Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten

Ga je weer werken na een vakantie, dan voelt dat vaak als een frisse start. Net zoals wanneer kinderen weer naar school gaan. Deze ‘back-to-school-periode’ is daarom voor veel gebruikers het moment om op zoek te gaan naar een nieuwe pc of laptop. Wij vertellen je in dit artikel waar je dan op moet letten.

Voor het gros van de gebruikers zal hun pc tegenwoordig een laptop zijn. De desktop-pc wordt steeds meer een nicheproduct, bedoeld voor mensen die meer kracht nodig hebben dan de typische laptop kan bieden.

De traditionele laptop is uiteraard niet het enige apparaat dat je kunt gebruiken om op te werken. Zogenaamde convertibles, tablets waar je een toetsenbord aan kunt koppelen, hebben de markt weliswaar niet (zoals ooit verwacht) compleet overgenomen, maar kunnen wel heel handig zijn.

Oudere voorraad

Na een opleving gedurende de coronaperiode is de verkoop van pc’s en laptops sterker gedaald dan verwacht. Fabrikanten en winkels hebben daardoor nog relatief veel oudere modellen op voorraad. Zo kom je nog volop laptops tegen voorzien van een elfde generatie Core-processor, chips die alweer in 2020 op de markt verschenen. In het geval van AMD zijn er nog volop laptops met een Ryzen uit de 5000-serie te koop, chips uit 2021.

Problematisch hoeft dat niet te zijn, ook wat oudere processors van Intel en AMD zijn nog altijd rappe processors waarop je comfortabel kunt werken. En met wat geluk haal je zo voor een scherpe prijs bijzonder veel laptop in huis. 

Schermformaat

Het scherm bepaalt in grote mate het formaat van je laptop. Een 13- tot 14inch-scherm biedt wat ons betreft de beste verhouding tussen formaat en draagbaarheid. Toch zijn juist laptops met een 15- tot 16inch-scherm de populairste modellen, wellicht omdat veel gebruikers een laptop vooral thuis gebruiken en draagbaarheid in dat geval geen issue is. Laptops met een 17inch-scherm scharen we onder desktopvervangers. Zo’n groot scherm kan natuurlijk prettig zijn om langer op te werken, maar pas dan wel op dat je niet langdurig in een verkeerde houding zit.

Steeds meer laptops zijn voorzien van een scherm met een beeldverhouding van 16:10 in plaats van 16:9. Hiermee heb je verticaal meer werkruimte, en dat is bij vrijwel alle werkzaamheden prettig.

Een Full-HD-schermresolutie van 1920 × 1080 pixels (of bij een beeldverhouding van 16:10 1920 × 1200 pixels) is tegenwoordig standaard, ook in laptops van zo’n 500 euro vind je een Full-HD-scherm. In duurdere laptops hebben de schermen een hogere resolutie, zoals 2560 × 1440, 2560 × 1600, 2880 × 1800 of 4K.

Windows 11 is geschikt voor aanraakbediening en sommige laptops zijn daarom voorzien van een aanraakscherm. Zo’n aanraakscherm is in de praktijk vooral handig als je het scherm ook kunt omklappen om je laptop op schoot als tablet te gebruiken. Aanraakschermen zijn vrijwel altijd glanzend afgewerkt, iets dat ook voor veel normale schermen geldt. Wil je dat niet, zoek dan specifiek naar een mat afgewerkt scherm.

Schermtechnologie

Er wordt weleens gezegd dat echt slechte schermen niet meer bestaan, maar onder de goedkoopste laptops vind je soms uitzonderingen die de regel bevestigen. Dat komt deels door de gebruikte schermtechnologie in de vorm van tn (twisted nematic). Het voordeel van tn-panelen is de lage prijs en een snelle reactietijd, het nadeel zijn relatief slechte inkijkhoeken en kleurweergave. Toch betekent dat niet dat alle tn-panelen onbruikbaar zijn; er zijn laptops met tn-schermen die zeker goed genoeg zijn voor alledaags gebruik. Maar omdat je tn tegenwoordig voornamelijk terugvindt op goedkopere laptops zijn het automatisch ook de simpelste panelen op de markt.

Gelukkig zijn steeds meer laptops voorzien van een ips-scherm (in-plane switching) dat een goede kleurweergave combineert met goede inkijkhoeken. Uiteraard zijn er kwaliteitsverschillen, maar voor normaal gebruik voldoet ieder ips-scherm. De betere (duurdere) panelen hebben een groter kleurbereik en zijn geschikter voor beeldbewerking.

Een derde schermtechnologie die snel aan populariteit wint, is oled (organic light-emitting diode). Een oledscherm bestaat uit individueel aangestuurde pixels die ook uitgeschakeld kunnen worden. Zwart is hierdoor ook echt zwart, waardoor oled een uitstekend contrast heeft.

Besturingssysteem

Misschien ben je simpelweg op zoek naar een laptop voorzien van Windows. Andere opties zijn macOS en Chrome OS. MacOS werkt in de basis vergelijkbaar met Windows en veel populaire software is ook voor Apples besturingssysteem beschikbaar.

Wanneer je een laptop alleen gebruikt voor taken die je in een browser kunt uitvoeren, dan kan Chrome OS een interessante keuze zijn. Chrome OS is ontworpen voor online gebruik, maar documenten kun je ook offline bewerken. Daarnaast kun je Android-apps en Linux-software installeren. Een voordeel van Chrome OS is dat het relatief licht is, waardoor het ook op minder krachtige laptops acceptabel presteert. Chromebooks zijn over het algemeen dan ook goedkoper dan laptops waar Windows op draait. Toch geldt dat niet voor iedere Chromebook; er zijn varianten te koop met krachtige hardware vergelijkbaar met luxere Windows-laptops.

Processorreeksen

Omdat er tientallen opties op de markt zijn, is de keuze voor een geschikte processor wellicht de moeilijkste. Het lijkt erop dat producenten Intel en AMD voor ieder prijspunt een chip hebben ontworpen, daarbij zijn er momenteel ook nog laptops met chips uit drie verschillende generaties te koop.

Op het eerste gezicht lijkt de keuze eigenlijk best overzichtelijk, want zowel Intel als AMD verdelen hun processors in verschillende duidelijke reeksen. Waar Intel Core i3-, i5-, i7- en i9-processors voert, heeft AMD Ryzen 3, 5, 7 en 9. In beginsel geldt dat hoe hoger het getal is, hoe beter de processors presteert, vanwege het gebruik van meer cores en een hogere kloksnelheid. Vanaf de volgende generatie (die nog niet te koop is) stapt Intel overigens over op Core 3, 5 en 7 voor de normale processors en Core Ultra 5, 7 en 9 voor de snellere processors.

In het geval van desktopprocessors kom je al een heel eind op basis van deze reeksen, maar bij laptopprocessors is het nóg wat ingewikkelder, omdat zowel Intel als AMD hun laptopprocessors verder onderverdelen op basis van het energieverbruik.

Lees ook: Kies de juiste processor voor je laptop

Energieverbruik

Verschillen tussen processors met meer en minder energieverbruik worden bepaald door het aantal cores en de klokfrequentie, maar in het geval van Intel bij de twaalfde en dertiende generatie Core-processors ook door het soort cores. Intel gebruikt vanaf de twaalfde generatie een hybride architectuur op basis van twee verschillende cores. Performance-cores bieden de beste prestaties, terwijl efficiency-cores zuiniger zijn.

Bij Intel zijn de chips in de twaalfde en dertiende generatie waar extra op het energieverbruik is gelet, voorzien van de letter U in het typenummer, bijvoorbeeld Core i5-1235U. Deze chips zijn ontworpen voor een standaard energieverbruik van maximaal 15 watt waarbij een hoger energieverbruik (en dus betere prestaties) alleen kortstondig mogelijk is. Dit standaardenergieverbruik wordt ook wel thermal design power (tdp) of processor base power genoemd. Een stap hoger komen we bij de chips met een P in het typenummer, die een tdp van 28 watt hebben. De processors met een P in het typenummer bevatten meer performance-cores ten opzichte van de varianten met een U in het typenummer.

Bij de elfde generatie Core-processors zijn de energiezuinige varianten voorzien van een G in de typenaam. Deze generatie gebruikt geen hybride architectuur, wel kan de tdp ingesteld worden tussen de 15 en 28 watt, wat tot prestatieverschillen leidt.

De chips met de beste prestaties hebben een H in het typenummer (zoals Core i7-13700H) en zijn ontworpen voor een tdp van 45 of 55 watt.

Bij AMD werkt het vergelijkbaar en zijn de processors met een U in het typenummer (zoals de Ryzen 5 6600U), afhankelijk van de chip, ontworpen voor een standaardenergieverbruik van 15 tot 28 watt, waarbij sommige varianten een instelbare tdp hebben. De chips met een H in het typenummer (bijvoorbeeld Ryzen 7 7735HS) zijn, afhankelijk van de chip, ontworpen voor een configureerbaar standaardenergieverbruik van 35 tot 45 watt of voor 55 watt.

Normaal of meer kracht

In de meeste laptops die voor thuisgebruik interessant zijn, zul je een processor terugvinden die voorzien is van een U in het typenummer (of een G in het geval van een processor uit de elfde generatie Core-processors). Deze vereisen de minste koeling en maken dunne laptops mogelijk. De processors met een wat hoger energieverbruik (bij Intel met een G of P in het typenummer) vind je in de duurdere en luxere dunne laptops waarin een betere koeling mogelijk is.

De snelste chips met een H in het typenummer zul je niet terugvinden in normale laptops, maar worden gebruikt voor doelgroepen die meer kracht nodig hebben, zoals grafische professionals of gamers. Dergelijke laptops of workstations zijn over het algemeen dikker, luidruchtiger en hebben een kortere accuduur dan dunne laptops.

Werkgeheugen

Er zijn laptops met 4 GB RAM te koop. Die voldoen weliswaar aan de minimumeisen van Windows 11, maar toch raden we je minimaal 8 GB aan. Wil je ook langere tijd prettig werken, dan is 16 GB vermoedelijk de beste keuze. Twijfel je tussen 8 en 16 GB, ga dan voor 16 GB, omdat het geheugen op steeds meer laptops een vast gegeven is; de geheugenchips zijn immers direct op het moederbord gesoldeerd.

Sommige laptops bieden een combinatie van gesoldeerd geheugen en een geheugenslot, waardoor uitbreiding wél mogelijk is. Al loop je dan al snel tegen de situatie aan dat je moet werken met ongelijke modules, en dat is minder optimaal dan twee gelijke modules. Uiteraard zijn er ook laptops met losse geheugenmodules; dat zijn over het algemeen de duurdere of krachtigere modellen, zoals gamelaptops.

Opslag

Als je lokaal vrijwel nooit iets opslaat, dan zou je op zich best met een ssd van 128 GB uit de voeten kunnen. Maar zelfs wanneer je maar een paar programma’s installeert, wordt dat al snel te krap. Zeker omdat updates ook (tijdelijk) ruimte innemen. We raden je daarom in de prijscategorie tot circa 500 euro minimaal 256 GB opslag aan. Bij een duurdere laptop zouden we minimaal voor 512 GB opslag gaan. Op de meeste laptops kun je de ssd gelukkig wel vervangen omdat er vaak een M.2-ssd gebruikt wordt.

Nog een puntje van aandacht: ook de goedkoopste laptops zijn tegenwoordig voorzien van op flashgeheugen gebaseerde opslag. Soms gaat het bij de goedkoopste laptops niet om een echte ssd. In plaats daarvan wordt dan eMMC-opslag gebruikt. Dat laat zich eerder omschrijven als een snel geheugenkaartje en is in een pc-besturingssysteem als Windows merkbaar trager dan een echte ssd.

Grafische kaart

Iedere laptopprocessor is tegenwoordig voorzien van een geïntegreerde gpu. Hoewel er zeker prestatieverschillen bestaan, is de geïntegreerde gpu nou ook weer niet zo heel belangrijk. Voor normale werkzaamheden voldoen ze allemaal en als je echt zwaardere eisen hebt omdat je grafische werkzaamheden verricht of spellen speelt, dan heb je al snel een extra gpu nodig.

Hoewel mobiele gpu’s door zowel Nvidia als AMD gemaakt worden, zien we in de winkels toch vooral laptops met een gpu van Nvidia.

De minimale aangeraden gpu voor een gamelaptop is een Nvidia GeForce RTX 4050. Hiermee kun je de meeste spellen spelen in Full HD op gemiddelde kwaliteitsinstellingen. De oudere Nvidia RTX 3060 presteert ongeveer gelijk aan de RTX 4050.

Een RTX 4060 is een goede keuze als je spellen wilt spelen met hogere kwaliteitsinstellingen, terwijl je bij oudere laptops naar een RTX 3070 kunt kijken. De nog krachtigere RTX 4070 (of RTX 3080) stelt je in staat om vrijwel alle spellen te spelen op de hoogste kwaliteitsinstellingen, terwijl een RTX 4080 gamen in 4K mogelijk maakt.

Let op de aansluitingen

Uiteraard let je er bij de keuze van een laptop op of het apparaat is voorzien van de door jou gewenste aansluitingen als usb-poorten, HDMI en een kaartlezer. Vrijwel alle moderne laptops zijn tegenwoordig voorzien van in ieder geval één usb-c-aansluiting. Helaas is de ene usb-c-poort de andere niet, want usb-c ondersteunt diverse standaarden.

Het trage usb 2.0 is zeldzaam, maar bij gebruik van usb 3.2 (dat soms nog 3.1 genoemd wordt) kan het om gen 1 of gen 2 gaan met een maximale snelheid van 5 of 10 Gbit/s. De meeste laptops met usb-c laten zich via usb-c opladen, maar dat is niet altijd het geval. Hetzelfde geldt voor een DisplayPort-beeldsignaal. Controleer dit dus goed in de specificaties, want een usb-c-poort die zowel laden, dataoverdracht als een beeldsignaal ondersteunt, is in de praktijk erg handig. Hiermee is het mogelijk om je laptop met één kabel op een keur aan dockingstations aan te sluiten die je al voor enkele tientjes in huis hebt.

Vind je thunderbolt 3 of 4 of usb 4.0 in de specificaties van je laptop, dan heb je automatisch een aansluiting die voorzien is van alle mogelijkheden.

Prijsklassen

Je haalt al vanaf zo’n 300 euro een nieuwe laptop in huis, maar op dat prijsniveau kun je niet heel veel verwachten. Zo zal de processor een relatief langzame Intel Pentium zijn en zul je 4 GB RAM krijgen in combinatie met een krappe ssd. We raden je daarom aan om minimaal 500 euro voor je nieuwe laptop te reserveren. Voor dat bedrag kun je een laptop kopen die is voorzien van een Intel Core i3- of AMD Ryzen 3-processo in combinatie met 8 GB RAM en 256 GB opslag.

Ben je op zoek naar meer kracht en luxe, dan vind je in de prijscategorie tussen 700 en 800 euro interessante modellen. Voor dit geld is het mogelijk om een laptop met 16 GB RAM in huis te halen in combinatie met een ssd van 512 GB. De processors zullen doorgaans nog een Core i5 of Ryzen 5 van de wat oudere generaties zijn.

Ben je op zoek naar een snelle, moderne en lichte laptop, dan heb je voor zo’n 1000 euro een prima exemplaar in huis voorzien van een moderne processor, 16 GB RAM en 512 GB opslag. Ook een scherm met een resolutie hoger dan Full HD vind je in deze prijsklasse terug.