Wat doe je met een laptop, tablet, pc, wasmachine, keukenmixer of versterker wanneer deze ver buiten de garantieperiode de geest geeft? Ons advies: weggooien is geen optie. Snel en makkelijk je apparaten repareren doe je zo!

We hebben het allemaal weleens meegemaakt dat een laptop of ander apparaat van 4 à 5 jaar oud – of misschien nog ouder – er opeens mee stopt. In sommige gevallen is de oorzaak helder, in andere gevallen is het gissen. Je weet in elk geval dat de kans groot is dat je geen garantie meer hebt en dat de leverancier je waarschijnlijk niet wil/kan helpen of hiervoor (te) veel geld gaat vragen. Je brein neemt vervolgens een loopje met je en probeert je wijs te maken dat die notebook sowieso niet meer aan je eisen voldeed en dat je het ‘verdient’ om iets beters te krijgen. En zo ga je steeds meer redenen bedenken om een nieuw model aan te schaffen …

01 Weggooi-economie

In dit artikel gaan we je proberen wakker schudden. Laat die gedachte om iets nieuws te kopen varen en kies voor repareren, zelfs als een apparaat misschien niet meer helemaal aan je wensen voldoet. In onze weggooi-economie laten we ons te makkelijk verleiden tot de gedachte dat wanneer iets stuk gaat, dit betekent dat een apparaat inmiddels afgeschreven is en dus geen economische waarde meer heeft. Maar vaak kun je het zelf– of met de hulp van anderen – relatief eenvoudig en goedkoop repareren. Zodat jij (of iemand anders) er nog jaren plezier van kunt hebben.

Milieu Centraal deed onderzoek en concludeerde dat repareren voor wat betreft het milieu in vrijwel alle gevallen de beste oplossing is. En dat geldt met name voor smartphones, tablets en computers omdat het relatief veel energie en grondstoffen kost om deze te produceren. Uitzonderingen zijn oude witgoedapparaten zoals wasmachines, wasdrogers, vaatwassers en koelkasten. Nieuwe modellen hiervan gebruiken namelijk zoveel minder stroom dat het beter is om deze apparaten te vervangen.

Repareerbaarheid vooraf bepalen

©PXimport

Zelf repareren kost misschien wat tijd, maar is ook erg leuk en het geeft een enorme kick als het ook nog eens lukt. Je hebt bovendien weinig te verliezen, want het apparaat is immers al stuk. Maar waar begin je als onduidelijk is wat de oorzaak is en je te maken hebt met een apparaat dat je nog nooit uit eerder uit elkaar hebt gehaald?

02 Google

Werkt een apparaat niet meer goed (of helemaal niet meer) en kun je zelf niet zo snel achterhalen wat het euvel is, dan is Google je grootste vriend. Een zoekopdracht met ‘merknaam + typenummer + euvel/foutcode’ zorgt er in de meeste gevallen voor dat je stuit op berichten van anderen die hier al eerder tegenaan zijn gelopen. En die misschien inmiddels een oplossing hebben gevonden.

Lukt dat niet, doe de zoekopdracht dan ook even in het Engels en het Duits, al of niet met gebruik van Google Translate. Vrijwel alle apparaten die in Nederland verkocht worden, zijn met dezelfde typeaanduidingen te koop in Duitsland. En omdat de markt daar veel groter is, gaan er ook meer apparaten stuk en is de kans groter dat een gebruiker hier iets over gemeld heeft en misschien inmiddels ook wel een oplossing heeft bedacht of gevonden. Je kunt ook zelf speuren op sites als www.selbst.de, www.gutefrage.net of het forum van www.electronicwerkstatt.de.

©PXimport

03 YouTube

Ook op YouTube worden steeds meer filmpjes geplaatst van mensen die een bepaald probleem hebben met een apparaat. Dat is vooral handig als je te maken hebt met onverklaarbare knipperende lampjes, notebooks die onvoorspelbaar reageren of andere zaken die beter met een video kunnen worden verduidelijkt.

En inmiddels zijn er op YouTube ook duizenden filmpjes te vinden van mensen die oplossingen laten zien voor veelvoorkomende storingen van huishoudelijke apparaten. Zeker voor wat betreft wasmachines, vaatwassers, drogers en ander witgoed zijn problemen en oplossingen vaak generiek en niet gebonden aan een bepaald merk.

©PXimport

04 iFixit

Een echte aanrader is iFixit. Op deze site vind je voor duizenden - met name elektronische – apparaten handleidingen om deze te repareren, inclusief benodigdheden en hoe moeilijk de reparatie is. Voor apparaten die lastig uit elkaar zijn te halen zijn er zelfs aparte demontagebeschrijvingen te vinden. Als gebruiker word je aangemoedigd om je eigen reparatie te beschrijven en te delen. En ja, zelfs voor hoe je dat het best kunt doen is een handleiding gemaakt.

©PXimport

05 Gespecialiseerde websites en fora

Zeker bij oudere apparaten of apparaten die in kleine series zijn geproduceerd, vind je waarschijnlijk niet direct een beschrijving van jouw probleem of oplossing. We raden je aan om dan op zoek te gaan naar meer gespecialiseerde online plekken waar de echte liefhebbers zich verzamelen, zoals een forum. En als er geen gebruiksklaar antwoord is dan kun je hier ook je vraag stellen, zoals bij Vraag & Antwoord op deze site. Een paar andere aanraders zijn www.superuser.com (hardware en software), www.hififorum.nl (audio-apparatuur), www.autoweek.nl/forum (auto’s), www.klusidee.nl/forum/ (apparaten in en rondom huis), gathering.tweakers.net (elektronica + computers) en forum.zoom.nl (camera’s).

©PXimport

06 Handleidingen vinden

Bij nagenoeg alle apparaten zit een handleiding, maar die helpt je vaak alleen met het oplossen van kleine en makkelijk op te lossen storingen en problemen. Gelukkig zijn er tal van sites op internet waar je ook uitgebreide (technische) handleidingen terug kunt vinden, zoek hiervoor met de termen ‘service manual’ en ‘repair manual’. Hierin staan vaak schema’s en wordt beschreven hoe je de meest voorkomende reparaties dient uit te voeren en – misschien nog wel belangrijker - wat de typenummers zijn van de onderdelen die je hiervoor misschien moet bestellen. Goede sites voor het vinden van dit soort handleidingen zijn o.a. www.gebruikershandleiding.com, www.suche-anleitung.de, www.manualsdir.eu, www.devicemanuals.eu, www.nodevice.com, www.tradebit.com en www.eserviceinfo.com. Houd er wel rekening mee dat bij een aantal van deze sites (service) handleidingen alleen tegen betaling zijn te downloaden. Overigens worden ze ook uitgewisseld via de verschillende fora die hiervoor al aan bod kwamen. Je zult in dat geval waarschijnlijk wel wat meer tijd aan je zoektocht kwijt zijn.

Nog een paar aanvullende tips. Heb je geen servicehandleiding kunnen vinden met onderdelenlijst en/of onderdelennummers? Zeker bij witgoed en bruingoed kun je het nummer in de meeste gevallen ook terugvinden op het onderdeel dat vervangen moet worden. Heb je het juiste nummer maar is het onderdeel niet verkrijgbaar? Neem dan even contact op met de juiste onderdelenaanbieder. Zij weten vaak wel of er een ander onderdeel is dat je ook kunt gebruiken.

©PXimport

Als je weet wat een apparaat mankeert, dan zul je in bepaalde gevallen nieuwe onderdelen nodig hebben en soms ook speciaal gereedschap.

07 Webwinkels

De handel in onderdelen groeit enorm en veel aanbieders bieden inmiddels als service ook allerlei how-to’s aan. In sommige gevallen krijg je een tegoed of korting wanneer de uitvoering van je eigen reparatie filmt of fotografeert en die registratie op die betreffende site aanbiedt.

Ter inspiratie noemen we een aantal interessante sites op: www.conrad.nl (elektronica en gereedschap), www.fixjeiphone.nl (iPhone en iPad), www.replacedirect.nl (o.a. computer, huishoudelijk, gereedschap), www.onderdelenwinkel.nl (o.a. keuken, huishoudelijk, tuin), www.parts.nl (o.a. witgoed en bruingoed) en www.handyman.nl (o.a. computer, huishoudelijk, fiets).

©PXimport

08 Marktplaats

Ook via Marktplaats worden heel veel onderdelen aangeboden, of oude kapotte apparaten die je uit elkaar kunt halen voor de onderdelen. Dat kan een hoop geld schelen, maar vraagt wel wat extra aandacht. Koop je zo’n onderdeel bij een particulier en blijkt het niet te passen, dan heb je geen recht van retour. Past het wel maar gaat het stuk, dan heb je ook geen garantie. Je moet dus wel heel zeker weten dat de aanbieder precies heeft wat jij nodig hebt. Uiteraard zijn er ook tal van officiële onderdelenwinkels die aanbieden via Marktplaats. Hebben ze geen echte website? Check voor de zekerheid even wat voor een regeltjes ze hebben als het gaat om eventueel terugsturen en garantie.

©PXimport

Lastige reparatie? Maak foto’s

09 Onderdelen uit het buitenland

Naast de vele sites waar je nieuwe onderdelen kunt kopen, is het met name voor computer- en notebookonderdelen interessant te kijken wat er zoal aan ‘refurbished’, ‘replacement parts’, ‘pre-owned’ wordt aangeboden. Soms heb je simpelweg geen andere keus of is nieuw veel te duur. Veilingsite Ebay is een prima begin voor je zoektocht naar tweedehands onderdelen. Lukt dat niet, dan bieden www.aliexpress.com en www.alibaba.com vaak uitkomst. Met name in China is een levendige handel in gebruikte computer-, tablet en smartphone-onderdelen. Verkopers doen – zij het vaak in gebrekkig Engels – veel moeite om je te helpen als je niet zelf het juiste onderdeel of een alternatief kunt vinden. Laat je het via de reguliere post opsturen, dan kan het vanuit China wel zomaar een paar weken duren voordat je een onderdeel binnen hebt.

Let ook even op de verzendkosten en eventuele andere toeslagen. Voor aankopen buiten de EU en boven de 22 euro betaal je btw (21%). Is de waarde boven de 150 euro, dan zul je douanerechten moeten betalen aan de bezorger. De hoogte daarvan is afhankelijk van diverse factoren. Kijk voordat je iets bestelt eerst even op de sites van de belastingdienst en douane.

©PXimport

Met wat durf en een handleiding of instructies van internet kun je ver komen, zelfs als je twee linkerhanden hebt. In bepaalde gevallen houdt het echter op omdat je het probleem zelf niet boven tafel kunt krijgen of omdat je bijvoorbeeld niet weet welk gereedschap of welke onderdelen je nodig hebt. Gelukkig zijn er genoeg mogelijkheden om de hulp van anderen in te schakelen.

10 Repair Café

Het Repair Café-netwerk organiseert inmiddels wereldwijd op bijna 1400 plaatsen bijeenkomsten waar je je kapotte apparaat door handige vrijwilligers kunt laten repareren. In de meeste gevallen gaat dit om bruin- en witgoed, maar ook steeds meer ict-apparatuur wordt hier gefikst. Dat gebeurt gratis, maar een donatie wordt wel op prijs gesteld. Wanneer ze er niet uitkomen kunnen de mensen die dit organiseren je in veel gevallen verder helpen met een adresje waar je wel terecht kunt. Repair Cafés worden vaak periodiek georganiseerd in buurthuizen of scholen. Meer informatie kun je vinden op www.repaircafe.org.

©PXimport

11 Monteur op afstand

Voor advies over de reparatie van een wasmachine, wasdroger of ander witgoed kun je ook gebruik maken van de dienst Monteur op Afstand. Voor 9,95 euro kun je een adviesgesprek van maximaal een kwartier aanvragen via Skype, FaceTime of telefoon, waarvan de kosten komen te vervallen als er een monteur langs moet komen. Dure voorrijkosten kunnen zo in veel gevallen worden voorkomen. Kijk op www.monteuropafstand.nl voor de voorwaarden en mogelijkheden.

12 (Lokale) reparateur

Een zoekopdracht met ‘reparatie elektronica’ plus de naam van je woonplaats levert bij Google een flinke lijst op van bedrijven en zelfstandigen die elektronica, witgoed, computerapparatuur en mobiele apparaten kunnen repareren. Ook via sites als Marktplaats en Werkspot kun je een oproep plaatsen. En ook een oproepje via Facebook kan bruikbare tips opleveren.

Controleer – voor zover dit mogelijk is – hoe een aanbieder wordt gewaardeerd, bijvoorbeeld via www.klantenvertellen.nl. Ga je met iemand in zee, check dan van tevoren of er onderzoekskosten in rekening worden gebracht en wat de hoogte hiervan is. Probeer indien mogelijk een afspraak te maken waarbij het apparaat dat je aanbiedt voor een vaste prijs wordt gerepareerd. Check ook of en wat voor een soort garantie je op de uitgevoerde reparatie krijgt.

Extra aandacht gaat uit naar de reparatie van tablets en smartphones. De prijzen en kwaliteit van reparaties verschillen nogal. Bovendien is het vrij gangbaar dat er bij reparaties niet-originele onderdelen worden gebruikt. Wil je wel echt originele onderdelen, dan kun je hier het best specifiek om vragen.

13 Meldpunt

Blijkt dat het ondanks al je pogingen (en die van anderen) niet is gelukt om je kapotte apparaat te repareren – met name doordat de fabrikant dit door de manier van fabriceren min of meer onmogelijk heeft gemaakt – doe dan iets met die informatie. Zeker als het apparaat nog in de handel is, mag je over dit aspect best een review schrijven. Ga zeker ook even langs het Meldpunt Kapotte Apparaten en maak melding. Milieu Centraal gebruikt deze informatie om de slechte repareerbaarheid van apparaten onder de aandacht te brengen en fabrikanten aan te zetten om hier verandering in aan te brengen.

©PXimport

Waardig afscheid nemen

©PXimport

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.