Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Elke maand zetten we de beste freeware voor je op een rijtje. Je vindt de volledige lijst hier!

Tip 01: Geleerd

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

We kennen in het Nederlands het woord ‘boekenwijsheid’, een denigrerende term voor kennis die uit een boek is opgedaan, maar niet aansluit bij de werkelijkheid. Toch valt er uit (studie)boeken heel veel te leren, maar zo nu en dan zijn die teksten onhandelbare bakstenen. Misschien is dat dan ook wel een van de redenen voor de populariteit van de flashcards; kaartjes met op de voorkant een vraag en op de achterkant het antwoord. Ideaal voor allerlei kennis die erin gestampt moet worden, zoals vreemde woorden, vervoegingen, formules, de botten, spieren en pezen in het menselijk lichaam enzovoort.

Het fraaie programma Anki is enorm veelzijdig. De kaartjes die je erin maakt hoeven niet alleen maar tekst bevatten, maar kunnen ook bestaan uit opgemaakte formules en kunnen zelfs beeld en geluid hebben. Al neemt dit niet weg dat het maken van een set kaartjes voor een bepaald onderwerp een flinke klus is. Daarom is het de moeite waard om eerst (vanuit het programma) te kijken welke sets kaarten al door anderen zijn gemaakt, deze te downloaden en zo nodig aan te passen.

©PXimport

Tip 2: Fotogeniek

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Aan gratis fotobewerkers geen gebrek, maar iedere gebruiker heeft een andere behoefte. Waar de een slechts af en toe een foto hoeft op te lappen en daarvoor een eenvoudig programma zoekt dat zo veel mogelijk automatisch doet, wil de fanatiekere hobbyfotograaf graag de hele gereedschapskist met alle denkbare foefjes op zijn plaatjes kunnen loslaten. Voor die laatste doelgroep is er PhotoDemon. Dit programma biedt een enorme collectie professioneel gereedschap om foto’s handmatig en deels automatisch op te fleuren. Daarvoor bevat het een grote collectie kleurenfilters, een ruim aanbod aan effecten en de mogelijkheid om met lagen te werken en deze op allerlei manieren te mengen. PhotoDemon heeft als voordeel ten opzichte van een aantal concurrenten dat het ook nog op oudere Windows-versies werkt en bovendien is het programma compact en portable. Kortom: een echte aanrader!

©PXimport

Tip 03: Letterlijk

Geschikt voor: elk systeem

Windows wordt standaard geleverd met een flink aantal lettertypen die uitstekend voldoen als je een brief, rapport of andersoortige tekst wilt schrijven. Enkele fonts lenen zich voor het maken van een uitnodiging of affiche, maar heb je een specifieke stijl in je hoofd, dan is de kans niet groot dat je die in Windows terug gaat vinden. Gelukkig zijn er volop websites waar je lettertypen gratis kunt downloaden. Een website waar je ruim 60.000 verschillende lettertypen kunt vinden, is fontspace.com. Ben je op zoek naar ‘iets’, dan is dat in zo’n enorm aanbod onbegonnen werk, ware het niet dat je wel op naam kunt zoeken. Maar eigenlijk kennen alleen drukkers en beroepstypografen veel namen uit hun hoofd. Gelukkig is het kolossale aanbod onderverdeeld in rubrieken. Je vindt ze via het menu Browse. Zoals je kunt zien, heeft elke hoofdcategorie nog een eigen onderverdeling. Zo vinden we bij Decorative stijlen zoals handschrift (Handwriting) en schrijfmachineletters (Typewriter) terug. Zie je de stijl niet waar je naar op zoek bent, scrol dan naar beneden en klik op all font categories. Daar vind je het complete aanbod aan categorieën, zo’n 23.000. Betekent dat dan dat er per categorie maar een paar lettertypen te vinden zijn? Nee hoor, vaak zijn het er meer dan 100, want elk lettertype kun je via meerdere trefwoorden te vinden.

©PXimport

Tip 04: Grootheid

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Wanneer we Windows Verkenner gebruiken in de detailweergave verschijnt achter elk bestand keurig de grootte. Die kolom blijft achter mapnamen echter angstvallig leeg. Gelukkig bestaan er verschillende programma’s om ook hier inzicht in te krijgen. Sommigen gaan daarbij grafisch helemaal los terwijl anderen het visueel wat soberder houden. Tot die laatste categorie behoort MeinPlatz. Soberheid is overigens niet synoniem voor een gebrek aan informatie. MeinPlatz geeft namelijk de relatieve grootte weer in een subtiel staafdiagrammetje, maar wie verder naar rechts scrolt, ziet ook de grootte in bytes, kilobytes, megabytes en gigabytes. Daarnaast toont het programma het aantal bestanden en submappen in een map en gegevens zoals de aanmaakdatum.

Gebruik je het programma bijvoorbeeld om de totale grootte van alle videobestanden te vinden, dan kun je bestandstypen insluiten gescheiden door een komma, bijvoorbeeld *.avi, *.mp4. Ook kun je bepaalde bestandstypen uitsluiten van de telling. Het is helaas niet mogelijk deze criteria voor hergebruik op te slaan.

MeinPlatz kun je downloaden als gewoon installatiebestand of als portable versie in zowel een 32- als een 64bits-versie.

©PXimport

Tip 05: Wakend oog

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Wanneer je een bestand in een map opslaat of een bestand in een map wijzigt, dan is dat een bewuste handeling en weet je wat er gebeurd is. Maar op elke pc gebeurt ook van alles volautomatisch, of dat nu gewenst is, zoals het maken van een back-up, of niet, wanneer je last hebt van ransomware. Het breed inzetbare FolderChangesView houd in de gaten wat er allemaal op je pc gebeurt.

Zo zou je FolderChangesView (FCV) prima in kunnen zetten om zelf een map met lokbestanden te maken en te monitoren als je vermoedt dat je ransomware op je pc hebt, maar FCV kan ook voor je nagaan of iemand iets op je pc heeft gedaan toen je even weg was, of controleren of een back-up of automatische download klaar is. Ook kan FCV in netwerkmappen (denk aan een nas) snuffelen. Om FCV zijn werk te laten doen, moet je om te beginnen één of meer mappen opgeven die moeten worden bewaakt. Helaas beschikt het programma zelf niet over een dialoogvenster voor het selecteren van een map, maar in Windows 10 kun je in Verkenner naar een map gaan, rechtsklikken in de adresbalk en kiezen voor Adres als tekst kopiëren om de juiste map te selecteren. Je kunt meerdere mappen opgeven en zelfs bestandstypen aangeven die je wel of juist niet wilt volgen.

©PXimport

Tip 06: Ruimtelijk

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Madame Tussauds maakte haar eerste wassen beelden van beroemdheden die als gevolg van de Franse Revolutie onder de guillotine belandden. Later werd het vervaardigen van zulke levensechte figuren een minder lugubere aangelegenheid en lieten de groten der aarde zich vrijwillig vereeuwigen. Wat vroeger het wassen beeld was, is nu het 3D-model. Bij verschillende bedrijven kun je jezelf al voor enkele tientallen tot honderden euro’s laten vereeuwigen. Beetje prijzig wel. Al zijn er tegenwoordig ook opties voor doe-het-zelvers, zoals het uitgebreide, maar complexe Meshroom. De theorie achter Meshroom is simpel: fotografeer een object waarvan je een 3D-model wilt maken van alle kanten (liefst in kleine stapjes), stop die afbeeldingen in het programma en dat levert vervolgens een model dat je kunt importeren in 3D-software en dus ook in programma’s die een 3D-printer kunnen aansturen. De praktijk is uiteraard wel wat ingewikkelder, want het is bepaald geen eenvoudige klus. Wel kun je allerlei instellingen aanpassen om tot het perfecte resultaat te komen. Het programma vergt de nodige studie, maar er zijn op YouTube heel veel video-tutorials te vinden.

©PXimport

Tip 07: Beestachtig goed

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Al sinds het oude dos-tijdperk vinden mensen dat bestandsbeheer met een dubbel venster prettiger werkt dan met een enkel venster. Dat Microsoft zo’n mogelijkheid nooit in Windows heeft gestopt, blijft dan ook een van de grootste mysteries van onze tijd. Wel betekent dit dat er genoeg ruimte is voor alternatieven voor Verkenner, zowel gratis als commercieel. Het grote gratis aanbod heeft er zelfs voor gezorgd dat het aanvankelijk betaalde Atap Salamander tegenwoordig gratis is.

Salamander is een zeer veelzijdige vervanger voor Verkenner. Natuurlijk kun je het programma in eerste instantie gebruiken om bestanden en mappen op een veel overzichtelijkere manier te kopiëren en verplaatsen, maar Salamander heeft veel meer in zijn mars. Zo kun je de inhoud van allerlei bestandstypen zien, bestanden coderen en converteren, op verschillende wijzen hernoemen en vergelijken. Een deel van de geavanceerde functies wordt geleverd door plug-ins en deze collectie kun je via het forum op de site van de makers zelfs nog uitbreiden. Tot slot biedt Salamander een script-functie waarmee je veelvoorkomende taken kunt automatiseren.

©PXimport

Tip 08: 8(8)

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

In Windows 7 hadden we gadgets, kleine programmaatjes die je aan de zijkant van het Bureaublad kon zetten om bijvoorbeeld de tijd of de processorstatus in de gaten te houden. Microsoft is daarmee gestopt, maar wie zoiets toch prettig vindt, kan terecht bij 8GadgetPack. De naam is een beetje misleidend, want waar het ooit begon met acht gadgets, zijn het er ondertussen heel wat meer. Het zijn er nog geen 88, maar dat aantal komt wel in zicht. De collectie bevat naast de al genoemde onderdelen, gadgets om het weer in de gaten te houden, eenheden te converteren, memo’s te maken en mail te checken. 8GadgetPack bevat niet alleen maar serieuze zaken, er zijn ook de nodige onderhoudende gadgets, zoals een radio, een plaatjespuzzel en zelfs een mini-piano. Na installatie verschijnen de drie populairste gadgets aan de rechterkant van het scherm en vervolgens kun je daar je eigen favorieten aan toevoegen. Bovendien heeft elke gadget ook nog zijn eigen instellingen.

©PXimport

Tip 09: Bestandsinfo

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Naast de informatie die standaard in Verkenner getoond wordt, zoals bestandsgrootte en -datum, bevatten bestanden vaak nog veel meer type-afhankelijke informatie. Zo bevatten mp3-bestanden vaak mp3-tags met gegevens over de artiest, het album enzovoort en bevatten foto’s exif-data waarin zaken zoals de gebruikte camera en sluitertijd zijn opgeslagen. Wie met rechts klikt op een van de kolommen in de detailweergave van Verkenner kan uit een groot aantal van deze zogeheten metatags kiezen.

Metadata++ beschikt echter over veel meer tags. Al is het programma niet alleen maar bedoeld voor het bekijken van deze gegevens, je kunt ze er ook mee wijzigen, verwijderen (denk aan het verwijderen van exif-data uit foto’s die je online zet), printen, importeren en exporteren. Naast bekijken en bewerken biedt het programma de mogelijkheid om de metadata van grote groepen bestanden tegelijk te doorzoeken en kun je bestanden op basis van tags sorteren. Tot slot kun je met Metadata++ zelfs bestandstypes van tags voorzien die dat normaliter niet ondersteunen.

©PXimport

Tip 10: Fotogeniek II

Geschikt voor: elk systeem

De fotobewerker PhotoDemon (tip 2) is een uitstekend product, maar er kleven twee nadelen aan voor een gebruiker die maar zelden foto’s bewerkt. Ten eerste heeft het programma zijn eigen manier van werken, en ten tweede moet je het op je pc installeren. Wie slechts zo nu en dan een foto hoeft te bewerken, komt al snel terecht bij een van de vele online diensten. Denk je nu al dat je op termijn vaker foto’s gaat bewerken, bijvoorbeeld omdat je nu nog een beginnend fotograaf bent, dan kom je als vanzelf uit bij Photopea. Deze online fotobewerker heeft namelijk een gebruikersinterface die heel veel lijkt op die van de moeder aller fotobewerkers: Photoshop. Ook veel functionaliteiten komen overeen, voor wie weleens met Photoshop heeft gewerkt. Dat betekent onder andere dat je met aparte lagen voor zowel objecten als bewerkingen kunt werken. Zulke aanpassingslagen maken het zelfs mogelijk om contrast en kleurtonen eindeloos aan te passen, ook al ben je al vele stappen verder in het bewerkingsproces.

©PXimport

Tip 11: Sneltoets

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Windows kent een enorme hoeveelheid sneltoetsen om zonder omwegen allerlei acties uit te voeren. De meeste gebruikers kennen er echter maar een paar uit het hoofd. Wie zelf sneltoetsen bedenkt voor bepaalde taken, zal ze makkelijker onthouden en dat is precies wat je met Lintalist kunt doen. Het aardige is dat je in Lintalist niet alleen sneltoetsen aan acties kunt koppelen, maar ook kleine tekstfragmentjes. Zo zou je het programma kunnen leren om altijd ‘Nederland’ in te voeren wanneer je ‘nl’ typt. Sneltoetsen of tekstfragmenten die aan een actie zijn gekoppeld, heten snippets en worden bewaard in bundels. Hierdoor kun je verschillende collecties voor verschillende doeleinden gebruiken en raak je niet snel door de beschikbare toetscombinaties heen. Je kunt ook scripts maken – zelfs met variabelen – die zelf naar de context kijken (met name in welk programma je de snippet oproept) en dan de juiste bundel oproepen.

©PXimport

Tip 12: Bij hoog en laag

Geschikt voor: elk systeem

In ons laaggelegen kikkerlandje is het een goed idee om in de gaten te houden hoe snel (en of) de zeespiegel stijgt, zodat we niet op een dag plotseling met natte voeten achter de pc zitten. Op de Actuele Hoogtekaart Nederland is de hoogte van elke plek in ons land in detail vastgelegd en met de online AHN-Viewer kun je deze gegevens bekijken. De kaart is zodanig gedetailleerd dat je kunt inzoomen op je eigen huis om te zien of de straat waaraan je woont onder of boven NAP ligt en hoeveel precies. Ook kun je op gebouwen klikken om hun hoogte te achterhalen en zelfs bij bomen lukt dat aardig. Om het navigeren te vereenvoudigen is er ook een wegenkaart en een luchtfoto beschikbaar.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.