Wat doe je met een laptop, tablet, pc, wasmachine, keukenmixer of versterker wanneer deze ver buiten de garantieperiode de geest geeft? Ons advies: weggooien is geen optie. Snel en makkelijk je apparaten repareren doe je zo!

We hebben het allemaal weleens meegemaakt dat een laptop of ander apparaat van 4 à 5 jaar oud – of misschien nog ouder – er opeens mee stopt. In sommige gevallen is de oorzaak helder, in andere gevallen is het gissen. Je weet in elk geval dat de kans groot is dat je geen garantie meer hebt en dat de leverancier je waarschijnlijk niet wil/kan helpen of hiervoor (te) veel geld gaat vragen. Je brein neemt vervolgens een loopje met je en probeert je wijs te maken dat die notebook sowieso niet meer aan je eisen voldeed en dat je het ‘verdient’ om iets beters te krijgen. En zo ga je steeds meer redenen bedenken om een nieuw model aan te schaffen …

01 Weggooi-economie

In dit artikel gaan we je proberen wakker schudden. Laat die gedachte om iets nieuws te kopen varen en kies voor repareren, zelfs als een apparaat misschien niet meer helemaal aan je wensen voldoet. In onze weggooi-economie laten we ons te makkelijk verleiden tot de gedachte dat wanneer iets stuk gaat, dit betekent dat een apparaat inmiddels afgeschreven is en dus geen economische waarde meer heeft. Maar vaak kun je het zelf– of met de hulp van anderen – relatief eenvoudig en goedkoop repareren. Zodat jij (of iemand anders) er nog jaren plezier van kunt hebben.

Milieu Centraal deed onderzoek en concludeerde dat repareren voor wat betreft het milieu in vrijwel alle gevallen de beste oplossing is. En dat geldt met name voor smartphones, tablets en computers omdat het relatief veel energie en grondstoffen kost om deze te produceren. Uitzonderingen zijn oude witgoedapparaten zoals wasmachines, wasdrogers, vaatwassers en koelkasten. Nieuwe modellen hiervan gebruiken namelijk zoveel minder stroom dat het beter is om deze apparaten te vervangen.

Repareerbaarheid vooraf bepalen

©PXimport

Zelf repareren kost misschien wat tijd, maar is ook erg leuk en het geeft een enorme kick als het ook nog eens lukt. Je hebt bovendien weinig te verliezen, want het apparaat is immers al stuk. Maar waar begin je als onduidelijk is wat de oorzaak is en je te maken hebt met een apparaat dat je nog nooit uit eerder uit elkaar hebt gehaald?

02 Google

Werkt een apparaat niet meer goed (of helemaal niet meer) en kun je zelf niet zo snel achterhalen wat het euvel is, dan is Google je grootste vriend. Een zoekopdracht met ‘merknaam + typenummer + euvel/foutcode’ zorgt er in de meeste gevallen voor dat je stuit op berichten van anderen die hier al eerder tegenaan zijn gelopen. En die misschien inmiddels een oplossing hebben gevonden.

Lukt dat niet, doe de zoekopdracht dan ook even in het Engels en het Duits, al of niet met gebruik van Google Translate. Vrijwel alle apparaten die in Nederland verkocht worden, zijn met dezelfde typeaanduidingen te koop in Duitsland. En omdat de markt daar veel groter is, gaan er ook meer apparaten stuk en is de kans groter dat een gebruiker hier iets over gemeld heeft en misschien inmiddels ook wel een oplossing heeft bedacht of gevonden. Je kunt ook zelf speuren op sites als www.selbst.de, www.gutefrage.net of het forum van www.electronicwerkstatt.de.

©PXimport

03 YouTube

Ook op YouTube worden steeds meer filmpjes geplaatst van mensen die een bepaald probleem hebben met een apparaat. Dat is vooral handig als je te maken hebt met onverklaarbare knipperende lampjes, notebooks die onvoorspelbaar reageren of andere zaken die beter met een video kunnen worden verduidelijkt.

En inmiddels zijn er op YouTube ook duizenden filmpjes te vinden van mensen die oplossingen laten zien voor veelvoorkomende storingen van huishoudelijke apparaten. Zeker voor wat betreft wasmachines, vaatwassers, drogers en ander witgoed zijn problemen en oplossingen vaak generiek en niet gebonden aan een bepaald merk.

©PXimport

04 iFixit

Een echte aanrader is iFixit. Op deze site vind je voor duizenden - met name elektronische – apparaten handleidingen om deze te repareren, inclusief benodigdheden en hoe moeilijk de reparatie is. Voor apparaten die lastig uit elkaar zijn te halen zijn er zelfs aparte demontagebeschrijvingen te vinden. Als gebruiker word je aangemoedigd om je eigen reparatie te beschrijven en te delen. En ja, zelfs voor hoe je dat het best kunt doen is een handleiding gemaakt.

©PXimport

05 Gespecialiseerde websites en fora

Zeker bij oudere apparaten of apparaten die in kleine series zijn geproduceerd, vind je waarschijnlijk niet direct een beschrijving van jouw probleem of oplossing. We raden je aan om dan op zoek te gaan naar meer gespecialiseerde online plekken waar de echte liefhebbers zich verzamelen, zoals een forum. En als er geen gebruiksklaar antwoord is dan kun je hier ook je vraag stellen, zoals bij Vraag & Antwoord op deze site. Een paar andere aanraders zijn www.superuser.com (hardware en software), www.hififorum.nl (audio-apparatuur), www.autoweek.nl/forum (auto’s), www.klusidee.nl/forum/ (apparaten in en rondom huis), gathering.tweakers.net (elektronica + computers) en forum.zoom.nl (camera’s).

©PXimport

06 Handleidingen vinden

Bij nagenoeg alle apparaten zit een handleiding, maar die helpt je vaak alleen met het oplossen van kleine en makkelijk op te lossen storingen en problemen. Gelukkig zijn er tal van sites op internet waar je ook uitgebreide (technische) handleidingen terug kunt vinden, zoek hiervoor met de termen ‘service manual’ en ‘repair manual’. Hierin staan vaak schema’s en wordt beschreven hoe je de meest voorkomende reparaties dient uit te voeren en – misschien nog wel belangrijker - wat de typenummers zijn van de onderdelen die je hiervoor misschien moet bestellen. Goede sites voor het vinden van dit soort handleidingen zijn o.a. www.gebruikershandleiding.com, www.suche-anleitung.de, www.manualsdir.eu, www.devicemanuals.eu, www.nodevice.com, www.tradebit.com en www.eserviceinfo.com. Houd er wel rekening mee dat bij een aantal van deze sites (service) handleidingen alleen tegen betaling zijn te downloaden. Overigens worden ze ook uitgewisseld via de verschillende fora die hiervoor al aan bod kwamen. Je zult in dat geval waarschijnlijk wel wat meer tijd aan je zoektocht kwijt zijn.

Nog een paar aanvullende tips. Heb je geen servicehandleiding kunnen vinden met onderdelenlijst en/of onderdelennummers? Zeker bij witgoed en bruingoed kun je het nummer in de meeste gevallen ook terugvinden op het onderdeel dat vervangen moet worden. Heb je het juiste nummer maar is het onderdeel niet verkrijgbaar? Neem dan even contact op met de juiste onderdelenaanbieder. Zij weten vaak wel of er een ander onderdeel is dat je ook kunt gebruiken.

©PXimport

Als je weet wat een apparaat mankeert, dan zul je in bepaalde gevallen nieuwe onderdelen nodig hebben en soms ook speciaal gereedschap.

07 Webwinkels

De handel in onderdelen groeit enorm en veel aanbieders bieden inmiddels als service ook allerlei how-to’s aan. In sommige gevallen krijg je een tegoed of korting wanneer de uitvoering van je eigen reparatie filmt of fotografeert en die registratie op die betreffende site aanbiedt.

Ter inspiratie noemen we een aantal interessante sites op: www.conrad.nl (elektronica en gereedschap), www.fixjeiphone.nl (iPhone en iPad), www.replacedirect.nl (o.a. computer, huishoudelijk, gereedschap), www.onderdelenwinkel.nl (o.a. keuken, huishoudelijk, tuin), www.parts.nl (o.a. witgoed en bruingoed) en www.handyman.nl (o.a. computer, huishoudelijk, fiets).

©PXimport

08 Marktplaats

Ook via Marktplaats worden heel veel onderdelen aangeboden, of oude kapotte apparaten die je uit elkaar kunt halen voor de onderdelen. Dat kan een hoop geld schelen, maar vraagt wel wat extra aandacht. Koop je zo’n onderdeel bij een particulier en blijkt het niet te passen, dan heb je geen recht van retour. Past het wel maar gaat het stuk, dan heb je ook geen garantie. Je moet dus wel heel zeker weten dat de aanbieder precies heeft wat jij nodig hebt. Uiteraard zijn er ook tal van officiële onderdelenwinkels die aanbieden via Marktplaats. Hebben ze geen echte website? Check voor de zekerheid even wat voor een regeltjes ze hebben als het gaat om eventueel terugsturen en garantie.

©PXimport

Lastige reparatie? Maak foto’s

09 Onderdelen uit het buitenland

Naast de vele sites waar je nieuwe onderdelen kunt kopen, is het met name voor computer- en notebookonderdelen interessant te kijken wat er zoal aan ‘refurbished’, ‘replacement parts’, ‘pre-owned’ wordt aangeboden. Soms heb je simpelweg geen andere keus of is nieuw veel te duur. Veilingsite Ebay is een prima begin voor je zoektocht naar tweedehands onderdelen. Lukt dat niet, dan bieden www.aliexpress.com en www.alibaba.com vaak uitkomst. Met name in China is een levendige handel in gebruikte computer-, tablet en smartphone-onderdelen. Verkopers doen – zij het vaak in gebrekkig Engels – veel moeite om je te helpen als je niet zelf het juiste onderdeel of een alternatief kunt vinden. Laat je het via de reguliere post opsturen, dan kan het vanuit China wel zomaar een paar weken duren voordat je een onderdeel binnen hebt.

Let ook even op de verzendkosten en eventuele andere toeslagen. Voor aankopen buiten de EU en boven de 22 euro betaal je btw (21%). Is de waarde boven de 150 euro, dan zul je douanerechten moeten betalen aan de bezorger. De hoogte daarvan is afhankelijk van diverse factoren. Kijk voordat je iets bestelt eerst even op de sites van de belastingdienst en douane.

©PXimport

Met wat durf en een handleiding of instructies van internet kun je ver komen, zelfs als je twee linkerhanden hebt. In bepaalde gevallen houdt het echter op omdat je het probleem zelf niet boven tafel kunt krijgen of omdat je bijvoorbeeld niet weet welk gereedschap of welke onderdelen je nodig hebt. Gelukkig zijn er genoeg mogelijkheden om de hulp van anderen in te schakelen.

10 Repair Café

Het Repair Café-netwerk organiseert inmiddels wereldwijd op bijna 1400 plaatsen bijeenkomsten waar je je kapotte apparaat door handige vrijwilligers kunt laten repareren. In de meeste gevallen gaat dit om bruin- en witgoed, maar ook steeds meer ict-apparatuur wordt hier gefikst. Dat gebeurt gratis, maar een donatie wordt wel op prijs gesteld. Wanneer ze er niet uitkomen kunnen de mensen die dit organiseren je in veel gevallen verder helpen met een adresje waar je wel terecht kunt. Repair Cafés worden vaak periodiek georganiseerd in buurthuizen of scholen. Meer informatie kun je vinden op www.repaircafe.org.

©PXimport

11 Monteur op afstand

Voor advies over de reparatie van een wasmachine, wasdroger of ander witgoed kun je ook gebruik maken van de dienst Monteur op Afstand. Voor 9,95 euro kun je een adviesgesprek van maximaal een kwartier aanvragen via Skype, FaceTime of telefoon, waarvan de kosten komen te vervallen als er een monteur langs moet komen. Dure voorrijkosten kunnen zo in veel gevallen worden voorkomen. Kijk op www.monteuropafstand.nl voor de voorwaarden en mogelijkheden.

12 (Lokale) reparateur

Een zoekopdracht met ‘reparatie elektronica’ plus de naam van je woonplaats levert bij Google een flinke lijst op van bedrijven en zelfstandigen die elektronica, witgoed, computerapparatuur en mobiele apparaten kunnen repareren. Ook via sites als Marktplaats en Werkspot kun je een oproep plaatsen. En ook een oproepje via Facebook kan bruikbare tips opleveren.

Controleer – voor zover dit mogelijk is – hoe een aanbieder wordt gewaardeerd, bijvoorbeeld via www.klantenvertellen.nl. Ga je met iemand in zee, check dan van tevoren of er onderzoekskosten in rekening worden gebracht en wat de hoogte hiervan is. Probeer indien mogelijk een afspraak te maken waarbij het apparaat dat je aanbiedt voor een vaste prijs wordt gerepareerd. Check ook of en wat voor een soort garantie je op de uitgevoerde reparatie krijgt.

Extra aandacht gaat uit naar de reparatie van tablets en smartphones. De prijzen en kwaliteit van reparaties verschillen nogal. Bovendien is het vrij gangbaar dat er bij reparaties niet-originele onderdelen worden gebruikt. Wil je wel echt originele onderdelen, dan kun je hier het best specifiek om vragen.

13 Meldpunt

Blijkt dat het ondanks al je pogingen (en die van anderen) niet is gelukt om je kapotte apparaat te repareren – met name doordat de fabrikant dit door de manier van fabriceren min of meer onmogelijk heeft gemaakt – doe dan iets met die informatie. Zeker als het apparaat nog in de handel is, mag je over dit aspect best een review schrijven. Ga zeker ook even langs het Meldpunt Kapotte Apparaten en maak melding. Milieu Centraal gebruikt deze informatie om de slechte repareerbaarheid van apparaten onder de aandacht te brengen en fabrikanten aan te zetten om hier verandering in aan te brengen.

©PXimport

Waardig afscheid nemen

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.