Harde schijf en NAS vormen al jaren een onlosmakelijk duo. Toch staat deze gouden combinatie van opslagruimte en slimme gebruiksopties onder druk, want na de notebook en desktop-pc rukt ook in de NAS de ssd op. Laten we eens kijken wat de voor- en nadelen zijn van een NAS vol ssd's in plaats van harde schijven.

Een NAS wordt bijna altijd leeg gekocht en daarna gevuld met een of meer harde schijven voor de opslag. Omdat in een NAS al snel meerdere schijven zitten die zwaar belast worden én er bij het gebruik van RAID een deel van de opslagcapaciteit verloren gaat, is het kiezen van de juiste schijven geen eenvoudige opgave.

De keuze wordt doorgaans vooral bepaald door de opslagcapaciteit (liefst zo groot mogelijk) en de prijs (liefst zo laag mogelijk) en in veel mindere mate door het merk en of het speciale NAS-schijven zijn. En hoewel er juist bij opslagcapaciteit en prijs nog aanzienlijke verschillen zijn tussen de harde schijf en de solid state drive (ssd), komt deze laatste ook hier steeds nadrukkelijker in beeld als vervanger van de harde schijf.

De ssd dankt zijn succes aan het gebruik van geheugenchips voor de opslag van gegevens. De traditionele harde schijf gebruikt hiervoor enkele razendsnel ronddraaiende schijven met een magnetische toplaag, waarboven een lees- en schrijfkop snel heen en weer beweegt. De bewegende delen maken dat de harde schijf veel warmte en lawaai produceert en daarbij vooral ook minder energiezuinig en kwetsbaar is.

Allemaal zaken die niet in het voordeel spreken van de harde schijf, zeker niet wanneer deze langdurig en betrouwbaar onder zware belasting moet presteren zoals in een NAS.

Favoriete keuze

Toch is de harde schijf bij het vullen van de NAS nog steeds de favoriete keuze van velen. Het grootste argument daarbij is ongetwijfeld de opslagcapaciteit. De nieuwste harde schijven bieden 18 TB opslagruimte en het is een kwestie van maanden tot de eerste schijven met 20 TB opslagcapaciteit verkrijgbaar zijn. Dit zijn capaciteiten die nog geen enkele ssd ook maar benadert. Bij de ssd is 1 TB of 2 TB nog steeds de bovengrens. En ook al zijn er wel modellen met 4 en zelfs 8 TB, gangbaar zijn die zeker nog niet, mede door de prijs ervan.

Een tweede voordeel van de harde schijf is namelijk juist die prijs, al zijn de prijzen van harde schijven al enkele jaren stabiel. Ook de topmodellen zijn goed betaalbaar én bieden jaar op jaar meer opslagcapaciteit. Voor de NAS-koper die voor harde schijven kiest, betekent dit dat hij ofwel steeds minder schijven nodig heeft om de gewenste opslagcapaciteit te bouwen of voor hetzelfde geld steeds meer opslagcapaciteit krijgt.

©PXimport

Een ander belangrijk voordeel van de harde schijf is de betrouwbaarheid. Ondanks de warmteproductie en de bewegende delen is de betrouwbaarheid van de harde schijf ongekend groot. Het in cloudopslag en back-up gespecialiseerde Blackblaze publiceert jaarlijks de uitvalpercentages van de inmiddels meer dan 165.000 harde schijven die het bedrijf gebruikt voor zijn dienstverlening. En ondanks de continue en hoge belasting die deze schijven ondergaan, valt jaarlijks minder dan een procent ervan uit.

In 2020 presteerde de 6 TB Seagate ST6000DX000 zelfs het beste met een Annualized Failure Rate (AFR) van slechts 0,23 procent. En dan is dat ook nog een desktopmodel harde schijf. NAS-kopers die nog meer zekerheid en een langere levensduur willen, kunnen ook nog kiezen voor speciale NAS-schijven zoals de WD RED, de Seagate IronWolf en de Toshiba N300-series.

Voordelen van ssd ook voor NAS?

Een ssd is kleiner dan een harde schijf, sneller, stiller, verbruikt minder stroom, heeft geen bewegende delen, produceert minder warmte en is niet gevoelig voor trillingen en magnetische velden.

Omdat ssd’s geen bewegende delen hebben, bieden ze snelheden die ver boven die van een typische harde schijf liggen. Ook is fragmentatie geen probleem, bestanden kunnen overal worden geschreven met weinig invloed op de lees- of schrijftijd, wat resulteert in leestijden die veel sneller zijn dan van welke harde schijf dan ook.

Niet al deze voordelen zijn even belangrijk voor gebruik in een NAS, maar aantrekkelijk zijn ze zeker wel. Pogingen van bijvoorbeeld Synology en vooral QNAP om de NAS een plek in de huiskamer te geven, sneuvelden bijvoorbeeld altijd op de grootte van het apparaat en vooral het lawaai van de ventilator, nodig om de warmte van de harde schijf af te voeren. 

Een NAS met ssd’s maakt het misschien wel mogelijk. De overtuiging bij de NAS-fabrikanten dat een plek dichter bij tv en media-installatie het gebruik ten goede zou komen, was en is er vermoedelijk nog steeds.

©PXimport

Dat de ssd dus ook voordelen heeft boven de harde schijf is duidelijk, maar bij gebruik in een NAS zijn deze niet allemaal even belangrijk. Een directe vergelijking van beider sterke en zwakke punten leidt dan ook niet direct tot een duidelijke uitkomst.

Zo is een harde schijf door het gebruik van de ronddraaiende platen met een bewegende lees- en schrijfkop wel veel kwetsbaarder dan een ssd die helemaal geen bewegende delen heeft, maar eenmaal ingebouwd is de NAS-behuizing een doorgaans zeer stabiele en veilige omgeving, ook voor een harde schijf. De kans dat deze er door fysieke schokken defect raakt is zeer gering, terwijl het door de fabrikanten genoemde risico van resonantie van meerdere schijven in een behuizing vooral optreedt bij echt grote volumes van heel veel schijven.

En ook op het punt van betrouwbaarheid is het voordeel van de ssd minder groot, doordat in een NAS doorgaans meerdere schijven in een RAID-configuratie worden geplaatst. Samen vormen ze dan één opslagvolume, waarbij – indien voor RAID 1 of hoger is gekozen – de opgeslagen gegevens beschermd worden tegen verlies door een hardwaredefect. Gaat er toch een schijf stuk, dan zijn er nog geen gegevens verloren.

RAID met harde schijf en ssd

Bij RAID worden meerdere opslagmedia gecombineerd tot één logische opslageenheid. Het doel kan zijn de snelheid te verhogen, maar bij gebruik in een NAS is het verhogen van de capaciteit en betrouwbaarheid vaker de reden.

Meestal worden in een RAID-configuratie harde schijven gebruikt, maar het is ook heel goed mogelijk dit met ssd’s te doen. Alleen wreekt zich dan nog meer de relatief hoge prijs van de ssd en de veel geringere opslagcapaciteit in vergelijking met harde schijven.

Bij RAID wordt namelijk een deel van de opslagcapaciteit van de schijven of ssd’s gebruikt om extra snelheid of betrouwbaarheid te kunnen bieden. Bij RAID 1, de techniek voor RAID met twee schijven, is dat zelfs de helft van de opslagcapaciteit, bij RAID 5, dat gangbaar is bij vier schijven, een kwart.

Met de grootste harde schijven van dit moment levert dat een veilige opslag van respectievelijk 18 en 54 TB op, beide ruim voldoende voor de meeste toepassingen. Doe je hetzelfde met de grootste ssd’s, dan zal zeker de 8 TB bij RAID 1 al snel onvoldoende zijn. De 24 TB die overblijft bij RAID 5 met vier ssd’s voldoet dan beter, maar wel tegen een veel hogere prijs.

Hanteer je voor harde schijven en ssd’s een budgetlimiet van 500 euro, dan kun je met twee WD Ultrastars van elk 10 TB een capaciteit van 10 TB creëren, terwijl twee WD RED SA500-ssd’s van elk 2 TB slechts 2 TB opslagcapaciteit opleveren. Bij RAID 5 zijn vier WD RED NAS-harddisks van elk 4 TB goed voor 12 TB opslag, terwijl vier Samsung 860 EVO-ssd’s van elk 1 TB dan slechts 3 TB opleveren.

©PXimport

Netwerkpunt als bottleneck

Een pluspunt van de ssd is de snelheid waarmee de gegevens kunnen worden weggeschreven en gelezen. Een harde schijf haalt doorgaans tussen de 50 en 150 MB/s, een SATA-ssd haalt moeiteloos 500 MB/s. Maar bij gebruik in een NAS leveren ssd’s zelden een andere gebruikerservaring op. Dit komt door de snelheid van het netwerk.

De meeste netwerken zijn gigabit-netwerken en datzelfde geldt ook voor de netwerkpoorten op de meeste NAS-apparaten. Zelfs een NAS met alleen harde schijven weet de netwerkpoort vaak bijna volledig te benutten. Om de hogere snelheid van ssd’s in een NAS te kunnen gebruiken, is ofwel een NAS nodig met meerdere gigabit-netwerkpoorten die dan samengevoegd kunnen worden tot één snellere verbinding, of een NAS met een 2,5- of 10Gbit/s-netwerkpoort die aan een switch met dezelfde kwaliteit is gekoppeld.

Zeker dit laatste, een echt sneller netwerk dan gigabit, komt hooguit in zakelijke omgevingen voor. NAS-apparaten met minimaal één 2,5- of 10Gbit/s-netwerkpoort zijn nog schaars, maar het aanbod neemt wel toe. QNAP en Asustor voorzien hun NAS-modellen voor de serieuzere consument en gebruik in kleine kantooromgevingen al bijna standaard van een 2,5Gbit/s-netwerkpoort en dwingen Synology hen hierin te volgen. Veel luxere pc-moederborden zijn tegenwoordig van een 2,5Gbit/s-netwerkaansluiting voorzien.

©PXimport

Kansen voor de ssd

Wie het voorgaande leest, denkt al snel dat het nog wel even duurt voor de ssd een echte kans maakt als vervanger van de harde schijf in de NAS. Toch zijn er wel degelijk kansen voor de ssd, al is het dan voorlopig nog niet als een-op-een vervanger van de harde schijf.

De laatste blijft in de meeste NAS-configuraties aanwezig om echt grote opslagvolumes te maken, maar de ssd krijgt er een belangrijke rol naast. Bijvoorbeeld door in één NAS meerdere storagepools te maken, een voor de harde schijven en een voor de ssd’s, en elk te gebruiken voor de soort opslag en functionaliteit die past bij de onderliggende opslagtechniek.

De snelheid van de ssd’s is nu weliswaar nog niet zo bruikbaar in het netwerk, maar voor alle verwerkingen in de NAS is deze superieur aan die van de harde schijven. Gebruik van deze snelheid en de interne verwerking van de data zijn merkbaar bij gebruik van virtuele machines op de NAS of grote dataverwerkingen zoals databases op de NAS. Voorwaarde is wel dat de NAS zelf over voldoende geheugen en een goede processor beschikt. Voldoen die niet, dan is direct al een nieuwe zwakste schakel gevonden.

Het combineren van harde schijven en ssd’s in een NAS is bovendien makkelijker wanneer de NAS ruimte biedt voor meerdere schijven of ssd’s. Tot dusver waren twee schijven de ondergrens en had je met vier schijven een grote NAS. Maar om naast elkaar twee RAID5-storagepools te kunnen maken, zijn zes schijfposities in de NAS nodig. Dat zijn er vermoedelijk twee en mogelijk zelfs vier meer dan in de meeste NAS-apparaten die consumenten de laatste jaren gekocht hebben.

©PXimport

Ssd als cache

Je kunt ssd’s in de NAS niet alleen inzetten als direct opslagmedium, maar ook als ssd-cache. Hierbij wordt de snelheid van een of enkele ssd’s gebruikt om de lees- en schrijfprestaties van een volume op de NAS te verbeteren. De cache kan bestaan uit een of meerdere reguliere SATA-ssd’s, maar ook M.2-ssd’s behoren tot de mogelijkheid. Dit is allemaal afhankelijk van het model NAS.

Niet elke NAS ondersteunt ssd-caching en niet elke NAS die ssd-caching ondersteunt, biedt ook de mogelijkheid om M.2-ssd’s te gebruiken. De laatste verdienen wel de voorkeur voor deze functionaliteit, omdat een M.2-ssd een tot wel vijf keer hogere lees- en schrijfsnelheid haalt dan een SATA-ssd.

 Ondersteunt de NAS niet direct het plaatsen van M.2-ssd’s, dan bieden enkele modellen de mogelijkheid om deze ondersteuning met een uitbreidingskaart toe te voegen. Soms is op die kaart ook een 2,5Gbit/s-poort of nog snellere netwerkinterface geplaatst, wat het een nog waardevollere upgrade maakt.

Maar er zijn ook nadelen. Juist bij ssd-caching wreekt zich het nadeel van de beperkte herschrijfbaarheid van de NAND-geheugenchips. Bij intensief gebruik kunnen de ssd’s al na een of twee jaar versleten zijn en aan vervanging toe zijn. 

Ook vergt het al snel een flinke investering van meerdere ssd’s en soms een uitbreidingskaart, en dat alleen om bestaande opslag te versnellen. Omgekeerd kan het ook een verantwoorde investering zijn, juist om de levensduur van eerder gekochte schijven en NAS-hardware te verlengen.

©PXimport

Gedeelde toekomst

In notebooks en desktop-pc’s is de harde schijf bijna volledig verdreven door de ssd, maar in NAS’en is dat nog niet het geval. Daarvoor kleven er ook nog te veel nadelen aan de ssd. In vergelijking met de harde schijf is vooral de opslagcapaciteit nog te gering en de prijs te hoog. Zeker bij een apparaat als een NAS, waar opslagcapaciteit zo belangrijk is, zal de harde schijf daarom nog wel even de eerste keuze blijven.

Tot de tijd dat een of enkele ssd’s voldoende opslagcapaciteit bieden voor de gemiddelde gebruiker, kan de ssd prima een rol vervullen naast de harde schijf. De meeste kansen liggen dan wel bij meer specialistische scenario’s als virtualisatie en grote datavolumes. Wie nu nog alleen harde schijven in zijn NAS heeft, hoeft zich dus nog niet ongerust te maken.

Bij ID.nl zijn we gek op apparaten die het dagelijks leven nét een beetje makkelijker maken. En wat is er nu – zeker tijdens warme dagen – makkelijker dan altijd ijsblokjes of ijskoud water binnen handbereik? We zetten vijf modellen op een rij die uitblinken in comfort en gebruiksgemak.

Samsung RS6HA8880B1 (Family Hub)

Ben je op zoek naar een koelkast die meer doet dan alleen koelen? De Samsung RS6HA8880B1 is een slimme Amerikaanse koelkast met een indrukwekkende inhoud van 614 liter. Dankzij SpaceMax-technologie blijft de buitenmaat compact, terwijl de binnenkant verrassend ruim is. Het geïntegreerde Family Hub-scherm doet dienst als digitaal prikbord, kookassistent en entertainmenthub. Met camera's binnenin zie je zelfs onderweg wat er nog in de koelkast ligt. De ijs- en waterdispenser is aangesloten op de waterleiding en bevat een UV-nanofilter voor optimale hygiëne. Twin Cooling Plus zorgt voor aparte luchtstromen in het koel- en het vriesgedeelte, wat de versheid van jouw voedsel ten goede komt.

Hisense RS694N4TFE

Zoek je een ruime en betaalbare koelkast met ijsdispenser? Dan zit je goed met de Hisense RS694N4TFE. Deze stijlvolle zwarte side-by-side heeft een inhoud van 562 liter, verdeeld over een koel- en een vriesgedeelte. Het apparaat beschikt over Total No Frost, wat handmatig ontdooien overbodig maakt. De Multi Air Flow-technologie zorgt voor een gelijkmatige temperatuurverdeling, wat bederf tegengaat. Handig: de ijs- en waterdispenser werkt met een intern waterreservoir van 4,5 liter, zodat een vaste aansluiting niet nodig is.

LG GSXE90EVDD

Deze ruime Amerikaanse koelkast van LG biedt met 628 liter voldoende plek voor alles wat je gekoeld wilt bewaren. Het model combineert een fraai zwart design met slimme technologie zoals LinearCooling, waarmee temperatuurschommelingen worden geminimaliseerd. Dankzij No Frost en de water- en ijsdispenser met waterleidingaansluiting geniet je van optimaal gemak. De inverter-compressor maakt het apparaat stil en energiezuinig. Dit model is bovendien voorzien van de InstaView-functie, waarbij je door twee keer kloppen de inhoud kunt bekijken zonder de deur te openen.

Bosch KAD93AIDP (Serie 6)

De Bosch KAD93AIDP is een solide en stijlvolle keuze met een netto-inhoud van 533 liter. Dankzij de anti-fingerprint RVS-look blijft hij er netjes uitzien, ook bij intensief gebruik. De VarioZone-indeling biedt flexibiliteit, met uitneembare plateaus en lades. De ijs- en waterdispenser levert zowel ijsblokjes als crushed ice, en is aangesloten op een vaste waterleiding. Total No Frost voorkomt ijsvorming, en met functies als superkoelen en supervriezen ben je altijd voorbereid op grotere hoeveelheden boodschappen.

Siemens KF96DAXEA (iQ500)

Met zijn French-door ontwerp en een inhoud van 574 liter biedt de Siemens KF96DAXEA een moderne uitstraling en veel gebruiksgemak. Deze koelkast beschikt over een hyperFresh-lade op 0 °C voor vlees en vis, en houdt dankzij multiAirflow een constante temperatuur. De water- en ijsdispenser werkt via een vaste aansluiting, en levert naast ijsblokjes ook crushed ice. Het model is voorzien van ledverlichting, een digitaal display en een deur-alarm. Met een geluidsniveau van 39 dB is hij bovendien opvallend stil.

Wanneer je naar Windows 11 overstapt, zijn er ongetwijfeld zaken waaraan je moet wennen. Maar soms kunnen die dingen ronduit irritant zijn. Daarom bekijken we de grootste ergernissen van Windows 11 én de manieren om ze te verhelpen.

Wat voor de een ergernis is, kan voor de ander simpelweg een verrassende functie zijn. Alles draait om persoonlijke perceptie. We zijn in de fora van Windows 11-gebruikers gedoken om de pijnpunten te vinden. De belangrijkste klachten zijn: de dagelijkse prestatieproblemen die worden veroorzaakt door te veel achtergrondprocessen, Microsoft stuurt je voortdurend richting haar betaalde diensten en overdreven bemoeizucht bij meldingen, badges en reclame. In plaats van te klagen, zorgen wij voor een oplossing. 

Opstartvertraging

Onnodige opstartapps zijn altijd al een bron van ergernis geweest in Windows. Ze belasten de pc doordat ze waardevolle cpu-bronnen aanspreken en zorgen voor een opstartvertraging. Windows 11 bevat zelfs meer bloatware dan Windows 10. Bloatware is een term voor toepassingen die je niet nodig hebt en die het systeem afremmen. Deze toepassingen worden vaak voor de aankoop op nieuwe apparaten geïnstalleerd of ze sluipen op je pc via downloads waarin ze gebundeld zitten. Hoe meer programma’s je hebt, hoe meer achtergrondprocessen die het opstarten kunnen vertragen.

Je kunt ze te slim af zijn door ze te beëindigen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op alle processen die zijn gekoppeld aan ongebruikte applicaties en gebruik de opdracht Beëindigen. Daarna schakel je de onnodige opstartapps definitief uit. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Ga naar Apps / Opstarten en zet de apps uit waarvan je niet wilt dat ze samen met het systeem automatisch opstarten.

Wees terughoudend wat betreft toepassingen die automatisch opstarten.

Nieuwsfeeds uitschakelen

Widgets zijn een soort mini-apps. Ze tonen bijvoorbeeld de weersverwachting, een overzicht van je agenda-afspraken of de voetbalresultaten. Standaard toont Microsoft ook zijn nieuwsfeed van het MSN-netwerk, wat doorgaans geen toegevoegde waarde heeft. Oorspronkelijk waren widgets bedoeld om nieuwsfeeds en sociale media in het besturingssysteem te integreren.

Sommige gebruikers houden ervan, anderen haten de widgets hartgrondig, omdat er toch al van alle kanten steeds meer nieuws en sociale info op ons afkomen. Wie zit te wachten op de volgende vondst die meer van hetzelfde levert? Als je tot deze laatste groep behoort, dan kun je de functie uitschakelen. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en schakel daar Widgets uit.

Gebruik je de widgets zelden of nooit, zet ze dan uit.

OneDrive beperken

Microsoft heeft er een handje van om je met zachte hand naar haar online opslagdienst OneDrive te dirigeren. Bij de eerste set-up krijg je de vraag om OneDrive te gebruiken en daarna maakt OneDrive automatisch en zonder waarschuwing verschillende back-upmappen op OneDrive aan. Dat lijkt op een assertieve dienstverlening, maar de waarheid is dat je als gebruiker op die manier sneller tegen de limiet van 5 gigabyte gratis OneDrive-opslagruimte aanbotst. Het is een marketingtactiek van Microsoft waardoor je gedwongen wordt om te upgraden. Hierdoor ga je sneller overwegen om een betaald abonnement te nemen. Met een Personal Microsoft 365-account krijg je 1 TB aan opslag en 6 TB met een Microsoft Family-abonnement.

Je kunt je overigens afvragen in hoeverre hier een loopje wordt genomen met je privacy. Online back-ups zijn handig, maar ben je ermee gediend dat je gegevens op de servers van Microsoft worden opgeslagen? Misschien wil je liever gebruikmaken van een andere online back-updienst? Nu wordt de indruk gewekt dat de concurrentie tweede keuze is. Ben je het niet eens met deze overijverige OneDrive-synchronisatie, dan klik je met rechts op het pictogram van OneDrive in het systeemvak. Vervolgens selecteer je het tandwieltje rechtsboven om de Instellingen van OneDrive te openen om naar het tabblad Synchroniseren en back-up maken te gaan. Dan klik je op Back-up beheren. Daar kun je aangeven om documenten, afbeeldingen of je bureaublad niet online te bewaren.

Bepaal zelf de mappen waarvan OneDrive een back-up moet maken.

OneDrive ontkoppelen

Wanneer je OneDrive niet vaak gebruikt, kun je deze dienst op je Windows-apparaat ontkoppelen en zelfs verwijderen. Door de koppeling met je Microsoft-account zijn de persoonlijke bestanden in OneDrive beschikbaar op elk apparaat waarop je bent ingelogd met hetzelfde Microsoft-account. Je bent dus niet meer aan een vaste werkplek gebonden. Door te ontkoppelen weet je zeker dat de lokale map niet meer kan synchroniseren met de online opslag.

Klik met rechts in het systeemvak op het pictogram van OneDrive (het wolkje). Kun je dit pictogram niet zien? Klik dan eerst op het PijltjeOmhoog van het systeemvak. Daarna open je het instellingenvenster van OneDrive en ga je naar het tabblad Account. Onder je account selecteer je Deze pc ontkoppelen / Account ontkoppelen. De gegevens die al in OneDrive staan, blijven hierdoor onaangeroerd en de speciale OneDrive-map op de computer verandert in een normale map. Je kunt er bestanden in plaatsen, verwijderen en verplaatsen, maar ze worden niet langer automatisch gesynchroniseerd in de cloud.

Ook al ontkoppel of verwijder je OneDrive, de virtuele map blijft staan in het navigatievenster van Windows Verkenner.

Weg met OneDrive en Edge

Ben je OneDrive echt helemaal beu? Weet dan dat je OneDrive zelfs kunt verwijderen. Het zal je Windows-pc niet beschadigen. Ga naar Instellingen / Apps en open het lijstje met Geïnstalleerde apps. Daar vind je Microsoft OneDrive. Klik op de drie puntjes achter de naam van deze app en selecteer Verwijderen net zoals je dat met elk ander programma zou doen. Het duurt een paar seconden voor de app is verwijderd. Ondertussen heeft Microsoft er ook voor gezorgd dat je op dezelfde manier de browser Edge kunt verwijderen. In het begin van Windows 11 was deze functie nog lichtgrijs gemarkeerd.

Dankzij de nieuwe antimonopoliewet kun je sinds maart 2024 ook de browser van Microsoft verwijderen.

Game Bar voor niet-gamers

De instellingen van Windows 11 bevatten een speciaal onderdeel bedoeld voor gaming. Wanneer je de toetscombinatie Windows-toets+G gebruikt, open je de Windows Game Bar. Daarmee kun je schermafdrukken en clips vastleggen van games die door Microsoft zijn geverifieerd. Eigenlijk is deze functie bedoeld voor het vastleggen van Xbox-games, maar je kunt hem ook gebruiken voor schermopnames van gewone programma’s.

Geen kwaad woord over de Windows Game Bar. Maar als je geen of zelden games speelt, heeft het geen zin om de Game Bar en Game Mode op de computer in te schakelen. Bovendien kan deze applicatie veel cpu en geheugen gebruiken. Om de Game Bar uit te schakelen, ga je weer naar het instellingenvenster van Windows. Daar kies je Gaming / Game Bar. Vervolgens schakel je bovenaan de optie uit bij Je controller mag Game Bar openen. Daarna ga je terug naar het venster Gaming en je kiest het tabblad Gamemodus om ook hier de optie Gamemodus uit te zetten.

Ben je geen gamer, schakel dan de Game Bar uit.

Badges in de kiem smoren

Windows 11 toont voortdurend meldingen op de taakbalk die je waarschuwen voor onder meer updates en nieuwe e-mail. Deze zogenaamde badges staan standaard ingeschakeld. Ze blijven eindeloos opduiken. Bankwebsites sturen je constant badges, maar ook browserextensies doen dat. Het wordt snel te veel van het goede. Nogal wat gebruikers ergeren zich hieraan, wat heel begrijpelijk is.

Je kunt de badges uitschakelen door met rechts op de taakbalk te klikken en dan te kiezen voor Taakbalkinstellingen. Scrol aan de rechterkant naar beneden en klik op Taakbalk. Vervolgens scrol je nog wat verder naar beneden tot je bij Gedrag van taakbalk bent. Hier kun je de optie uitschakelen bij Badges weergeven in taakbalk-apps. Dit is trouwens ook de plaats waar je de uitlijning van de taakbalk wijzigt. Standaard staan de pictogrammen gecentreerd op de taakbalk. Hier kun je aangeven dat die links moeten worden uitgelijnd. Hierdoor wordt het Startmenu aan de linkerkant weergegeven zoals vroeger.

In de taakbalk kun je de badges verbergen.

Terug naar bekend startmenu

Mis je het startmenu van Windows 10? Er is een interessante tweak waarbij je het Windows 11-startmenu vervangt door het type uit Windows 10. Download Open-Shell van de GitHub-website. De laatste versie op het moment van schrijven is OpenshellSetup 4.4.195. Je hebt de keuze tussen een zelfuitvoerbaar exe-bestand of een gecomprimeerd 7Z-bestand. Wij gaan voor het exe-bestand.

In de set-upwizard schakel je de opties Classic Explorer en Classic IE uit. De optie Create a start menu folder moet aangevinkt blijven. Zodra het installatieproces voltooid is, open je via Windows Zoeken de Open-Shell Menu Settings. Daarna kun je kiezen tussen de Classic Style, Classic with two columns of Windows 7 style.

Misschien wil je ook de knop naar het startmenu aanpassen zodat deze op die van Windows 10 lijkt. Hiervoor vink je de optie Replace start button aan. Vervolgens kies je een van de drie voorstellen uit, of je klikt op Pick Image. Zoek op het web naar een afbeelding van het Windows 10-startmenu en selecteer die. Wil je op je schreden terugkeren en Open-Shell verwijderen? Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Selecteer Open-Shell en gebruik de optie Verwijderen.

Geef het startmenu zijn oude look terug.

Advertenties uitschakelen

Windows 11 genereert een unieke identifier, een zogenaamde reclame-ID, om je activiteiten te volgen. Hiervoor gebruikt Microsoft je zoekopdrachten, eerdere aankopen van Microsoft-producten en online activiteiten die gekoppeld zijn aan je Microsoft-account. Adverteerders kunnen die gebruiken om jou gerichte advertenties te sturen wanneer je apps gebruikt. Ben je gevoelig voor je privacy, dan zet je hier ook het mes in.

Open Instellingen en ga naar Privacy en beveiliging. Klik rechts op het onderdeel Algemeen. Zet de schakelaar uit bij Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Doe hetzelfde bij Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie. Optioneel schakel je ook de optie daaronder uit: Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door app-lanceringen bij te houden. Tot slot zet je ook de vierde optie uit: Suggesties voor inhoud in de app Instellingen weergeven.

Draag zorg voor je privacy en schakel reclamemeldingen uit.

Meldingen uitschakelen

In het Berichtencentrum komen ook systeemwaarschuwingen, ongelezen berichten, nieuwe artikelen van je favoriete websites en meer meldingen binnen. Deze kunnen nuttig zijn om je op de hoogte te houden van wat er gebeurt, maar het is best mogelijk dat de hoeveelheid meldingen en geluiden overweldigend is en op je zenuwen gaat werken. Daarom kun je meldingen uitschakelen om afleiding te minimaliseren. Open de Instellingen en klik op Systeem. Aan de rechterkant klik je op de pagina Meldingen. Hier kun je de schakelaar Meldingen uitschakelen omzetten. Wil je nog verder gaan, dan zet je de schakelaar Niet storen aan.

Zo, dat scheelt een hoop afleiding.

Snoeien in bloatware

Een nieuwe pc komt met een hoop bloatware en bij Windows 11 is dat niet anders. Het gaat om software waar je niet om hebt gevraagd. Bloatware neemt niet alleen geheugenruimte in beslag, hij verslechtert ook de prestaties van het systeem. Meestal gaat het om spelletjes, testversies van beveiligingssuites en virusscanners, cloudservices en zelfs fotoboeken.

Er zijn freewaretools die scannen naar bloatware, ook wel crapware genoemd, om die automatisch te verwijderen. Maar als je er niet goed in thuis bent, kun je hiermee meer kwaad dan goed doen. Sommige applicaties zijn immers noodzakelijk voor de goede werking van het systeem. De website Should I Remove It is gespecialiseerd in het vinden en verwijderen van bloatware. Hier vind je uitgebreide overzichten van bloatware bij alle belangrijke computermerken. Neem bijvoorbeeld Toshiba, die heeft meer dan dertig applicaties die als testversie worden geïnstalleerd. Snoei de bloatware dus handmatig. Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Daar zie je alle programma’s die op de machine zijn geïnstalleerd. Blader door de lijst en controleer welke programma’s je kunt verwijderen.

Volgens de website Should I Remove It bevat een Toshiba de meeste bloatware.