Dropbox, Google Drive en SkyDrive zijn al enkele jaren enorm in opkomst, maar cloudopslag is niet zonder gevaren. Je geeft immers de controle over je eigen bestanden uit handen. Wie snuffelt er allemaal door je bestanden? We wijzen je op de gevaren en hoe je je daartegen beschermt.

Cloudopslag heeft heel wat voordelen: je hebt op al je apparaten toegang tot dezelfde bestanden, je bent je bestanden niet kwijt als je computer, tablet of smartphone defect is of gestolen wordt en vaak kun je ook eenvoudig je online bestanden delen met anderen. Maar aan elke technologie zit zijn keerzijde en bij cloudopslag is die te vinden in je privacy. Weet jij wie er allemaal toegang hebben tot je bestanden? Dit zijn er vaak meer dan je zou denken (en hopen).

Je moet op het ergste voorbereid zijn en ervan uitgaan dat je bestanden voor heel wat mensen zichtbaar zijn zodra ze je computer verlaten. Hoe voorkom je dat? Door je bestanden te versleutelen. Maar de ene versleuteling is de andere niet. In deze cursus bespreken we de mogelijkheden die je hebt om je bestanden te beschermen.

©PXimport

Bij Wuala kan geen enkele werknemer uw bestanden lezen, bij Dropbox in principe wel.

Versleuteling?

Met versleuteling of encryptie zorg je dat een bestand alleen leesbaar is voor wie de juiste sleutel heeft. Je kiest een sleutel (in de praktijk een wachtwoord) en versleutelt (ofwel encrypteert) het bestand met een encryptieprogramma. Als iemand anders dat bestand wil lezen, ziet hij alleen maar willekeurige tekens. Het versleutelde bestand is in zijn oorspronkelijke staat te herstellen door iemand die de sleutel heeft.

Jij kunt dus op elk moment het bestand ontcijferen (decrypteren) met een decryptieprogramma waarin je de sleutel ingeeft. Het spreekt voor zich dat je een goed sleutelwachtwoord moet kiezen. Als iemand anders immers eenvoudigweg de sleutel kan raden, is je bestand onveilig. Kies een programma dat een degelijk algoritme gebruikt, zoals AES-128 of AES-256. Vermijd programma's die niet duidelijk aangeven welk encryptiealgoritme ze gebruiken.

©PXimport

Gebruik nooit een clouddienst die niet duidelijk maakt welk encryptiealgoritme ze gebruiken.

Algoritme

Als je op zoek gaat naar een dienst om je cloudbestanden veilig op te slaan, proberen allerlei opslagdiensten je met argumenten te overtuigen om voor hen te kiezen. Zo promoten Dropbox, Wuala en younited hun dienst allemaal met de boodschap dat ze je bestanden versleutelen met het algoritme AES-256.

Dat is een zeer goede keuze, maar ga wel na: wie heeft de encryptiesleutel? In het ideale geval ben jij dat.

Plaats van de sleutel

Bij gebruik van Wuala leidt de Wuala-client van je gebruikersnaam en wachtwoord een master key af waarmee al je online bestanden ontcijferd worden. Die master key verlaat jouw kant van de verbinding (de client) niet, zodat die onder jouw controle staat. De mensen van Wuala hebben geen toegang tot jouw sleutel en kunnen dus ook je bestanden niet lezen. Dat is zoals het hoort. Een nadeel? Als je je wachtwoord vergeten bent, kun je ook niet meer bij je bestanden.

Dropbox en younited werken anders. Zij houden zelf de sleutel bij en kunnen dus de inhoud van je bestanden lezen. Ze lopen hier natuurlijk niet mee te koop, dus je zult dit niet direct op de startpagina van zo'n dienst lezen. Misschien kom je het pas ergens in de kleine lettertjes of de veelgestelde vragen tegen.

©PXimport

Wuala versleutelt je bestanden in de client, zodat ze op de servers door niemand leesbaar zijn.

Een eenvoudige manier om te weten te komen of een cloudopslagdienst je sleutel kent is de volgende test: als je je wachtwoord vergeet en een wachtwoordreset uitvoert, kun je dan je online bestanden nog lezen? Indien ja, dan bezit jij de sleutel niet. Om jou toegang te geven tot je bestanden zonder je oorspronkelijke wachtwoord moet de opslagdienst immers de bestanden kunnen lezen en dus over de sleutel beschikken. En als je ziet dat een dienst als younited automatisch thumbnails maakt van foto's die je uploadt, dan weet je ook dat younited een sleutel heeft.

Wil dat zeggen dat je Dropbox of younited links moet laten liggen en Wuala moet gebruiken? Nee, maar je moet je wel bewust zijn van de risico's: niemand van Wuala kan je bestanden lezen (tenzij er een backdoor in de software zit) dus misschien is dat een betere keuze voor documenten die echt niemand anders mag zien. Maar voor gemiddeld gebruik volstaan Dropbox en younited zeker. Die afweging moet je zelf maken.

©PXimport

Biedt je cloudopslagdienst een wachtwoordreset aan? Dan gebeurt de encryptie op de server en heeft ook de dienst jouw sleutel.

Backdoor

Als je heel veel belang hecht aan je privacy en daarom voor Wuala kiest, ben je nog niet zeker dat niemand in je bestanden kan snuffelen. Wie weet zit er immers een backdoor in de Wuala-software. Ook al heb je bij Wuala zelf de controle over de sleutel die voor de encryptie gebruikt wordt, als de client achter je rug die sleutel naar de servers van Wuala stuurt, kunnen ze toch je bestanden ontcijferen.

De zekerheid dat dat niet gebeurt, heb je niet. SpiderOak, een andere clouddienst die de sleutel in de client aanmaakt, heeft echter plannen om zijn client opensource te maken. In het algemeen is het moeilijker om in opensourcesoftware een backdoor te verbergen, omdat iedereen kan zien hoe de software geprogrammeerd is.

Boxcryptor

Als je favoriete cloudopslagdienst geen encryptie aanbiedt of zelf de sleutel in handen houdt, is er nog geen man overboord. Met een tool zoals Boxcryptor versleutel je zelf je bestanden voordat je ze naar Dropbox, Google Drive of SkyDrive uploadt. Als iemand van de cloudopslagdienst je bestanden zou willen lezen, krijgt diegene een versleutelde versie te zien die onleesbaar is zonder de sleutel.

In onze cursus Cloudopslag - beveiligen met Boxcryptor lees je hoe dat gaat. Na de installatie van Boxcryptor hoef je je eigenlijk helemaal niets meer aan te trekken van de encryptie: dat gebeurt vanzelf op de achtergrond. Je hoeft dus niet je bestanden handmatig te versleutelen voor je ze in de cloud opslaat, en je hoeft ze ook niet handmatig te ontcijferen als je ze weer uit de cloud downloadt.

De software bestaat voor Windows en Mac en er bestaan ook apps voor iOS en Android. Boxcryptor is niet opensource en heeft wat beperkingen in de gratis versie: je krijgt maar toegang tot één versleutelde cloudmap tegelijk en de bestandsnamen worden niet versleuteld.

©PXimport

Met Boxcryptor versleutel je je bestanden voor je ze naar Dropbox, Google Drive of SkyDrive uploadt.

SSL

Als we het hier over encryptie hebben, bedoelen we vooral encryptie van bestanden 'in rust': op je eigen harde schijf of op de server van de cloudopslagdienst. Een ander moment waarop encryptie toegepast kan worden, is tijdens het up- of downloaden van je bestanden naar of van de cloudopslagdienst.

Doorgaans gebruikt men voor de versleuteling van het netwerkverkeer tussen je computer en de cloudopslagdienst SSL (Secure Sockets Layer) of diens opvolger TLS (Transport Layer Security). Als je zelf over de sleutel beschikt en je bestanden dus op je computer al versleuteld worden, is SSL niet zo belangrijk, want alleen jij kunt je bestanden ontcijferen. Maar als je gebruikmaakt van een cloudopslagdienst die pas op de server je bestanden versleutelt of die helemaal niets versleutelt, kunnen anderen je bestanden onderscheppen.

Gelukkig versleutelen diensten zoals Dropbox, Strato HiDrive en Windows Live SkyDrive hun netwerkverkeer met SSL om dat te voorkomen.

©PXimport

Met SSL (te herkennen aan https en het slotje in de adresbalk van je browser) wordt de verbinding met de cloudserver versleuteld.

Eigen clouddiensten eerst

Tot nu toe hebben we het vooral over technische maatregelen gehad om je bestanden van al te nieuwsgierige ogen af te schermen, maar een tweede aspect is net zo belangrijk: in welk land bevinden de servers van de cloudopslagdienst zich? De onthullingen van klokkenluider Edward Snowden hebben duidelijk gemaakt dat heel wat Amerikaanse bedrijven met de veiligheidsdienst NSA meewerken en persoonlijke bestanden en gegevens er niet veilig zijn.

We waarschuwen onze lezers overigens al jaren voor het gebruik van Amerikaanse clouddiensten om de eenvoudige redenen dat de privacywetgeving in de VS niet zo streng is als in Europa en dat de veiligheidsdiensten aan de overkant van de oceaan altijd al heel wat privileges hadden.

Amerikaanse clouddiensten zijn dus vanuit privacystandpunt niet aan te raden als je zelf niet de beschikking hebt over de encryptiesleutel. Dropbox en iCloud vallen dan al af. En wat met SkyDrive? Hoewel Microsoft heeft aangegeven dat het gegevens van Europese klanten op Europese servers plaatst, geeft het daarvoor geen harde garanties. Bovendien kan de Amerikaanse overheid met de Patriot Act in principe nog altijd Microsoft dwingen om jouw bestanden af te geven, zonder notificatie.

Wil je op veilig spelen, gebruik dan enkel Europese cloudopslagdiensten die al hun servers in Europa hebben staan. Ga wel de privacyverklaring na, want heel wat Europese diensten hebben in de kleine lettertjes staan dat je privégegevens op Amerikaanse servers kunnen belanden.

©PXimport

De privacyverklaring van een cloudopslagdienst is geen prettige lectuur, maar lees het toch maar voor je je bestanden eraan toevertrouwt.

©PXimport

De USA Patriot Act richt zich op terroristen, maar bedreigt iedereen die bestanden in de cloud opslaat.

Ingebouwde beveiliging

Een veelbelovende cloudopslagdienst is younited, een initiatief van het Finse beveiligingsbedrijf F-Secure. Het biedt je de mogelijkheid om al je gegevens van andere clouds te verzamelen in één plaats. Bovendien ligt de nadruk op beveiliging en privacy. Al je bestanden staan op servers in Finland. In de personal data policy staat wel dat je gegevens gedeeld kunnen worden met partners buiten Europa, maar dat F-Secure de nodige technische en contractuele maatregelen neemt om je gegevens te beschermen.

Younited garandeert ook dat slechts een klein team van ingenieurs toegang heeft tot de opslag. Zij kunnen je bestanden niet lezen. De bestanden worden op de server versleuteld met AES-256, met voor elk bestand een afzonderlijke sleutel. Je moet dus wel wat vertrouwen op de goede wil van younited, maar het is duidelijk dat de dienst heel wat meer moeite doet voor beveiliging van je gegevens en je privacy dan vele andere diensten.

Keuze

Wie van alle voordelen van klassieke cloudopslagdiensten wil genieten maar een redelijke beveiliging wil, zal younited dus zeker appreciëren. Wil je daarentegen dat de cloudopslagdienst je gegevens niet onversleuteld in de handen krijgt, kies dan voor Wuala of SpiderOak. Vertrouw je die diensten niet omdat de client niet opensource is, versleutel dan zelf je bestanden voor je ze uploadt, bijvoorbeeld met een opensourcetool zoals TrueCrypt.

©PXimport

Lees altijd in de kleine lettertjes of een cloudopslagdienst je gegevens deelt met externe partijen.

©PXimport

Younited, van het Finse beveiligingsbedrijf F-Secure, belooft veilig met je gegevens in de cloud om te gaan.

ownCloud

Wil je echt alles zelf in handen hebben, installeer dan het opensourcepakket ownCloud op een thuisserver, zoals een Raspberry Pi (zie onze cursus) of je NAS. De code van ownCloud is opensource, waardoor eventuele backdoors snel aan het licht zouden komen.

Als je met meerdere personen van dezelfde ownCloud-server gebruikmaakt, moet je wel beseffen dat de beheerder in principe de bestanden van alle gebruikers kan lezen. Wil je overal toegang krijgen tot je bestanden, schakel dan in je router port forwarding in en vraag een dynamisch DNS aan. Het kost wat moeite, maar dan ben je wel volledig de baas over je eigen cloudopslag.

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.