Nextcloud verbetert jaar na jaar en ook de integratie met het webgebaseerd kantoorpakket Collabora Online is ondertussen al sterk uitgewerkt. Ondertussen is er een Ubuntu-appliance met Nextcloud Hub voor ARM en ook van Collabora Online bestaat sinds kort een ARM-versie. Daardoor draai je nu wel heel eenvoudig een eigen webgebaseerde kantooromgeving op een Raspberry Pi 4.

Nextcloud Hub is een opensource-platform voor samenwerking, dat je op je eigen Raspberry Pi of Linux-server kunt draaien. Je kunt er bestanden mee delen en synchroniseren, chatten en videobellen, en er zelfs een agenda, contacten en e-mail op draaien. Jaar na jaar komen er nieuwe functies bij, wat Nextcloud zeker voor thuisgebruikers, maar zelfs voor bedrijven interessant maakt.

Collabora Online is al net zo’n succes: het is een online kantoorpakket, namelijk de webgebaseerde versie van LibreOffice. Installeer je dit op een Linux-server, dan kun je via je browser documenten bewerken en zelfs met meerdere personen samenwerken. Vooral de integratie van Collabora Online in Nextcloud Hub maakt het een interessant programma om documenten te delen en eraan samen te werken.

Ubuntu-applicatie

De installatie van Nextcloud Hub en de integratie met Collabora Online kan op meerdere manieren. Wanneer je dit volledig zelf doet, steek je er wel wat werk in. Je installeert een Linux-distributie, configureert de webserver, configureert Nextcloud Hub en Collabora Online. Op deze manier heb je de meeste flexibiliteit om het systeem in te richten.

Alleen is het dan nog niet gedaan: je moet je installatie ook beheren en up-to-date houden. Een oplossing voor wie zich daarmee niet wil bezighouden, is de Ubuntu-appliance van Nextcloud. Dit is een aangepaste versie van de Linux-distributie Ubuntu, Ubuntu Core, met Nextcloud Hub in een ‘snap’ geïnstalleerd. Dat is veilig, en je krijgt ook automatisch updates. 

Bovendien kun je er ook Collabora Online in installeren. Van dit alles bestaan ook versies voor een ARM-processor. Ideaal om op een Raspberry Pi 3B(+) of 4B te zetten. Wij hebben het op een Raspberry Pi 4B met 8 GB geheugen uitgeprobeerd.

©PXimport

Image voor microSD-kaart

Voor de installatie heb je een microSD-kaartje van minstens 4 GB en het liefst 8 GB nodig. Daarop komt het besturingssysteem en de software. Wil je een groot aantal bestanden op je Nextcloud opslaan, dan is het aan te raden om daarvoor een afzonderlijke externe harde schijf via usb aan te sluiten op je Raspberry Pi (het liefst via usb 3 op een Raspberry Pi 4).

Download het image van het Ubuntu-appliance voor Nextcloud. Daarna schrijf je dit naar het microSD-kaartje. We tonen hier hoe je dat doet met Raspberry Pi Imager, dat voor zowel voor Windows, macOS als Linux bestaat.

Klik in Raspberry Pi Imager op Selecteer OS en kies dan onderaan Gebruik eigen bestand. Selecteer het image dat je zojuist hebt gedownload, nextcloud-core18-pi.img.xz. Steek dan je microSD-kaartje in de pc en klik op Kies opslagapparaat om je microSD-kaart te selecteren. Klik tot slot op Schrijf om het image te schrijven.

©PXimport

Ssh-sleutelpaar

Ubuntu Core ondersteunt standaard alleen inloggen via een ssh-sleutel, dus die dien je eerst nog aan te maken. Dat kan zowel onder Linux en macOS als Windows met het commando ssh-keygen op de opdrachtregel of onder Windows met PuTTYgen van PuTTY. 

We leggen het proces hier op de opdrachtregel uit. Als je al een ssh-sleutelpaar hebt en dat wilt gebruiken om op je Ubuntu-appliance in te loggen, kun je deze stap overslaan.

Een 2048bit-RSA-sleutel maak je aan met het commando: ssh-keygen -t rsa

Het programma vraagt je waar je de sleutelbestanden wilt opslaan. Druk op Enter om de standaardkeuze te aanvaarden of vul een ander pad in. Daarna dien je een wachtwoordzin in te typen waarmee de geheime sleutel wordt versleuteld. De bijbehorende publieke sleutel is niet versleuteld, want die mag iedereen weten.

Je Ubuntu-appliance wordt gekoppeld aan je account bij Ubuntu One. Heb je zo’n account nog niet, maak dat dan gratis aan. Zodra je bent aangemeld, klik je links op SSH keys. Open nu je publieke sleutel (het bestand met de extensie .pub, standaard id_rsa.pub) in een teksteditor, kopieer de volledige inhoud en plak die in het tekstveld onder Import new SSH key. Bevestig met Import SSH key dat je deze sleutel aan je Ubuntu One-account wilt koppelen.

Raspberry Pi opstarten

De eerste keer dat je Ubuntu Core op je Raspberry Pi opstart, dien je een basisconfiguratie uit te voeren. Dat kan door een toetsenbord en monitor aan te sluiten. Start de Raspberry Pi op en volg de instructies. Eerst druk je op Enter. Let op: na een minuut inactiviteit herstart Ubuntu Core, dus wacht niet te lang tussen de volgende stappen!

Bevestig met OK dat je aan de netwerkconfiguratie wilt beginnen. Als je een ethernetkabel hebt aangesloten, zal de Pi automatisch via DHCP een ip-adres krijgen en hoef je dit alleen maar te bevestigen door met de pijltjestoetsen naar Done te gaan en op Enter te drukken.

Vul daarna het e-mailadres in dat aan je Ubuntu One-account is gekoppeld, zodat Ubuntu Core je publieke ssh-sleutel uit de cloud kan downloaden. Dan krijg je een opdracht te zien om vanaf je computer in te loggen op je Pi, zoals:

ssh koen-vervloesem@192.168.0.181

De opdracht toont je de vingerafdruk van de ssh-sleutel van je Pi. Vergelijk dit met de vingerafdruk die Ubuntu Core op je scherm of in de sessie van je seriële console toont. Als die overeenkomen, bevestig dan dat je de sleutel vertrouwt en voer de wachtwoordzin van je eigen ssh-sleutel in. Daarna ben je ingelogd.

©PXimport

Nextcloud configureren

Ubuntu Core draait nu op je Raspberry Pi. En omdat het image dat je hebt geïnstalleerd de Ubuntu-appliance van Nextcloud is, draait Nextcloud ook al op een webserver. De webinterface is te bereiken op http://nextcloud.local omdat Ubuntu Core van mDNS gebruikmaakt.

Je dient nu een beheerdersaccount voor Nextcloud aan te maken. Dat is overigens een ander account dan dat je zonet voor Ubuntu Core hebt aangemaakt. Je bent hiervoor dus afhankelijk van de Ubuntu One-cloud. Kies een gebruikersnaam en wachtwoord, laat de standaardkeuze Installeer aanbevolen apps aangevinkt en klik op Installatie afronden.

Daarna is het een kwestie van wat geduld hebben: Nextcloud stelt het systeem in en installeert apps voor de agenda, contactpersonen, e-mail, Talk (om te chatten en te videobellen) en Collabora Online (om gezamenlijk aan kantoordocumenten te werken).

Op het einde van de installatie zie je een welkomstvenster van Nextcloud Hub, waar je door enkele pagina’s met extra uitleg bladert. Je ziet ook links naar de gratis clients voor Windows, macOS en Linux en de gratis mobiele apps voor Android en iOS.

In dit venster vind je ook links naar documentatie voor enkele belangrijke taken, zoals je agenda configureren, je contacten instellen en toegang tot de bestanden verkrijgen via WebDAV, zonder de Nextcloud-client. Klik uiteindelijk op Starten met Nextcloud. Daarna krijg je je dashboard te zien, met aanbevolen bestanden en eventuele meldingen. Dit kun je naar wens aanpassen.

©PXimport

Collabora Online toevoegen

De Ubuntu-appliance voor de Raspberry Pi installeerde bij ons de versie voor de x86_64-architectuur van de Collabora Online CODE Server. Open de lijst met Nextcloud-apps en klik bij deze app op Uitschakelen en dan Verwijderen. Klik dan niet bij de app op Downloaden en inschakelen, want dan installeert Nextcloud weer de verkeerde versie.

Ga naar Instellingen / Beheer / Collabora Online en klik bij Gebruik de ingebouwde CODE - Collabora Online Development Edition op Installeer vanuit de app store. Je krijgt dan de link naar de ARM64-versie. Klik daar wel op Downloaden en inschakelen. Dit zal even duren, want de download is vrij groot.

Als alles goed gaat, kun je daarna op een officedocument in je bestanden van Nextcloud klikken en opent Collabora Online het document automatisch. Dit bestand bewerk je in je browser, desgewenst samen met anderen als een andere gebruiker op je Nextcloud-installatie hetzelfde document opent.

©PXimport

Zelfondertekend certificaat

Tot nu toe is je Nextcloud-installatie bereikbaar via een onversleutelde http-verbinding. Zelfs als je Nextcloud louter binnen je thuisnetwerk gebruikt, is dat niet aan te raden. Gelukkig maakt Nextcloud het vrij eenvoudig om naar https over te schakelen. 

Het eenvoudigste is met een zelfondertekend certificaat, wat volstaat als je Nextcloud alleen zelf in je eigen netwerk wilt gebruiken. Dan hoef je alleen maar dit certificaat toe te voegen aan je apparaten waarmee je toegang tot je Nextcloud-installatie wilt.

Voer de volgende opdracht uit op de terminal van je Raspberry Pi:

sudo nextcloud.enable-https self-signed

Nextcloud genereert nu een sleutel en zelfondertekend tls-certificaat, herconfigureert de webserver om dat te gebruiken en herstart de webserver. Daarna open je Nextcloud in je browser via https (en ook alleen via https).

Je browser geeft je wel de waarschuwing dat het certificaat niet vertrouwd is. Bekijk dus de vingerafdruk van het certificaat. In Firefox klik je daarvoor bij de waarschuwing op Geavanceerd en dan op Certificaat bekijken. Zoek dan bij Vingerafdrukken naar SHA-256. Je ziet daar een lange tekenreeks staan.

Voer op je Raspberry Pi de volgende opdracht uit:

sudo openssl x509 -in /var/snap/nextcloud/current/certs/self-signed/cert.pem -noout -fingerprint -sha256

Als dit dezelfde vingerafdruk oplevert als die in je webbrowser, kun je met een gerust hart klikken op Het risico aanvaarden en doorgaan, waarna je verbinding met Nextcloud is versleuteld. Overigens is het certificaat maar drie maanden geldig. Daarna wordt het automatisch hernieuwd, maar dan moet je dit opnieuw in je browsers op al je apparaten vertrouwen.

©PXimport

Als je ook van buiten je netwerk toegang wilt tot je Nextcloud-installatie, bijvoorbeeld omdat je bestanden op je Raspberry Pi met anderen wilt delen, heeft je Raspberry Pi een statisch ip-adres nodig, of moet je DHCP-server altijd hetzelfde ip-adres aan je Raspberry Pi toekennen. Stel daarna in je modem de functie portforwarding in: poorten 80 (http) en 443 (https) moet je te laten omleiden naar het ip-adres van je Raspberry Pi.

Stel dan dynamische dns in: een domein dat altijd naar het externe ip-adres van je modem verwijst. Veel modems en routers ondersteunen dit, en anders kun je de snap ddclient-snap op je Raspberry Pi installeren met het commando:

snap install ddclient-snap

De configuratie vind je in het bestand /var/snap/ddclient-snap/current/etc/ddclient/ddclient.conf. Doe dit alles overigens niet voordat je zeker bent dat je een veilig wachtwoord voor je Nextcloud-account hebt ingesteld.

Let’s Encrypt

Verifieer of je van buiten je netwerk in je browser toegang tot je Nextcloud-installatie krijgt. Je zult een pagina van Nextcloud te zien krijgen met de foutmelding Toegang via een niet vertrouwd domein. Standaard laat Nextcloud immers alleen verbindingen toe als je het bereikt met de hostname nextcloud.local en je hebt nu de dyndns-naam gebruikt.

Nu je weet dat Nextcloud van buitenaf bereikbaar is, kun je een tls-certificaat van Let’s Encrypt aanvragen. Dat gaat met één opdracht:

sudo nextcloud.enable-https lets-encrypt

Lees de vereisten en bevestig met y dat je installatie daaraan voldoet. Vul je e-mailadres in voor meldingen van Let’s Encrypt. Typ daarna het domein waarvoor je een certificaat wilt aanvragen. Nextcloud vraagt nu een certificaat aan Let’s Encrypt aan, herconfigureert de webserver om dat te gebruiken en herstart de webserver. Daarna kun je Nextcloud in je webbrowser via https bezoeken (en ook alleen via https), maar krijg je nog altijd de foutmelding Toegang via een niet vertrouwd domein.

Open daarom het configuratiebestand van Nextcloud:

sudo vi /var/snap/nextcloud/current/nextcloud/config/config.php

Zoek naar de volgende array:

En breid die uit tot:

Waarbij je in plaats van jedyndnsdomeinnaam uiteraard jouw eigen dyndns-domein invoert. Herstart daarna Nextcloud:

snap disable nextcloud

snap enable nextcloud

Vanaf nu is je Nextcloud-installatie van buitenaf bereikbaar via jouw dyndns-naam.

Tot slot

Je hebt nu een veilige Nextcloud-installatie op je Raspberry Pi draaien die van buitenaf bereikbaar is, inclusief de mogelijkheid om samen documenten te bewerken. Updates worden dagelijks automatisch doorgevoerd. We zijn nog amper ingegaan op alle functionaliteit in Nextcloud, maar die wijst zichzelf.

 Een leuke app is Talk: daarmee kun je chatten en videobellen. Die wordt in de Ubuntu-appliance met Nextcloud standaard geïnstalleerd, je hoeft de app alleen nog maar in te schakelen. Bekijk zeker ook de andere beschikbare apps. Op die manier maak je van je Raspberry Pi met Nextcloud een krachtige webgebaseerde kantooromgeving.

Een functie die we tenslotte sterk aanraden zijn e-mailmeldingen. Koppel daarvoor eerst een e-mailadres aan je account in de instellingen onder Persoonlijk / Persoonlijke info. Ga dan naar Beheer / Basis-instellingen / E-mailserver. Vul hier de gegevens van de SMTP-server van je e-mailprovider in. Klik uiteindelijk op Bewaar en dan Versturen e-mail om een testmail te verzenden. Komt die aan in je mailbox, dan ben je er zeker van dat je vanaf nu e-mails zult ontvangen met meldingen en voor wachtwoordresets.

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.