8 pc's waarop vroeger keihard gewerkt werd
Deze oude beestjes maakten dat we voor het eerst van de typ- en rekenmachine verlost werden. Thuiswerken werd mogelijk dankzij deze eerste generatie personal computers. Op welke hiervan heb jij je kunnen uitleven?
Het is nog maar sinds een jaar of dertig dat het voor de gemiddelde consument mogelijk is om een computer in huis te hebben. We zijn inmiddels niet anders gewend; meerdere pc's in huis zijn geen uitzonderingen en zelfs kinderen lopen nu met een smartphone of tablet die duizenden keren krachtiger is dan de pc's waar we vroeger ons werk moesten doen. Inderdaad, vroeger werkten we nog vooral op computers en waren het nog veel minder de multimediale gamemachines die het tegenwoordig zijn. Een spelletje spelen kon wel, maar de grafische krachtpatserij vond plaats in één kleur en bestond enkel uit wat vormen, lijnen en bewegende pixels. Geluidseffecten werden gegenereerd door een simpele interne speaker of waren überhaupt niet mogelijk. Dit zijn de pc's waarop jarenlang keihard gebuffeld werd en gebruiksgemak, ergonomie en connectiviteit ondergeschoven kindjes waren.
1. De IBM 5150 PC: de standaard
De IBM PC werd in 1981 geïntroduceerd en was de eerste echte thuiscomputer die het predikaat 'pc' verdienende. De computer was door de eindgebruiker te programmeren, was klein genoeg om op een bureau te kunnen staan, relatief eenvoudig in gebruik en was vooral nog enigszins betaalbaar.
De IBM 5150 begon qua prijs bij zo'n 1500 euro en daarvoor kreeg je een computer met een processor van 4,77 MHz, 16K RAM, twee 5,25" floppydrives en een monitor met een resolutie van 80 bij 24 karakters die alleen de kleur groen kon weergeven. Vijf ISA-uitbreidingssloten maakten dat je de computer kon uitbreiden met extra geheugen, seriële poorten of een modem. Een duurdere versie die op bedrijven gericht was, werd uitgerust met 64KB geheugen, een enkele floppydrive en een printer. Voor zo'n machine betaalden organisaties zo'n 4500 euro. Baanbrekend in die tijd was dat het apparaat in staat was software van derden te draaien, bijvoorbeeld het DOS-besturingssysteem van Microsoft.
Deze pc bleek enorm populair en zette de standaard voor vele opvolgers en klonen van andere fabrikanten. Uiteindelijk groeide legde deze machine de basis voor de moderne Wintel (Windows + Intel) computers die vandaag nog steeds de facto standaard zijn.
2. De IBM System/23 Datamaster: het zakelijke monster
Vlak voor de introductie van de 5150 PC bracht IBM de System/23 Datamaster uit, een machine met iets meer geheugen (64KB) standaard aan boord, maar met grotere floppydrives (van 8 inch), meer uitbreidingssloten (zes stuks) en een printer. Bovendien waren alle componenten in één formfactor geïntegreerd. Deze machines werden in de markt gezet als zakelijke krachtpatsers en werden voor iets minder dan 10.000 euro verkocht.
Vooral opvallend aan deze Datamaster was het gewicht van de machine. Met 43 kilogram tilde je jezelf een hernia aan deze zware jongens.
3. Apple II: de eerste thuiscomputer die in massaproductie ging
Nog jaren voor introductie van eerder genoemde IBM pc's bracht Apple in 1977 een machine uit die door velen gezien werd als de eerste thuiscomputer. Het label 'pc' bestond nog niet, maar de Apple II was de eerste grafische microcomputer die een einde maakte aan de lampjes en switches en het benodigde handwerk die de eerste generatie thuiscomputers kenmerkten (waaronder de Apple I).
De Apple II was de eerste grootschalig geproduceerde personal computer. Hij was vooral populair bij thuisgebruikers, maar werd ook af en toe verkocht aan zakelijke gebruikers, zeker na het verschijnen van het eerste spreadsheet op een computer: VisiCalc. Voor de versie met een 1MHz-processor, 4KB RAM geheugen en een cassetteinterface betaalde je destijds 1298 dollar.
4. HP-85: klein, maar ogenschijnlijk traag als een slak
Toen IBM in 1975 met de 5100 (de voorganger van de 5150 PC) een computer uitbracht die door consumenten gekocht kon worden, kon Hewlett-Packard, tegenwoordig de grootste leverancier van pc's, niet achterblijven. In 1980 bracht het met de HP-85 een draagbare machine uit met ingebouwd toetsenbord, 5 inch scherm (net iets groter dan het scherm van een iPhone 4S), ingebouwde thermische printer (vergelijkbaar met een kassabon) en tapeopslag. Gebruikers konden via BASIC gebruikmaken van applicaties.
Opvallend was dat HP met een CPU op 613KHz voor een extreem trage variant koos, terwijl er snellere opties voorhanden waren. Toch viel was de machine opvallend snel voor zijn tijd. Dat kwam doordat de gebruikte chip veel complexer was opgebouwd dan concurrerende modellen, waardoor meer handelingen per tik verricht konden. Wel moest alle software daarvoor herschreven worden.
5. Osborne 1: de eerste echte laptop
In 1981 bracht de Osborne Computer Corporation een machine uit die wordt beschouwd als de eerste echte laptop: de Osborne 1. Het bijzondere aan deze pc is dat deze dichtgeklapt kon worden, een draaghendel had en op een accu kon werken. De prijs van ongeveer 1500 euro was voor die tijd best schappelijk. Ook de specificaties met een 4MHz processor, 64KB geheugen, twee 5,25" schijven en een ingebouwde 5 inch monitor waren toen top-of-the-bill. Het systeem draaide op het CP/M-besturingssyteem en bleek een redelijk succes, met name in de Verenigde Staten. Toch was het de op MS-DOS gebaseerde Compaq Portable-laptop die vanaf echt potten ging breken voor mobiele werkers.
Osborne ging halverwege de jaren '80 failliet en de merknaam werd later overgenomen door de Finse kloonbouwer Mikrolog, die nu nog steeds onder de naam Osborne desktops en servers van de band laat rollen.
6. NEC Advanced Personal Computer: grafische krachtpatser
Toen het Japanse NEC in 1982 een machine op de markt bracht waarmee businessgebruikers ook thuis voor het eerst echt fatsoenlijk konden rekenen in een spreadsheet en CAD/CAM-werkzaamheden konden verrichten, betekende dat een revolutie. De APC van NEC gebruikte een NEC 7720 grafische processor, die met eigen geheugen uitgerust was en waardoor grafische afbeeldingen in een resolutie van 640 bij 475 pixels in 8 kleuren mogelijk werden en tegelijkertijd ook tekst weergegeven kon worden.
De geheime truc van NEC was het gebruik van niet één, maar twee grafische controllers: één voor tekst en één voor graphics. De output van de twee werd gecombineerd en kon op één monitor getoond worden. Vanaf een diskette konden zowel CP/M-86 als MS-DOS 2.11 gedraaid worden. NEC is anno 2012 nog steeds gespecialiseerd in displaytechnologie.
7. Apple Lisa: de eerste grafische gebruiksinterface
Apple baarde in 1983 opzien door met een machine op de markt te komen waarmee niet alleen lijnen en karakters op een scherm getoond konden worden, maar een grafische presentatie met een menu-structuur en icoontjes mogelijk werd, die met de muis bediend kon worden. Kortom, het was de eerste commerciële computer met een GUI (Graphical User Interface). Lisa stond voor "Local Integrated Software Architecture", maar het was ook de naam van de dochter van Apple mede-oprichter Steve Jobs. Enkele jaren na de Lisa groeide werd het voornaamste merk van Apple Macintosh en werd Lisa OS omgetoverd in Mac OS. De Lisa-computer is daarmee de eerste verre voorvader van de tegenwoordige iMac en het huidige Mac OS X.
8. Altos 586: maakte thin-clients al in de jaren '80 mogelijk
De Altos 586 was een strak vormgegeven zakelijke computer waarmee het uniek was dat meerdere gebruikers er tegelijkertijd op ingelogd konden zijn binnen het op Unix-gebaseerde XENIX-besturingssysteem van Microsoft. Met een prijskaartje van 10.000 dollar was de computer behoorlijk prijzig, maar de mogelijkheid om ermee op een netwerk te kunnen en te kunnen e-mailen was destijds revolutionair. Tegenwoordig is het in Unix-gespecialiseerde Altos onderdeel van Acer.
Aan welke pc uit de jaren '80 bewaar jij de beste herinneringen? We zijn benieuwd naar jullie verhalen, wellicht met één van genoemde machines.
