blom

Zes jaar updates

Prettig aan de Motorola Edge 60 Fusion is dat de telefoon drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates krijgt. Je kunt het toestel dus heel lang veilig gebruiken. Motorola installeert ook heel wat AI-functies op het toestel. Sommige functies zijn nuttig, andere niet. Vertrouwd prettig blijven de gebaren om de smartphone efficiënt te bedienen. Motorola's tijdlijn met artikelen in allerlei categorieën toont ons om onduidelijke redenen alleen Engelstalige content, aangevuld met advertenties. Google's nieuwsfeed blijft dus relevanter.

©Rens Blom

Sommige onderdelen van Motorola's software bevallen goed, andere delen minder.

Conclusie: Motorola Edge 60 Fusion kopen?

De Motorola Edge 60 Fusion is niet de snelste smartphone in zijn prijsklasse, maar scoort op alle andere belangrijke punten wel (erg) goed. We zijn ook blij met het updatebeleid van zes jaar. Voor iets meer dan 300 euro koop je zo een telefoon waar je veel plezier aan kunt beleven.

WhatsApp is de meest geïnstalleerde app op Nederlandse smartphones, gevolgd door Google Maps, DigiD en YouTube. Dat blijkt uit het Mobile App Trends Report 2025 van Framna. Voor dit rapport zijn 600 apps geanalyseerd en 9.000 gebruikers ondervraagd.

Praktisch wint het van nieuws

De Top 20 laat een duidelijke voorkeur zien voor praktische apps, zoals 9292, NS, PostNL en Buienradar. Ook supermarktapps als die van Albert Heijn en Lidl Plus zijn vertegenwoordigd; terwijl ook Marktplaats, Bol en Spotify populair zijn.Nieuwsapps van onder andere NU.nl, NOS en De Telegraaf ontbreken. Daarin verschilt Nederland bijvoorbeeld van Scandinavische landen als Zweden en Denemarken, waarin de categorie nieuwsapps sterker scoort.

Kijken we naar sociale media, dan staan Facebook, Instagram en LinkedIn wel in de Top 20, maar TikTok ontbreekt.

Hoge waardering ≠ (automatisch) vaak geïnstalleerd

Framna keek niet alleen naar hoeveel een app wordt geïnstalleerd, maar ook naar de mate van waardering. De zogeheten "App Pulse-score" is gebaseerd op tevredenheid, gebruikswaarde, relevantie en het imago van de aanbieder. Op basis van die score staan WhatsApp, Spotify en ChatGPT bovenaan. Opvallend: sommige apps met een hoge App Pulse-score – zoals ChatGPT en Teletekst – komen niet voor in de lijst van meest geïnstalleerde apps.

WhatsApp niet weg te denken

WhatsApp is met een gebruikspercentage van 97 procent met afstand de populairste app in Nederland. De app wordt zowel privé als zakelijk gebruikt, onder meer voor klantenservice, groepsgesprekken en afspraakherinneringen. Daarmee speelt WhatsApp een centrale rol in de digitale communicatie van veel Nederlanders.

DigiD en Tikkie onmisbaar geworden

Ook DigiD en Tikkie zijn breed ingeburgerd. DigiD is de standaard geworden voor online toegang tot overheidsdiensten en zorginstanties. Tikkie wordt veel gebruikt voor het eenvoudig terugbetalen van bedragen onderling. Beide apps combineren gebruiksgemak met een duidelijke functie, waardoor ze inmiddels voor veel gebruikers tot de vaste uitrusting van hun telefoon behoren.

Social media dagelijks het meest geopend

In het onderzoek is ook gekeken naar het daadwerkelijke gebruik van apps. Social media worden het vaakst dagelijks geopend (door 62 procent van de ondervraagden), gevolgd door nieuwsapps (61 procent), financiële apps (31 procent) en entertainmentapps (28 procent). Toch halen nieuwsapps de top 20 van meest gebruikte apps niet.

De 20 meest gedownloade apps in Nederland

1: WhatsApp

2: Google Maps

3: DigiD

4: YouTube

5: Facebook

6: Marktplaats

7: Instagram

8: Albert Heijn

9: Spotify

10: Bol

11: PostNL

12: Messenger

13: NS

14: Netflix

15: Buienradar

16: Tikkie

17: Lidl Plus

18: LinkedIn

19: 9292

20: ING