Nu iedereen met een Mac kan updaten naar OS X El Capitan, is het een goed moment om het nieuwe besturingssysteem eens onder de loep te nemen. Wat is er veranderd en moet je upgraden?

Iedereen die nu OS X Yosemite draait, kan (en zou moeten) updaten naar El Capitan. Volgens Apple had Yosemite "the fastest adoption ever", dus waarschijnlijk zal El Capitan ook populair zijn. In het update-schema van Apple is El Capitan een kleine update, na de grote Yosemite update van vorig jaar. Dat betekent dat El Capitan zich vooral richt op een paar handige veranderingen, app updates en een enorme stapel bug fixes. Lees ook: Mac OS X El Capitan beschikbaar: Dit moet je doen voor je updatet.

Weinig verandering?

Als je van Yosemite komt, zul je in eerste instantie weinig verandering merken. Het gebruik en de besturing van je Mac is hetzelfde gebleven, het is alleen net iets prettiger geworden. Omdat het een kleine update lijkt te zijn, haal je misschien al snel je schouders op bij El Capitan. Ik heb mezelf hier ook op betrapt sinds de publieke beta uitkwam. En eigenlijk is dat ook wel terecht. El Capitan heeft geen killer features die het een revolutionaire update maken, maar daar gaat het ook niet om. Het gaat bij El Capitan om de filosofie erachter.

El Capitan maakt het makkelijk een power user te worden

Als je het kort samen wilt vatten, doet El Capitan wat apps van derden al jaren mogelijk maakten. Het enige verschil is dat El Capitan dit direct in het OS stopt. Spotlight is nu meer dan een simpele zoekmachine voor je Mac, venstermanagement is stukken eenvoudiger en Notities zijn nu (net als in iOS 9) meer dan een simpele blok tekst. Dit alles loste ik al jaren op met apps en add-ons, dus voor mij bracht El Capitan op het eerste oog weinig nieuws. Maar wat Apple, in mijn ogen, met El Capitan vooral heeft gedaan, is de brug tussen casual- en power users een stuk kleiner gemaakt.

Twee apps naast elkaar

Neem bijvoorbeeld Split View, waarmee je twee apps full-screen naast elkaar kunt draaien. De vergelijking met iOS 9 op de iPad is natuurlijk snel gemaakt, maar gelukkig is de functie niet klakkeloos gekopieerd. Apple heeft de groene knop van het kleine stoplichtje (linksboven in elk venster) gebruikt om Split View te activeren. Hou de knop lang ingedrukt en kies vervolgens de tweede app. Dit werkt fantastisch, ondanks dat een aantal oudere apps dit niet ondersteunen. Ook kun je - net als op de iPad - de balk tussen de vensters verslepen om de grootte aan te passen.

Ikzelf gebruik het meer dan ik van tevoren had gedacht. Ik werk in Pages aan de linkerkant, terwijl ik rechts Safari heb draaien zodat ik snel wat op kan zoeken. Het beste aan Split View is dat het makkelijk te ontdekken is. Ik maakte al veel gebruik van verschillende bureaubladen om snel tussen apps te switchen en kwam er op die manier achter hoe Split View werkte.

©PXimport

Mission Control in OS X El Capitan.

Mission Control heeft opgeruimd

Over werken met verschillende bureaubladen gesproken, Apple is eindelijk afgestapt van het opstapelen van vensters in Mission Control. Alle geopende vensters op je bureaublad staan nu netjes naast elkaar, respectievelijk aan hoe ze op je bureaublad gerangschikt waren. Je kunt vanuit hier elke app naar de balk bovenaan het scherm slepen om hem full-screen te gebruiken. En wanneer je hem over een andere full-screen app plaatst, wordt er onmiddellijk een Split View gecreëerd.

Spotlight is bijna Siri, maar niet helemaal

Net als in voorloper Yosemite kan Spotlight ook in El Capitan zoeken op internet. Je kunt bijvoorbeeld het weer opzoeken, aandelen checken, sportuitslagen zien en kattenfilmpjes bekijken. Dit alles direct in het Spotlight-venster. Helaas is Spotlight wederom geen Siri. Leek het verbeterde Spotlight bij Yosemite ons een inkopper voor Siri, Apple denkt daar duidelijk anders over.

Wat me opvalt is dat Siri op iOS een stuk slimmer is dan Spotlight op OS X. Als ik aan Siri vraag of ze me wilt helpen onthouden vanmiddag melk te kopen, wordt er een automatisch een herinnering aangemaakt. Als ik dat aan Spotlight vraag, krijg ik een email uit 2011 die ik aan mezelf heb gestuurd in het pre-Herinneringen tijdperk van iOS. Een herinnering maken zit er in ieder geval niet in.

©PXimport

Spotlight is nog geen Siri.

Zeker nu Microsoft Cortana rechtstreeks heeft ingebouwd in Windows 10, verbaast het me enorm dat Apple niet iets dergelijks heeft gedaan met Siri en Spotlight. Je zult me niet snel zien praten tegen m'n Mac, maar de technologie achter Siri lijkt makkelijk te implementeren in Spotlight door middel van geschreven tekst. De beslissing om Siri en Spotlight niet te combineren wordt alleen maar vreemder door het feit dat Spotlight wel degelijk is geüpdatet om standaard zinnen te herkennen, zoals "emails van Jeroen uit 2011 over volleybal". Dit werkt erg goed - de relevante email verschijnt bijna meteen. De grens tussen wat Siri kan doen en wat Spotlight kan, lijkt langzaam te verdwijnen. Waarom die nog niet helemaal verdwenen is, is mij een raadsel.

Veel veranderingen op systeemniveau

Apple heeft een hoop aangepast op systeemniveau. Zo gebruikt El Capitan het nieuwe lettertype San Francisco, net als iOS 9 en de Apple Watch. Of dit een verbetering is, zal voor iedereen anders zijn. Maar ik vind het prettig leesbaar en was er na een dag aan gewend.

Ook heeft Apple wat veranderingen aangebracht onder de motorkap. Grafische prestaties lopen voortaan via Metal: een hoopje code wat het voor ontwikkelaars makkelijker maakt om de grafische processor aan te spreken. Apples apps maken hier al gebruik van en dat kunnen apps van derden ook.

Ik hoopte dat Metal mijn Mac niet alleen sneller zou maken, maar ook wat extra batterijduur op zou leveren. Dat laatste heb ik niet kunnen ontdekken. Metal lijkt vooral bepaalde taken efficiënter te laten uitvoeren, maar dat extra uurtje gebruik na het opladen heb ik nog niet ontdekt.

©PXimport

Gepinde tabs.

Safari is weer mijn standaardbrowser

Naast Split View zijn de nieuwe features in Safari misschien wel mijn favoriete verbetering in El Capitan. Je kunt nu tabbladen 'pinnen'. Gepinde tabbladen zijn moeilijker af te sluiten, waardoor je niet meer per ongeluk een belangrijke website afsluit.

Elk tabblad geeft nu ook aan of het geluid produceert, wat handig is als je snel wilt zien waar dat ene irritante geluid steeds vandaan komt. Ook kun je meteen het geluid dempen.

Ik maak veel gebruik van gepinde tabbladen, wat voorheen mijn reden was om Google Chrome te gebruiken in plaats van Safari. Sinds El Capitan is Safari weer mijn standaardbrowser en kan ik heerlijk over het web struinen zonder Flash Player.

"Back to the Mac"

Apple kondigde in 2010 OS X Lion aan, tijdens een event dat "Back to the Mac" heette. Het idee was om handige iOS features naar de Mac te brengen. Het opvallende was dat deze features heel erg desktop-achtig aanvoelden en niet als gekopieerde functies van een mobiel besturingssysteem.

©PXimport

Split View voelt hetzelfde op de Mac en iPad.

Nu gebeurt praktisch hetzelfde, maar het lijkt nog beter uitgevoerd te zijn. Voorheen kon je met Apple's eigen apps basale taken prima uitvoeren, maar was er best wat expertise nodig om een power user te worden. Nu heeft iedereen met een iPhone of iPad al toegang tot deze geavanceerde features en is het met El Capitan vrijwel net zo makkelijk geworden om je Mac zo productief mogelijk te gebruiken.

El Capitan lijkt Apples sterkste argument om binnen Apples ecosysteem te leven. Na een paar weken met El Capitan gewerkt te hebben, is dit wat mij betreft nog steeds het geval. Met apps van derden en handige add-ons kun je nog steeds dingen doen die standaard niet mogelijk zijn met El Capitan, maar de kloof wordt steeds kleiner.

Een paar jaar terug was het enige onderdeel van je Mac dat iets over je iPhone wist, iTunes. En dat was voor velen ook het meest vreselijke onderdeel van de Mac. Nu weet je Mac alles van je iPhone en iPad, en vice versa. En als dit af en toe niet het geval is, laat El Capitan je op een soortgelijke manier werken met je Mac als de manier die je al gewend bent van je iOS-apparaat.

Dat is El Capitan's grootste kracht. En dat gaat vele gebruikers helpen om veel meer met hun Mac te doen.

Als je alles uit je staafmixer wilt halen, moet je wel weten hoe je ermee om moet gaan. Met deze tips krijg je niet alleen de beste (lees: lekkerste) resultaten, maar gaat je staafmixer ook langer mee. Win-win! 

Lees ook: Dit kun je allemaal (nog meer) met een staafmixer

Tip 1: Ingrediënten voorsnijden

Hoewel staafmixers erg krachtig kunnen zijn, hebben ze ook relatief kleine mesjes. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een blender kan het voor een staafmixer daarom lastig zijn om grote stukken goed en gelijkmatig te verpulveren. Je kunt je staafmixer dus een handje helpen door je ingrediënten van tevoren in kleinere stukken te snijden. Hiermee verklein je de kans op klonten of stukjes in je soep of saus én raken de messen minder snel overbelast. 

Tip 2: Let op het vermogen

Het is altijd belangrijk om rekening te houden met het vermogen van je staafmixer, want dat bepaalt welke ingrediënten het apparaat kan pureren. Het pureren van harde ingrediënten zoals noten of ongekookte groenten met een staafmixer met een laag vermogen gaat hoogstwaarschijnlijk niet lukken. Of het lukt wel, maar met een overbelaste motor tot gevolg. Voor harde ingrediënten is vaak een vermogen van minstens 600 watt nodig. Wil je vaak en veel gaan pureren, kies dan voor een vermogen van minstens 1000 watt. Maar let ook op het toerental, oftewel het aantal rotaties per minuut (RPM). Een staafmixer kan namelijk een laag vermogen hebben, maar wél een toerental van minstens 10.000 RPM. Dan is hij alsnog krachtig genoeg om harde ingrediënten te pureren. 

©Khaletski Siarhei | goffkein.pro

Tip 3: Niet te lang pureren

Lang achter elkaar pureren is funest voor de messen en de motor van een staafmixer. Beter is om in pulsen te pureren, waarbij je de motor tussen het pureren door steeds een paar seconden laat rusten. Vooral bij dikkere mengsels, zoals notenpasta, smoothies en dikke soepen, is dit belangrijk. Het is afhankelijk van het vermogen van een staafmixer hoe lang hij achter elkaar kan pureren. Vaak staat dit aangegeven bij de specificaties. Heb je geen idee? Pureer zachte ingrediënten dan niet langer dan 1,5 minuut en harde ingrediënten niet langer dan 45 seconden. Maakt je staafmixer een raar geluid of wordt hij erg warm, stop dan meteen met pureren. Dit zijn signalen dat het apparaat overbelast is. 

Tip 4: De juiste snelheid

De meeste staafmixers hebben meerdere snelheidsstanden en dat is niet zonder reden. Zo heb je voor het fijn pureren van dikkere mengsels en harde ingrediënten vaak een hogere snelheid nodig dan voor lichte bereidingen. En de turbostand kan handig zijn om harde ingrediënten kort maar krachtig te verpulveren of om een extra gladde soep te maken. Soms wil je een combi van snelheden gebruiken. Je begint bijvoorbeeld met een lage snelheid om spatten in de keuken te voorkomen en bouwt vervolgens geleidelijk op naar een hogere snelheid voor een glad resultaat. 

Tip 5: Ronddraaiende beweging

Beweeg je je staafmixer tijdens het pureren altijd gewoon op en neer? Op zich niks mis mee, want pureren doet het apparaat toch wel. Maar wil je zeker weten dat je geen plekken overslaat, maak dan tijdens het op en neer gaan óók een cirkelvormige beweging. Want op een mayonaise met klontjes zit natuurlijk niemand te wachten. 

©VI Studio

Tip 6: Schoonmaken

Een staafmixer neemt je veel werk uit handen, maar daar moet je wel iets voor terugdoen. Een staafmixer die niet goed schoongemaakt wordt, zal sneller vastlopen door aangekoekte etensresten. De motor moet dan tijdens het pureren harder werken en zal waarschijnlijk sneller overbelast raken. Daarnaast is een vieze staafmixer natuurlijk niet zo hygiënisch. Wil je geen bacteriën en nare geurtjes in je verse soep, maak je staafmixer dan na elk gebruik goed schoon. Dat kost je nauwelijks moeite: laat het apparaat even draaien in een maatbeker met warm water en wat afwasmiddel of doe hem, als dat kan, in de vaatwasser.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl: