Nu iedereen met een Mac kan updaten naar OS X El Capitan, is het een goed moment om het nieuwe besturingssysteem eens onder de loep te nemen. Wat is er veranderd en moet je upgraden?

Iedereen die nu OS X Yosemite draait, kan (en zou moeten) updaten naar El Capitan. Volgens Apple had Yosemite "the fastest adoption ever", dus waarschijnlijk zal El Capitan ook populair zijn. In het update-schema van Apple is El Capitan een kleine update, na de grote Yosemite update van vorig jaar. Dat betekent dat El Capitan zich vooral richt op een paar handige veranderingen, app updates en een enorme stapel bug fixes. Lees ook: Mac OS X El Capitan beschikbaar: Dit moet je doen voor je updatet.

Weinig verandering?

Als je van Yosemite komt, zul je in eerste instantie weinig verandering merken. Het gebruik en de besturing van je Mac is hetzelfde gebleven, het is alleen net iets prettiger geworden. Omdat het een kleine update lijkt te zijn, haal je misschien al snel je schouders op bij El Capitan. Ik heb mezelf hier ook op betrapt sinds de publieke beta uitkwam. En eigenlijk is dat ook wel terecht. El Capitan heeft geen killer features die het een revolutionaire update maken, maar daar gaat het ook niet om. Het gaat bij El Capitan om de filosofie erachter.

El Capitan maakt het makkelijk een power user te worden

Als je het kort samen wilt vatten, doet El Capitan wat apps van derden al jaren mogelijk maakten. Het enige verschil is dat El Capitan dit direct in het OS stopt. Spotlight is nu meer dan een simpele zoekmachine voor je Mac, venstermanagement is stukken eenvoudiger en Notities zijn nu (net als in iOS 9) meer dan een simpele blok tekst. Dit alles loste ik al jaren op met apps en add-ons, dus voor mij bracht El Capitan op het eerste oog weinig nieuws. Maar wat Apple, in mijn ogen, met El Capitan vooral heeft gedaan, is de brug tussen casual- en power users een stuk kleiner gemaakt.

Twee apps naast elkaar

Neem bijvoorbeeld Split View, waarmee je twee apps full-screen naast elkaar kunt draaien. De vergelijking met iOS 9 op de iPad is natuurlijk snel gemaakt, maar gelukkig is de functie niet klakkeloos gekopieerd. Apple heeft de groene knop van het kleine stoplichtje (linksboven in elk venster) gebruikt om Split View te activeren. Hou de knop lang ingedrukt en kies vervolgens de tweede app. Dit werkt fantastisch, ondanks dat een aantal oudere apps dit niet ondersteunen. Ook kun je - net als op de iPad - de balk tussen de vensters verslepen om de grootte aan te passen.

Ikzelf gebruik het meer dan ik van tevoren had gedacht. Ik werk in Pages aan de linkerkant, terwijl ik rechts Safari heb draaien zodat ik snel wat op kan zoeken. Het beste aan Split View is dat het makkelijk te ontdekken is. Ik maakte al veel gebruik van verschillende bureaubladen om snel tussen apps te switchen en kwam er op die manier achter hoe Split View werkte.

©PXimport

Mission Control in OS X El Capitan.

Mission Control heeft opgeruimd

Over werken met verschillende bureaubladen gesproken, Apple is eindelijk afgestapt van het opstapelen van vensters in Mission Control. Alle geopende vensters op je bureaublad staan nu netjes naast elkaar, respectievelijk aan hoe ze op je bureaublad gerangschikt waren. Je kunt vanuit hier elke app naar de balk bovenaan het scherm slepen om hem full-screen te gebruiken. En wanneer je hem over een andere full-screen app plaatst, wordt er onmiddellijk een Split View gecreëerd.

Spotlight is bijna Siri, maar niet helemaal

Net als in voorloper Yosemite kan Spotlight ook in El Capitan zoeken op internet. Je kunt bijvoorbeeld het weer opzoeken, aandelen checken, sportuitslagen zien en kattenfilmpjes bekijken. Dit alles direct in het Spotlight-venster. Helaas is Spotlight wederom geen Siri. Leek het verbeterde Spotlight bij Yosemite ons een inkopper voor Siri, Apple denkt daar duidelijk anders over.

Wat me opvalt is dat Siri op iOS een stuk slimmer is dan Spotlight op OS X. Als ik aan Siri vraag of ze me wilt helpen onthouden vanmiddag melk te kopen, wordt er een automatisch een herinnering aangemaakt. Als ik dat aan Spotlight vraag, krijg ik een email uit 2011 die ik aan mezelf heb gestuurd in het pre-Herinneringen tijdperk van iOS. Een herinnering maken zit er in ieder geval niet in.

©PXimport

Spotlight is nog geen Siri.

Zeker nu Microsoft Cortana rechtstreeks heeft ingebouwd in Windows 10, verbaast het me enorm dat Apple niet iets dergelijks heeft gedaan met Siri en Spotlight. Je zult me niet snel zien praten tegen m'n Mac, maar de technologie achter Siri lijkt makkelijk te implementeren in Spotlight door middel van geschreven tekst. De beslissing om Siri en Spotlight niet te combineren wordt alleen maar vreemder door het feit dat Spotlight wel degelijk is geüpdatet om standaard zinnen te herkennen, zoals "emails van Jeroen uit 2011 over volleybal". Dit werkt erg goed - de relevante email verschijnt bijna meteen. De grens tussen wat Siri kan doen en wat Spotlight kan, lijkt langzaam te verdwijnen. Waarom die nog niet helemaal verdwenen is, is mij een raadsel.

Veel veranderingen op systeemniveau

Apple heeft een hoop aangepast op systeemniveau. Zo gebruikt El Capitan het nieuwe lettertype San Francisco, net als iOS 9 en de Apple Watch. Of dit een verbetering is, zal voor iedereen anders zijn. Maar ik vind het prettig leesbaar en was er na een dag aan gewend.

Ook heeft Apple wat veranderingen aangebracht onder de motorkap. Grafische prestaties lopen voortaan via Metal: een hoopje code wat het voor ontwikkelaars makkelijker maakt om de grafische processor aan te spreken. Apples apps maken hier al gebruik van en dat kunnen apps van derden ook.

Ik hoopte dat Metal mijn Mac niet alleen sneller zou maken, maar ook wat extra batterijduur op zou leveren. Dat laatste heb ik niet kunnen ontdekken. Metal lijkt vooral bepaalde taken efficiënter te laten uitvoeren, maar dat extra uurtje gebruik na het opladen heb ik nog niet ontdekt.

©PXimport

Gepinde tabs.

Safari is weer mijn standaardbrowser

Naast Split View zijn de nieuwe features in Safari misschien wel mijn favoriete verbetering in El Capitan. Je kunt nu tabbladen 'pinnen'. Gepinde tabbladen zijn moeilijker af te sluiten, waardoor je niet meer per ongeluk een belangrijke website afsluit.

Elk tabblad geeft nu ook aan of het geluid produceert, wat handig is als je snel wilt zien waar dat ene irritante geluid steeds vandaan komt. Ook kun je meteen het geluid dempen.

Ik maak veel gebruik van gepinde tabbladen, wat voorheen mijn reden was om Google Chrome te gebruiken in plaats van Safari. Sinds El Capitan is Safari weer mijn standaardbrowser en kan ik heerlijk over het web struinen zonder Flash Player.

"Back to the Mac"

Apple kondigde in 2010 OS X Lion aan, tijdens een event dat "Back to the Mac" heette. Het idee was om handige iOS features naar de Mac te brengen. Het opvallende was dat deze features heel erg desktop-achtig aanvoelden en niet als gekopieerde functies van een mobiel besturingssysteem.

©PXimport

Split View voelt hetzelfde op de Mac en iPad.

Nu gebeurt praktisch hetzelfde, maar het lijkt nog beter uitgevoerd te zijn. Voorheen kon je met Apple's eigen apps basale taken prima uitvoeren, maar was er best wat expertise nodig om een power user te worden. Nu heeft iedereen met een iPhone of iPad al toegang tot deze geavanceerde features en is het met El Capitan vrijwel net zo makkelijk geworden om je Mac zo productief mogelijk te gebruiken.

El Capitan lijkt Apples sterkste argument om binnen Apples ecosysteem te leven. Na een paar weken met El Capitan gewerkt te hebben, is dit wat mij betreft nog steeds het geval. Met apps van derden en handige add-ons kun je nog steeds dingen doen die standaard niet mogelijk zijn met El Capitan, maar de kloof wordt steeds kleiner.

Een paar jaar terug was het enige onderdeel van je Mac dat iets over je iPhone wist, iTunes. En dat was voor velen ook het meest vreselijke onderdeel van de Mac. Nu weet je Mac alles van je iPhone en iPad, en vice versa. En als dit af en toe niet het geval is, laat El Capitan je op een soortgelijke manier werken met je Mac als de manier die je al gewend bent van je iOS-apparaat.

Dat is El Capitan's grootste kracht. En dat gaat vele gebruikers helpen om veel meer met hun Mac te doen.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!