Vroeger... was veel beter, maar niet álles. Neem nou computers: dat waren in het verleden gigantische systeemkasten, tegenwoordig passen ze in de palm van je hand. Zulke minicomputers zijn bij uitstek geschikt voor allerlei geinige knutselprojecten. Wij verzamelden zeven Raspberry Pi-projecten.

Tip 01: Mediaspeler

Kodi is zonder twijfel de populairste mediaspelersoftware van dit moment. Dat is niet zo vreemd: je installeert het programma en verandert je computer in één klap in een bron van interessante media. Je kunt al je audio- en videobestanden afspelen op je tv, als je de pc daarop hebt aangesloten. Het nadeel is echter dat zo’n grote computer naast je televisie niet heel aantrekkelijk staat in de huiskamer. Dat verandert natuurlijk als die computer een Raspberry Pi is. En laat het nu net kinderlijk eenvoudig zijn om Kodi op je Raspberry Pi te installeren! Voordat je dat kunt doen, heb je eerst een besturingssysteem nodig (de Raspberry Pi wordt niet geleverd met Windows 10). Je installeert een besturingssysteem met een installer genaamd NOOBS (New Out Of Box Software). Deze software download je gratis hier. Pak de bestanden uit, plaats deze op een sd-kaart en schuif deze in de Raspberry Pi. Start nu de Pi op (sluit deze wel aan op de televisie, anders zie je niets). Via het menu dat nu verschijnt, installeer je LibreELEC. Wanneer je de Pi nu opnieuw opstart, zal mediaspeler Kodi automatisch gestart worden. Meer informatie over hoe je met Kodi op je Raspberry Pi werkt, vind je hier.

©PXimport

Tip 02: Facebook-fotolijst

Een digitaal fotolijstje is niet meer iets waar we van opkijken. Sterker nog, waarschijnlijk kost zo’n lijstje tegenwoordig zelfs aanzienlijk minder dan een Raspberry Pi. De functionaliteit van dit soort fotolijstjes is doorgaans echter vrij beperkt. Hoe leuk zou het zijn als je een fotolijstje had dat willekeurig alle Facebook-foto’s toont die je op je profiel hebt staan en foto’s waarin je getagd bent? Dit project is een stuk ingewikkelder dan de mediaspeler. Naast de Raspberry Pi heb je een 7inch-display nodig dat je op het printplaatje aansluit. Dat klinkt ingewikkeld, maar valt ontzettend mee (al is het wel prijzig). Je bestelt zo’n display hier en krijgt daarbij duidelijke uitleg hoe dat werkt. Hier vind je vervolgens een uitgebreide uitleg met welke regels code (dat zijn er opvallend weinig) je de Pi met display verandert in een Facebook-fotolijstje. Bij deze uitleg heeft men ook gebruikgemaakt van een bewegingssensor om het lijstje aan te laten gaan wanneer er iemand langsloopt, maar dat is optioneel en maakt de boel een stukje ingewikkelder.

©PXimport

Knutselen

Tip 03: Game-emulator

Spelcomputers zijn tegenwoordig een stuk duurder dan vroeger. Betaalde je jaren geleden zo’n tweehonderd euro voor de nieuwste Super Nintendo, tegenwoordig kosten consoles soms wel het drievoudige van dat bedrag. Mis je de tijden van de Nintendo, de Sega, Amiga enzovoort? Goed nieuws, met een Raspberry Pi kun je deze tijden eenvoudig (en goedkoop) doen herleven. Het fijne daarbij is dat je helemaal geen extra randapparatuur nodig hebt (behalve uiteraard je televisie), want het is in dit geval de software die het werk doet. Die software heet RetroPie.

Je kunt de software installeren op een besturingssysteem dat je zelf hebt geïnstalleerd op de Pi of je kunt een image downloaden dat zowel het besturingssysteem als de software installeert (Pre-made images for the Raspberry Pi, onder het kopje Download). Installeren is overigens een kwestie van de gedownloade bestanden op een sd-kaartje plaatsen en het kaartje in de Raspberry Pi steken. Wanneer je nu de Pi start, kom je direct terecht in RetroPie. Je kunt nu eventueel een controller aansluiten (als je die hebt). Om spellen te kunnen spelen, heb je rom-bestanden nodig. Let op: je mag deze bestanden alleen downloaden als je de originele software bezit. Rom-bestanden vind je door op Google te zoeken naar rom in combinatie met bijvoorbeeld Super Nintendo. Een uitgebreide gids over hoe je de rom-bestanden inlaadt in RetroPie vind je hier.

©PXimport

Tip 04: Stopmotion-camera

Dit project is aanzienlijk ingewikkelder, maar absoluut de moeite waard. Het maken van stopmotion-video’s is een leuke, maar tijdrovende bezigheid, vooral omdat je je smartphone waarschijnlijk voor meer zaken gebruikt dan alleen het maken van foto’s en video’s. Met behulp van de Raspberry Pi kun je een camera bouwen die puur en alleen gemaakt is voor het schieten van stopmotion-video. Oftewel, je kunt deze wanneer je even niet met het filmpje bezig bent gewoon laten staan, waardoor de compositie nooit verandert.

Om deze camera te kunnen bouwen, heb je de Pi Camera Board nodig. Dit is een 8megapixel-camera van Sony, speciaal gebouwd voor de Raspberry Pi. Je bestelt deze camera voor zo’n 32 euro. Om deze camera te configureren, heb je wel wat regels code nodig. Gelukkig hoef je zelf geen enkel verstand van programmeren te hebben, want het werk is al voor je gedaan. Hier vind je uitgebreide uitleg over de regels code die je kunt plakken, en natuurlijk ook over hoe je de camera met de Raspberry Pi verbindt (dat is heel eenvoudig).

©PXimport

Windows 10 op de Pi?

©PXimport

Tip 05: Draadloze printer

Stel, je hebt een paar jaar geleden een printer gekocht en besloten dat draadloos niet nodig was. Inmiddels is de situatie enigszins veranderd en heb je spijt. Je kunt dan natuurlijk een nieuwe printer kopen, maar dat is zonde als je oude printer het verder nog prima doet. Het mooie is dat dit dankzij de Raspberry Pi ook helemaal niet nodig is. Je kunt de printer namelijk zelf draadloos maken, zolang het maar een usb-printer betreft! Voor dit project hoef je alleen wat software te installeren: solderen of onderdelen bestellen is allemaal niet nodig. Je moet ervoor zorgen dat de laatste versie van Raspbian is geïnstalleerd op de Pi. Hierna dien je via de Terminal de printerdriver CUPS te installeren. Deze driver zorgt ervoor dat het besturingssysteem met de printer kan communiceren. Uiteraard moet je de printer daarvoor wel aansluiten op de Raspberry Pi. Het mooie van dit systeem is dat je er verder weinig omkijken naar hebt. Over kijken gesproken: wanneer je de Raspberry Pi achter op de printer plakt, is hij mooi uit beeld. Uitgebreide uitleg over hoe je CUPS installeert en configureert, vind je hier.

©PXimport

Tip 06: Stereo draadloos

Zoals je je oude printer een draadloze upgrade kunt geven, kun je ook je oude audioapparatuur een nieuw leven geven met behulp van de Raspberry Pi. Het is zelfs zo dat je een stereo van twintig jaar geleden met behulp van de Raspberry Pi zó kunt aanpassen, dat je er gewoon je streams van Spotify op kunt afspelen. En het allermooiste is dat ook voor dit project geldt dat je alleen een Raspberry Pi en wat gratis software nodig hebt, plus uiteraard de kabels om de Pi aan te sluiten op je hifi-systeem.

De software in kwestie heet Volumio. Helaas is deze software niet te installeren via NOOBS, maar installeren is wederom een kwestie van de bestanden uitpakken op een sd-kaartje, het kaartje in de Pi schuiven en de Pi opstarten. Hierna sluit je je Raspberry Pi aan op je hifi-systeem (doorgaans met behulp van de 3,5inch-jack) en zorg je uiteraard voor de stroomvoorziening. Het mooie van deze software is dat je geen beeldscherm op de Pi hoeft aan te sluiten: je configureert heel het systeem via de browser op je computer. Na een paar aanpassingen kun je probleemloos alle audio vanaf je pc afspelen op je oude apparatuur. Informatie over het installeren en configureren van Volumio vind je hier.

Maak je eigen case

Tip 07: Webbrowser

Het Pi-besturingssysteem Raspbian is standaard voorzien van een webbrowser, maar helaas niet van een heel goede. Gelukkig is het mogelijk om zelf een andere browser te installeren en dat is niet eens zo ingewikkeld. Om dat te doen, dien je de Pi aangesloten te hebben op de televisie (om te kunnen zien wat je doet) en in ieder geval een toetsenbord aangesloten te hebben om commando’s in te kunnen voeren. Zorg ervoor dat Raspbian geïnstalleerd is op de Pi (dit kun je doen met behulp van NOOBS). Wanneer de Pi is gestart, start je de Terminal vanaf het bureaublad of vanuit het menu linksboven. Voer nu het volgende commando in:

sudo nano /etc/apt/sources.list

Er wordt een bestand geopend, waaraan je de volgende twee regels toevoegt:

deb http://ppa.launchpad.net/canonical-chromium-builds/stage/ubuntu vivid main

#deb-src http://ppa.launchpad.net/canonical-chromium-builds/stage/ubuntu vivid main

Druk op Ctrl+X (opslaan) en vervolgens op Y (yes) en Enter om de wijzigingen op te slaan. Voer nu achtereenvolgens de volgende drie commando’s in (de tekenreeks is één doorlopende reeks):

sudo apt-key adv --keyserver keyserver.ubuntu.com --recv-keys DB69B232436DAC4B50BDC59E4E1B983C5B393194

sudo apt update

sudo apt install chromium-browser

De Chromium-browser zal nu worden geïnstalleerd, en is na het herstarten van de Raspberry Pi te vinden via Menu / Internet.

©PXimport

Images installeren

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.