Een multiroom-audiosysteem kost veel geld. Bovendien kun je je bestaande audioset prima inzetten om overal in huis muziek te streamen. Hiervoor zetten we een streaming muziekserver op met een Raspberry Pi en de software Mopidy en Snapcast. Deze server sluit je aan op je audioapparatuur zodat je gewoon Spotify, Google Play Music, SoundCloud of je eigen muziekbibliotheek afspeelt op je ouderwetse apparatuur, en dat overal in huis.

1 Benodigdheden

Voor je eigen multiroom-audiosysteem heb je een Raspberry Pi (zie ook het kader ‘Welke Raspberry Pi?’) nodig per afspeelapparaat. Een van de Raspberry Pi’s draait de muziekserver Mopidy, die muziek van je lokale opslag, je nas of online muziekstreamingdiensten zoals Spotify, Google Play Music of SoundCloud haalt en afspeelt. Deze Raspberry Pi draait ook Snapserver, het servergedeelte van de multiroom-software Snapcast. Alle Raspberry Pi’s draaien Snapclient, het clientgedeelte van Snapcast. Alle Snapclients synchroniseren hun audio met de Snapserver, zodat uit al je afspeelapparatuur hetzelfde geluid komt. Net zoals een Sonos-systeem, maar dan goedkoper!

©PXimport

2 Raspbian installeren

Installeer op elke Raspberry Pi Raspbian Stretch Lite. Download het zipbestand en schrijf het met Etcher naar een micro-sd-kaart. Open daarna de bootpartitie op de micro-sd-kaart via je pc en maak plaats er een leeg bestand op met de naam ssh. Koppel de micro-sd-kaart veilig af, steek hem in je Pi, sluit een netwerkkabel, luidsprekerkabel en als laatste een stroomkabel aan en wacht even tot je Pi is opgestart. Zoek in de dhcp-leases van je router welk ip-adres je Pi heeft en log daarop in via het programma PuTTY, met als gebruikersnaam pi en wachtwoord raspberry.

©PXimport

Welke Raspberry Pi?

3 Raspbian klaarmaken

Zodra je bent ingelogd, open je de terminal en voer je het configuratieprogramma van Raspbian uit met de opdracht sudo raspi-config. Verander het wachtwoord van gebruiker pi en stel in Localisation Options de tijdzone correct in. Onder Advanced Options ga je naar Expand Filesystem en kies je bij Memory Split hoeveel megabytes ram de gpu krijgt. Omdat je Pi toch alleen maar voor audio dient en geen beeldscherm nodig heeft, stel je hier de minimale waarde 16 in. Bij de geavanceerde instellingen kun je ook de audio-uitvoer over hdmi of de 3,5mm-jack forceren. Na alle wijzigingen ga je naar Finish. Afhankelijk van je wijzigingen vraagt je Pi om te herstarten. Kies dan Yes en log erna opnieuw in.

©PXimport

4 Mopidy installeren

Op één Pi installeren we nu Mopidy. Controleer eerst met de opdracht aplay /usr/share/sounds/alsa/Front_Center.wav of je audio werkt: als alles goed is, hoor je een stem ‘Front Center’ uitspreken. Als dat werkt, voeg je de gpg-sleutel van de ontwikkelaars van Mopidy toe met wget -q -O - https://apt.mopidy.com/mopidy.gpg | sudo apt-key add -. Voeg dan de repository van Mopidy toe aan je pakketbronnen: sudo wget -q -O /etc/apt/sources.list.d/mopidy.list https://apt.mopidy.com/stretch.list. Update je pakketbronnen met sudo apt-get update en installeer Mopidy met sudo apt-get install mopidy.

©PXimport

5 Muziek van je nas delen

Eerst geven we je Pi toegang tot muziek die je op je Windows-netwerk deelt, bijvoorbeeld op je nas. Installeer de benodigde pakketten met sudo apt-get install smbclient samba-common-bin. Open het configuratiebestand voor aankoppelingen met sudo nano /etc/fstab en voeg daaraan de volgende regel toe:

//servernaam/sharenaam /var/lib/mopidy/media cifs username=gebruikersnaam,password=wachtwoord,iocharset=utf8 0 0

Vul de juiste servernaam, sharenaam, gebruikersnaam en wachtwoord in. Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Koppel de share aan met sudo mount -a.

©PXimport

6 Muziek van je nas toevoegen

Open het configuratiebestand van Modipy met sudo nano /etc/mopidy/mopidy.conf en kijk voor de zekerheid na onder het kopje [local] de directory /var/lib/mopidy/media als mediadirectory staat ingesteld. Wijzig de directory indien nodig. Scan daarna de muziek in je mediadirectory met sudo mopidyctl local scan. Let op: als je een uitgebreide muziekcollectie hebt, kan dit even duren. Als je later ooit muziekbestanden aan je mediadirectory toevoegt, scan ze dan opnieuw en herstart Mopidy daarna met sudo systemctl restart mopidy.

©PXimport

7 MPD-server configureren

In het configuratiebestand moet je nog twee regels toevoegen om via het netwerk toegang te krijgen tot Mopidy. Open het bestand weer met sudo nano /etc/mopidy/mopidy.conf en voeg de regels [mpd] en hostname = :: toe. Sla je wijzigingen op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Schakel daarna Mopidy in met sudo systemctl enable mopidy en start het met sudo systemctl start mopidy. Daarna hebben we een MPD-client nodig. Installeer bijvoorbeeld de Android-app M.A.L.P. Klik bovenaan op het plusteken, geef het profiel een naam, vul het ip-adres van je Pi in en druk op het icoontje van de diskette rechts bovenaan om het profiel op te slaan.

8 MPD-client gebruiken

Daarna kun je op je Android-telefoon door de muziek van je nas bladeren en de nummers op je Pi afspelen. Ga daarvoor in de app naar Library voor al je muziek en naar Playlists voor je afspeellijsten. Je kunt zoeken op artiest, titel enzovoort. De app M.A.L.P. heeft alle basisfuncties die je van een afstandsbediening voor een muziekstreamingserver verwacht, inclusief tracks toevoegen aan de afpeellijst, afspeellijsten in willekeurige volgorde afspelen enzovoort. Overigens is Mopidy compatibel met alle MPD-clients, dus je muziekstreamingserver is ook met andere apps aan te sturen of zelfs met MPD-software op je pc.

©PXimport

9 Spotify-account koppelen

Wat als je nu geen lokale muziek via Mopidy wilt afspelen, maar muziek van Spotify? Met een Spotify Premium-account is dat mogelijk. Als je je Spotify-account met een Facebook-account hebt aangemaakt in plaats van met een e-mailadres, dien je wel een app-specifiek wachtwoord voor Mopidy aan te maken. Ga daarvoor in Facebook naar Instellingen / Beveiliging en aanmelding / Appwachtwoorden / Toepassingswachtwoorden genereren. Dit geldt nu als je gebruikerswachtwoord voor Spotify in Mopidy. Sowieso moet je Mopidy ook toestemming geven om toegang te verkrijgen tot je Spotify-account. Bezoek daarvoor deze site en klik op Log in with Spotify.

©PXimport

10 Spotify configureren

Open het configuratiebestand van Spotify met sudo nano /etc/mopidy/mopidy.conf en kopieer daarin de regels van de webpagina voor de toestemming van Mopidy die beginnen met [spotify]. Voeg daaronder de regels username = gebruiker en password = wachtwoord toe met je gebruikersnaam en wachtwoord voor Spotify. Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Installeer de Spotify-uitbreiding voor Mopidy met sudo apt install mopidy-spotify en herstart Mopidy met sudo systemctl restart mopidy. Daarna verschijnen je Spotify-afspeellijsten in Playlists in M.A.L.P. en zijn je tracks van Spotify te vinden tussen de rest van je muziek.

11 Snapcast installeren

Hier vind je de laatste versie van snapcast. Kopieer de url van het snapclient-pakket voor armhf (de processorarchitectuur van de Pi) en voer op elke Pi de opdracht wget URL uit met die url. Op de Pi met Mopidy doe je hetzelfde voor het snapserver-pakket. Installeer de gedownloade pakketten dan op elke Pi met sudo dpkg -i snap*.deb. Als je een foutmelding krijgt over afhankelijkheden, fiks de fout dan met sudo apt-get -f install. Server en client vinden elkaar nu automatisch. Om dit te testen, voer je op de Pi met Mopidy de opdracht sudo cat /dev/urandom > /tmp/snapfifo uit die willekeurige ruis op alle clients afspeelt. Zet je volume niet te hoog!

©PXimport

12 Mopidy met Snapcast verbinden

Dan rest ons voor ons multiroom-audiosysteem alleen nog de taak om de audio-uitvoer van Mopidy via Snapcast te laten verlopen. Open daarvoor het configuratiebestand van Mopidy met sudo nano /etc/mopidy/mopidy.conf. Voeg de regel [audio] toe en daarna deze regel:

output = audioresample ! audioconvert ! audio/x-raw,rate=48000,channels=2,format=S16LE ! wavenc ! filesink location=/tmp/snapfifo

Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Herstart Mopidy met sudo systemctl restart mopidy.service en kies een nummer in M.A.L.P. Dat zal nu tegelijk uit alle op je Pi’s aangesloten audioapparatuur schallen.

©PXimport

13 Snapcast aansturen

Vanuit Mopidy kun je maar één volume instellen. Om het volume per kamer in te stellen, installeer je de Android-app Snapcast. Die vindt automatisch de Snapcast-server en -clients op je netwerk en toont de clients met hun ingesteld audiovolume. Druk op het tandwieltje naast de stream default en vink alle clients aan. Initieel hebben al die clients de naam raspberrypi. Druk bij elke client op de drie bolletjes ernaast, dan op Details en bekijk het ip-adres zodat je weet om welke client het gaat. Verander dan de naam door op Name te drukken. Daarna pas je eenvoudig voor elke kamer of alle kamers tegelijk het volume aan.

14 Mopify

Er bestaan ook webinterfaces voor Mopidy. Als je Mopidy vooral als multiroom-audiosysteem voor Spotify inzet, dan is de interessantste webinterface Mopify. Schakel daarvoor eerst de http-uitbreiding in met de regels [http] en hostname = :: in het configuratiebestand van Mopidy. Voeg daarna de regels [mopify] en debug = false toe en sla het bestand op. Installeer daarna de pakketbeheerder pip met sudo apt-get install python-pip en installeer dan Mopify met sudo pip install Mopidy-Mopify. Herstart Mopidy met sudo systemctl restart mopidy. Daarna kun je Spotify via Mopidy aansturen in een leuke interface via http://IP:6680/mopify/. Verbind onderaan links eerst met Spotify.

©PXimport

15 Iris

Een andere interessante webinterface is Iris. Net zoals Mopify installeer je die met pip. Installeer dus eerst pip (zie stap 14) als je dat nog niet gedaan hebt. Daarna installeer je Iris eenvoudig met sudo pip install Mopidy-Iris en herstart je Mopidy met sudo systemctl restart mopidy. Bezoek nu http://IP:6680/iris/ in je browser. Je krijgt er zowel je lokale muziek te zien als je muziek uit Spotify (als je de ondersteuning daarvoor hebt geïnstalleerd in stappen 9 en 10).

©PXimport

16 Eerste hulp

Kom je in de problemen en raak je er niet uit, of wil je iets complexer doen, bekijk dan zeker de uitstekende documentatie van Mopidy. Vergeet ook niet de documentatie te lezen van de specifieke uitbreiding waarmee je een probleem hebt. Ook het forum is heel behulpzaam als je tegen exotische problemen aanloopt waarover in de documentatie niets te vinden is.

©PXimport

Meer uitbreidingen

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.