Een beetje manager loopt dezer dagen met een iPad rond. Je zou haast denken dat er niets anders te krijgen is, hier in Nederland.

Nadat de hele pc-industrie ongelovig had toegekeken hoe Apple’s iPad uit het niets van de tablet-pc een klaterend succesnummer maakte, buitelden de leveranciers over elkaar met productaankondigingen van nieuwe tablets. De een zou nog mooier worden dan de andere; Microsoft had plannen voor een pracht van een Courier, maar trok zich terug; HP schiep verwachtingen en verwarring door allerlei versies van een ‘Slate’ aan te kondigen met allerlei besturingssystemen, zonder dat daar iets werkelijk concreets van gekomen is (de PalmPad zou tijdens de afgelopen CES worden aangekondigd, maar viel vooral op door afwezigheid), en ook Google’s Chrome OS zou eind vorig jaar al op een tablet verschijnen, maar ook daar is het Duke Nukem-gehalte weer enorm.

Naar het schijnt verschijnen in het Verre Oosten dagelijks nieuwe en beter kopieën van tablets die hier nog niet eens bestaan – maar hoe zit het hier nu eigenlijk? Wat kun je hier in Nederland op tablet-gebied daadwerkelijk kopen, behalve die vermaledijde iPad? In dit artikel hebben we negen tablets verzameld die op het moment van schrijven te bestellen zijn bij verschillende Nederlandse leveranciers. We vermelden de voornaamste kenmerken, en uiteraard vergelijken we de producten met de huidige standaard op dit gebied.

Ambiance Technology AT-Tablet

De AT-Tablet van het nota bene Nederlandse Ambiance Technology is, samen met de Viewsonic ViewPad 10 (zie verderop), de enige Windows 7 tablet die, voor zover wij kunnen nagaan, op dit in Nederland via reguliere kanalen verkrijgbaar is. De AT-tablet lijkt erg op de iPad: hij is iets langwerpiger, iets dikker en iets zwaarder dan de iPad, maar is veel meer een volwaardige pc, met zijn LAN-aansluiting en 160GB harde schijf. De prijs is nagenoeg gelijk, maar hoewel de processor in de AT-Tablet 0,66GHz sneller is dan de CPU in de Apple, mag duidelijk zijn dat Apples iOS specifiek voor mobiele toepassingen is ontworpen. Windows 7 is dat duidelijk niet, en we houden dan ook ons hart vast voor de prestaties van de AT-Tablet. Dat het OS zelf wel wil draaien op deze configuratie geloven we best – maar er is geen App Store of Market vol vederlichte mobiele toepassingen voor Windows 7, en wie denkt dat hij deze tablet kan gebruiken als alternatief voor een gewoon notebook, kan maar beter eerst even bedenken welke software hij hierop van plan was te gaan draaien. Bijster snel zal het niet zijn.

Besturingssysteem: Windows 7 Home Premium

Afmetingen: 263x168x18,5mm

Gewicht: 975gram

Scherm: 25,4cm (10inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: Intel Atom N450 1,66GHz

Geheugen: 2GB DDR2 / 160GB HDD

Netwerkverbindingen: 3G / Wifi 802.11 b/g/n / Bluetooth 2.1 / LAN

Leverancier:Ambiant Technology

Richtprijs: € 600,-

Archos 101 Internet Tablet 16GB

Hoewel de iPad alle aandacht naar zich heeft toegetrokken, heeft het Franse Archos al veel langer een tamelijk succesvolle reeks tablets in het portfolio. Helaas is Archos een typisch voorbeeld van een bedrijf dat leuke producten niet goed weet te verkopen; er is vaak onduidelijkheid over verkrijgbaarheid en specificaties, en dat is jammer, want zeker de meeste recente tablets (waarvan de 101 het vlaggenschip is) zijn de moeite van het bekijken zeker waard. Zijn scherm is groter (maar de resolutie een fractie lager), en de kast iets langer, maar wel smaller en dunner dan de iPad. Hij weegt fors minder, wat zeker een pluspunt is. De 101 heeft geen 3G, maar ook de iPad zonder 3G kost nog altijd 150 euro meer. Het hele apparaat is op alle fronten minder ‘strak’ dan de iPad, maar dit is desondanks alles bij elkaar een zeer aantrekkelijk alternatief voor mensen die onderweg niet per se online hoeven te zijn. Bedenk daarbij dat Archos nog een hele reeks Internet Tablets heeft met kleinere schermen en minder geheugen, die nóg goedkoper zijn, en je weet dat je dit merk in de gaten moet houden. Als Archos ooit nog eens 3G gaat toevoegen aan zijn apparaten, wordt het echt een gevaarlijke outsider.

Besturingssysteem: Android 2.2

Afmetingen: 270x150x12mm

Gewicht: 480gram

Scherm: 25,6cm (10,1inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: ARM Cortex A8 1GHz

Geheugen: 16GB

Netwerkverbindingen: Wifi 802.11 b/g/n / Bluetooth 2.1

Leverancier:Archos

Richtprijs: € 350,-

Huawei Ideos Tablet S7

De Ideos S7 van Huawei moet je eigenlijk meer zien als een alternatief voor apparaten als de Samsung Galaxy Tab of de Dell Streak (zie verderop): met zijn 7inch scherm is het meer een overdreven grote telefoon dan een tablet. En dat mag je vrij letterlijk nemen, want net als de Streak en de Galaxy Tab beschikt de S7 over 3G. Voor de rest moet dit apparaat het vooral hebben van zijn Chinees-lage prijs, want kwalitatief is het allemaal niet geweldig. Als je onderweg niet per se online hoeft, ben je zonder meer beter uit met zo’n beetje elke Archos tablet.

Update 2-2-2011: Er is vooralsnog veel onduidelijkheid over het touch screen van de Huawei Ideos S7. Hoewel Huawei heeft toegezegd de S7 op termijn uit te rusten met een capacitive touchscreen, lijkt het erop dat deze tablet vooralsnog met een resistive touchscreen te zijn uitgerust.

Besturingssysteem: Android 2.1

Afmetingen: 209x108x15mm

Gewicht: 500gram

Scherm: 17,8mm (7inch) touch screen TFT (800x480 pixels)

Processor: Qualcomm Snapdragon 768MHz

Geheugen: 8GB

Netwerkverbindingen: 3G / WiFi 802.11b/g/n / Bluetooth 2.1

Leverancier:Huawei

Richtprijs: € 400,-

Point of View Mobii Tegra

De Mobii van Point of View is wellicht beter te vergelijken met de Archos 101 dan met de iPad. Ze zitten in dezelfde prijsklasse. De Mobii is een klein slagje groter en heeft een iets nieuwere processor dan de Archos 101, maar verder heeft deze tablet weinig meer te bieden. Waarom hij bijvoorbeeld 250 gram zwaarder is dan de Archos, is niet duidelijk. Het ingebouwde geheugen is zeer beperkt, en het apparaat komt niet bijster solide over. Bovendien circuleren er klachten over de meegeleverde software: Flash en de Android Market zul je zelf aan het apparaat moeten toevoegen, en dat kan allemaal wel, maar netjes is anders. Ook zoiets: de kijkhoek van het scherm is duidelijk beperkt. Natuurlijk maakt de prijs veel goed, maar er staan aantrekkelijker alternatieven in dit lijstje.

Besturingssysteem: Android 2.2

Afmetingen: 275x178x13mm

Gewicht: 730gram

Scherm: 25,9cm (10,2inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: Dual-Core ARM Cortex A9 1GHz / Nvidia Tegra 2

Geheugen: 512MB DDR2 / 512MB SSD

Netwerkverbindingen: Wifi 802.11 b/g / Bluetooth 2.1

Leverancier:Point of View

Richtprijs: € 350,-

Toshiba Folio 100

De Toshiba Folio 100 lijkt eigenlijk heel erg op de Mobii Tegra van Point of View. De maten zijn nagenoeg gelijk (de Folio is ietsje forser) en de prestaties ook. Net als bij de Mobii moet je eigenlijk zelf aan de slag met hacks en mods om de ergste beperkingen van het apparaat te omzeilen (Google Apps zijn bijvoorbeeld niet zomaar beschikbaar). Ook Toshiba stelt de Android Market niet zomaar beschikbaar; het probeert het gebruik van een Toshiba Market op te dringen die zich op geen enkele manier met die van Google kan meten. Ook hier is de kijkhoek van het scherm duidelijk beperkt – maar wat de Toshiba duidelijke meerwaarde geeft boven de Mobii, is 16GB ingebouwd geheugen en… 3G. Voor die 200 euro minder dan de iPad is dit apparaat daarmee plots het overwegen waard - maar vooral als je niet te bang bent om zelf met Android te gaan stoeien, want dat het apparaat (net als de Mobii) ‘officieel’ geen Flash ondersteunt is natuurlijk vooral slechte service.

Besturingssysteem: Android 2.2

Afmetingen: 281x181x14mm

Gewicht: 760gram

Scherm: 25,6cm (10,1inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: Dual-Core ARM Cortex A9 1GHz / Nvidia Tegra 2

Geheugen: 16GB

Netwerkverbindingen: 3G / Wifi 802.11 b/g/n / Bluetooth 2.1

Leverancier:Toshiba

Richtprijs: € 400,-

Viewsonic ViewPad 10

Viewsonic heeft een heel aparte benadering gekozen voor hun ViewPad 10: de tablet boot naar keuze in Windows 7 of Android. Helaas is niet helemaal duidelijk wat daar nou het voordeel van is – vooral niet als je weet dat de ingebouwde processor ervoor zorgt dat de ViewPad 10 beperkt is tot Android 1.6, wat inmiddels toch wel een fors verouderde versie is. Het ding is ook nog eens behoorlijk zwaar; de iPad is al geen vedergewicht, maar in ons lijstje wordt de ViewPad alleen voorbijgestreeft door die andere Windows-tablet, de Ambiance AT van bijna een kilo. Als we de ViewPad daarmee vergelijken, valt direct op dat je het voor die 100 euro minder moet stellen zonder 3G en met 144GB minder vaste opslagruimte. En zonder LAN-poort. Maar wat we ons vooral afvragen is of Windows 7 nou echt een verstandige keuze is voor een tablet met zulke beperkte specs. Of eigenlijk vragen we ons dat helemaal niet af. Het kan wel, maar je moet het niet willen.

Besturingssysteem: Windows 7 Home Premium / Android 1.6 (dualboot)

Afmetingen: 275x170x20mm

Gewicht: 875gram

Scherm: 25,6cm (10,1inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: Intel Pine Trail N455 1.66GHz

Geheugen: 1GB DDR3 / 16GB SSD

Netwerkverbindingen: Wifi 802.11 b/g/n / Bluetooth 2.1

Leverancier:Viewsonic

Richtprijs: € 500,-

Creative ZiiO 8GB

Deze 10-inch ZiiO van Creative (er is ook een 7-inch variant voor pakweg 50 euro minder) is een van de meest recente tablets die in ons land verkrijgbaar is, en het is een veelbelovend debuut. Vooral voor audiofielen is dit apparaat interessant, omdat Creative al zijn ervaring met audio heeft gestoken in iets dat ze Pure Android Audio hebben gedoopt. Helaas is dat dan wel weer proprietary - ook Creative vind het weer nodig apps aan te bieden via een eigen store. De HDMI-aansluiting is leuk, maar dat er geen 3G én geen 802.11n Wifi op zit is een tamelijk forse beperking. Aan de andere kant is het apparaat met 300 euro het goedkoopste in dit lijstje. En er zit een webcam op – dat krijg je op de iPad voor 800 euro nog niet eens.

Besturingssysteem: Android 2.1

Afmetingen: 262x173x13,7mm

Gewicht: 650gram

Scherm: 25,4cm (10inch) resistive touch (1024x600 pixels)

Processor: ARM Cortex A8 1GHz / Zii Labs ZMS-08

Geheugen: 8GB

Netwerkverbindingen: Wifi 802.11 b/g / Bluetooth 2.1

Leverancier:Creative

Richtprijs: € 300,-

Samsung Galaxy Tab P1000

De Galaxy Tab wordt inmiddels beschouwd als het meest serieuze alternatief voor de iPad hier in Nederland – een reputatie die het apparaat niet in de laatste plaats dankt aan de uitgebreide reclamecampagnes. Het voornaamste verschil met de iPad is de maat: de Galaxy Tab hangt ergens tussen de iPad en een smartphone in. Of dat per se beter is dan het een of het ander is moeilijk te bepalen zonder het ding een tijdje intensief te gebruiken, maar wat ons betreft hangt er een sterk vlees-noch-vis luchtje aan: je steekt hem niet even in je jaszak, en om er nou bellend mee aan je oor te lopen, zoals in de reclame, nee: dat zien we niet snel gebeuren. Aan de andere kant lijkt Samsung wel het beste begrepen te hebben hoe je met Android moet omgaan: Flash werkt gewoon op de Galaxy Tab, en ook de Android Market is gewoon beschikbaar. Samsung heeft al vaker te kennen gegeven grootse plannen te hebben voor komende Android-versies; wellicht dat dat er op termijn voor kan zorgen dat de Galaxy Tab nog interessanter wordt. Op dit moment vinden wij de Galaxy Tab met zijn 600 euro wel heel erg prijzig – maar hij is aanmerkelijk goedkoper te krijgen bij een abonnement, dus als het formaat je niet tegenstaat, is dat wellicht de route die deze tablet interessant maakt.

Besturingssysteem: Android 2.2

Afmetingen: 190x120x12mm

Gewicht: 380gram

Scherm: 17,8mm (7inch) capacitief multitouch LCD (1024x600 pixels)

Processor: ARM Cortex A8 1GHz

Geheugen: 16GB

Netwerkverbindingen: 3G / Wifi 802.11 b/g/n / Bluetooth 3.0

Leverancier:Samsung

Richtprijs: € 600,- (zonder abonnement)

Dell Streak

De eerste Streak van Dell zakt nu snel in prijs, en dat verbaast ons niets: 500 euro voor een te grote smartphone is wel erg duur. Een andere reden voor de dalende prijs is dat er een 7-inch versie aankomt (ditmaal met een Dual-Core ARM Cortex A9 1GHz / Nvidia Tegra 2, net als de Toshiba Folio en de Point of View Mobii). Die zal dan vast weer een slagje duurder worden, en dan staan de Streak en de Galaxy Tab gebroederlijk naast elkaar in het schap. De vraag wordt vooral of Dell bereid zal blijken net zoveel energie in de promotie van deze mini-tablet te steken als Samsung. Dan zullen ze wel iets beters moeten verzinnen dan het ding weer een ‘mobile internet device’ te noemen. Het woord ‘device’ gebruik je alleen als je zelf ook niet goed weet wat het nu eigenlijk is. Niet dat er technisch iets mis is met de 5-inch Streak – hij werkt op zich prima. Alleen kun je dit niet met goed fatsoen naast een iPad zetten.

Besturingssysteem: Android 2.2

Afmetingen: 152x79x10mm

Gewicht: 220gram

Scherm: 12,7cm (5inch) capacitief multitouch LCD (800x480 pixels)

Processor: Qualcomm Snapdragon 8250 1GHz

Geheugen: 512MB / 16GB

Netwerkverbindingen: 3G / Wifi 802.11 b/g / Bluetooth 2.0

Leverancier:Dell

Richtprijs: € 500,-

iPad 16GB Wifi + 3G

En wat is na deze kleine parade van negen in Nederland verkrijgbare concurrenten het oordeel? Zijn al die iPad-kopers gek, of is er een heel rationale reden voor het eclatante verkoopsucces?

Er zijn eigenlijk twee zaken waarmee Apple’s tablet zich blijft onderscheiden van de rest: de onberispelijke vormgeving, en het besturingssysteem. In beide gevallen is duidelijk zichtbaar dat Apple een veel compromislozer benadering heeft dan de andere fabrikanten: de vormgeving staat als een huis, en ook al is de iPad bijvoorbeeld relatief zwaar: het voelt als kwaliteit, en het werkt als kwaliteit. Hetzelfde geldt voor de gebruikservaring. De bediening mag dan niet voor iedereen even intuïtief zijn, je weet wel wat je er aan hebt. Een Apple-product is als een Jaguar: technisch gesproken zijn er vast betere auto’s, maar als je er eenmaal in rijdt, kan de rest je gestolen worden.

Heb je zelf een tablet die je goed bevalt? Wellicht een geïmporteerd uit China of Taiwan? Goede of slechte ervaringen die wilt delen? Meldt het vooral in de reacties...

Besturingssysteem: iOS 4.2

Afmetingen: 243x190x13,5mm

Gewicht: 730gram

Scherm: 24,6mm (9,7inch) capacitief multitouch LCD (1024x768 pixels)

Processor: Apple A4 1GHz

Geheugen: 16GB SSD

Netwerkverbindingen: 3G / Wifi 802.11 a/b/g/n / Bluetooth 2.1

Leverancier:Apple

Richtprijs: € 600,-

Windows 10 is tien jaar oud en Microsoft stopt (grotendeels) met de ondersteuning: vanaf 14 oktober 2025 krijg je voor dit besturingssysteem normaal gesproken geen updates meer. De grote vraag is natuurlijk: welke opties heb je? In dit artikel lees je wat je mogelijkheden zijn.

Liever niet niets doen

Zolang Microsoft op het laatste moment de koers niet toch nog wijzigt, stopt het bedrijf vanaf 14 oktober 2025 met het ondersteunen van Windows 10. Als je niks doet, krijgt het besturingssysteem daarna geen updates meer. Je ontvangt ook geen veiligheidspatches meer, al is er nog een uitweg om nog één jaar veiligheidsupdates te krijgen (zie 'ESU-programma').

Windows 10 blijft zonder updates op zich wel werken en je zou er in principe gewoon mee kunnen doorgaan, maar toch raden we dat af. Je systeem krijgt immers geen beveiligingsupdates meer en wordt daardoor extra vatbaar voor nieuwe malware en hacks. Ook de kans op systeemproblemen neemt toe: bugs stapelen zich op, drivers verouderen en hardware-ondersteuning valt weg. Veel softwareleveranciers, denk aan browsers, antivirus en zakelijke toepassingen, stoppen bovendien ook snel met updates na zo'n EOL (End Of Life).

Je zou de pc of laptop nog wel kunnen blijven gebruiken in een volledig geïsoleerde omgeving, los van internet en andere netwerken (dat heet airgapped). Of je behoudt het systeem voor specifieke verouderde programma's of hardware die niet meer werken onder Windows 11. In dat geval raden we aan extra maatregelen te nemen, zoals virtualisatie of via een sandbox. Een andere optie is om het systeem inzetten als testomgeving, offline of in een goed gecontroleerde omgeving.

ESU-programma

Er kunnen redenen zijn dat je het liefst met Windows 10 blijft werken. Bijvoorbeeld omdat bepaalde software of hardware onder Windows 11 niet goed functioneert, of je systeem niet voldoet aan de eisen van Windows 11, of dat je niet in aanmerking komt voor een (gratis) upgrade.

Als je systeem verbonden is met internet, zijn regelmatige beveiligingsupdates absoluut nodig. Dat kan via het Extended Security Update-programma (ESU) van Microsoft. Met zo'n ESU-abonnement ontvang je nog één jaar lang maandelijkse beveiligingsupdates voor kritieke en belangrijke kwetsbaarheden. In de duurdere, zakelijke versie loopt dit op tot drie jaar. Nieuwe functies, ontwerpwijzigingen, technische ondersteuning of andere updates zitten hier niet bij. Het is dus geen volwaardig alternatief voor een actueel besturingssysteem.

Je kunt als consument zonder kosten deelnemen aan het ESU-programma, mits je je pc met een Microsoft-account gebruikt. Tijdens de inschrijving wordt de licentie aan dit account gekoppeld. Log je daarna minstens eens in de zestig dagen met ditzelfde account in, dan blijf je updates ontvangen tot 13 oktober 2026.

Ben je nu nog met een lokaal account aangemeld, dan krijg je bij de inschrijving de keuze. Wil je gratis updates, dan moet je voortaan met een Microsoft-account gaan werken. Wil je liever je lokale account behouden, dan kan dat ook: je meldt je dan eenmalig aan met een Microsoft-account om de betaling van 30 dollar (wat de prijs in euro's wordt was op moment van schrijven nog niet bekend) te regelen, waarna je weer gewoon lokaal kunt blijven inloggen. In beide gevallen blijft je systeem beveiligd tot oktober 2026. Je vindt meer informatie via deze pagina. De ESU-wizard zou beschikbaar moeten zijn via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows Update.

Systeemeisen

Spreekt het ESU-programma je niet aan en wil je liever bekijken hoe je je Windows 10-systeem alsnog kunt upgraden, dan ga je eerst na of je in aanmerking komt voor een (eventueel gratis) overstap naar Windows 11 (zie ook het kader 'Windows 10 versus 11'). Hierbij zijn twee zaken van belang: de systeemeisen (hardware) en de commerciële voorwaarden (licenties en productcodes).

Laten we beginnen met de hardware. Microsoft heeft de lat behoorlijk hoog gelegd. Is je pc wat ouder, dan is de kans reëel dat een upgrade niet zomaar lukt. De eisen van minstens 4 GB geheugen en 64 GB opslagruimte leveren zelden problemen op. Je grafische kaart moet wel DirectX 12 ondersteunen en beschikken over een WDDM2.0-stuurprogramma. Daarnaast moet je firmware UEFI ondersteunen en moet Secure Boot geactiveerd zijn.

Wat vaker problemen oplevert, zijn de eisen die aan de processor gesteld worden (zie deze lijst) en de aanwezigheid van TPM 2.0 (Trusted Platform Module). Die TPM mag ook ingebouwd zijn in de firmware van de processor of chipset. Bij AMD heet deze technologie fTPM, bij Intel PTT (Platform Trust Technology).

Op deze Microsoft-pagina vind je een volledig overzicht van de systeemeisen, inclusief links met meer uitleg. Wil je snel nagaan of je systeem voldoet, gebruik dan de app Pc-statuscontrole (ofwel PC Health Check). Je kunt deze hier downloaden, maar let op: het msi-bestand begint direct met downloaden als je op deze link klikt. Start de tool na installatie, klik op Nu zoeken en daarna op Alle resultaten weergeven. Een rood kruis toont welke onderdelen niet voldoen.

Licentievoorwaarden

Lijken de systeemeisen al behoorlijk complex, de licentievoorwaarden zijn nog complexer. Samengevat biedt Microsoft een gratis upgradelicentie voor Windows 11 aan als je al een geldige Windows 10-licentie hebt, maar wel onder voorwaarden. Je Windows 10-installatie moet geactiveerd zijn met een digitale licentie en je mag geen ingrijpende hardwarewijzigingen hebben doorgevoerd, of Windows naar een andere pc hebben overgezet, tenzij je een door Microsoft erkende Windows 10-sleutel hebt.

Een digitale licentie is een activeringsmethode zonder productsleutel van 25 tekens. Microsoft bewaart namelijk een digitale handtekening van je systeem, gebaseerd op je moederbord en andere hardware. Daardoor kun je Windows later opnieuw installeren zonder een sleutel in te voeren, zolang je met internet verbonden bent. Je controleert dit in Windows 10 via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Activering.

Installatiesleutel

Heb je ondertussen je hardware grondig gewijzigd of Windows 10 op een andere pc gezet, dan vraagt Microsoft mogelijk toch naar een sleutel. Die moet dan van een retailversie komen (geen OEM-licentie die aan één pc is gekoppeld), mag niet actief zijn op een ander toestel en moet geldig zijn overeenkomstig de activeringsvoorwaarden. Bovendien moet het gaan om een volledige Windows 10-licentie, dus niet om een sleutel afkomstig van een oudere upgrade, bijvoorbeeld van Windows 7, 8 of 8.1 naar 10.

Heb je de sleutel niet ergens bijgehouden, dan kun je die meestal nog ophalen met een gratis tool als ShowKeyPlus. Start het exe-bestand op als administrator: als het goed is, zie je de sleutel bij Installed Key. Via de link Check product key kun je ook controleren of een zelf in te voeren sleutel nog geldig is.

Upgrade

Stel dat je Windows 10-systeem voldoet aan zowel de systeemeisen als de licentievoorwaarden, dan kun je een zogenoemde in-place-upgrade uitvoeren naar Windows 11. Bij zo'n upgrade installeer je Windows 11 bovenop je bestaande installatie, zonder dat je bestanden, apps of instellingen verliest. Toch blijft het verstandig vooraf een back-up van je systeem en data te maken.

Het eenvoudigste scenario is wanneer je via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows Update een melding krijgt dat een upgrade naar Windows 11 beschikbaar is. Je kunt deze dan downloaden en installeren door de stappen op het scherm te volgen. Krijg je de update niet automatisch aangeboden of lukt het op deze manier niet, dan kun je de upgrade forceren via de officiële installatie-assistent voor Windows 11. Download en start de tool. De app controleert of je systeem geschikt is en voert dan automatisch een in-place-upgrade uit.

Een iets geavanceerdere methode is via een iso-bestand. Download dit bestand via dezelfde webpagina. Dubbelklik op het iso-bestand en kies Openen. In Verkenner verschijnt een virtueel cd-romstation. Dubbelklik op setup.exe, klik op Volgende en ga akkoord met de voorwaarden. Wanneer Gereed voor installatie verschijnt, dan kun je bij Wijzigenwat uwiltbehouden de optie Persoonlijke bestanden en apps behouden kiezen. Bevestig met Volgende en volg de verdere stappen.

Schone installatie

Wil je liever geen in-place-upgrade, bijvoorbeeld omdat je een schone start wilt zonder oude bestanden of instellingen, je systeem traag of instabiel is, je de schijf wilt herpartitioneren of overstapt naar een nieuw opslagmedium, dan kun je kiezen voor een schone installatie. Hierbij wis je alles en installeer je Windows vanaf nul.

Ook voor deze methode heb je compatibele hardware en een geldige licentie of sleutel nodig. Zo'n installatie vereist wat voorbereiding. Maak eerst een volledige back-up van je systeem en data, bijvoorbeeld met het gratis EaseUS ToDo Backup Free (zie kader 'Volledige back-up'). Ga vervolgens naar de downloadpagina voor Windows 11 en klik op Download nu bij Installatiemedia voor Windows 11 maken. Start de tool, klik op Akkoord en selecteer de gewenste taal en editie van Windows 11. Laat eventueel de optie Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc aangevinkt. Druk op Volgende, steek een (lege) usb-stick van minstens 8 GB in je pc en kies USB-flashstation. Selecteer je usb-stick en bevestig met Volgende.

Na afloop herstart je de pc met ingeplugde usb-stick en open je het bootmenu. Kies de usb-stick als opstartmedium en selecteer Aangepast: Alleen Windows installeren (geavanceerd). Verwijder de systeemschijf-partities (tenzij je een tweede schijf gebruikt) en installeer Windows 11 op de lege ruimte. Had je eerder een geldige digitale licentie, klik dan op Ik heb geen productsleutel. Als alles goed is, staat Windows 11 even later op je systeem.

Systeemeisen omzeilen

Eerder in dit artikel somden we de belangrijkste systeemeisen op voor Windows 11, waaronder TPM, Secure Boot en een compatibele cpu. Maar wat als je systeem niet voldoet en je toch met Windows 11 aan de slag wilt? Dan kun je een tool gebruiken die de hardwarecontroles van Microsoft tijdens de installatie omzeilt of verwijdert. Dit kan via aangepaste set-upbestanden of een gepatcht iso-bestand, of door instellingen in configuratiebestanden of het Windows-register aan te passen.

Weet wel dat Microsoft geen garantie of ondersteuning biedt op systemen die je op deze manier installeert. Ook kan Microsoft in de toekomst extra controles toevoegen waardoor je aangepaste installatie niet meer (goed) werkt.

We noemen twee gratis tools en de eerste is Flyby11. Klik op deze GitHub-pagina op Latest voor de nieuwste versie en pak het zip-bestand uit. Start de app. Na een korte controle van enkele cpu-instructies klik je op Start Upgrade Now!. Versleep een iso-schijfkopiebestand van Windows 11 naar het venster van de app. Je kunt dit bestand downloaden via een van de links in het venster (zie ook de paragraaf 'Upgrade'). Je kunt nu een in-place-upgrade uitvoeren. Negeer de melding over Windows Server, klik op Volgende / Akkoord. Kies bijvoorbeeld Bestanden, instellingen en apps behouden en bevestig met Volgende. Krijg je onverhoopt foutmeldingen, klik dan op Troubleshoot compatibility issues in het app-venster voor gerichte instructies.

Wil je een schone installatie, maak dan eerst een Windows 11-installatiemedium op usb-stick aan (zie tip 7). Kies vervolgens in het FlyBy11-uitklapmenu More options de optie Apply Compatibility Patch to ISO (Clean Install) en verwijs naar de usb-stick. Het installatiemedium wordt dan automatisch gepatcht.

Rufus-patch

Ook met de gratis tool Rufus kun je hardware-incompatibiliteiten omzeilen. Start het gedownloade exe-bestand en plaats een (lege) usb-stick van minstens 8 GB in je pc. Selecteer deze usb-stick bij Apparaat. Kies bij Opstartselectie de optie Schijf of ISO-image (selecteren) en klik met rechts op SELECTEREN (als je al een iso-schijfkopiebestand van Windows 11 hebt) of op DOWNLOADEN. Druk op deze knop en selecteer het iso-bestand of geef stap voor stap aan welke Windows-versie je wilt downloaden, bijvoorbeeld Windows 11, 24H2, Windows 11 Home/Pro/Edu, Nederlands en x64. Bevestig met Downloaden.

Kies bij Image-optie voor Standaard Windows-installatie, bij Partitie-indeling voor GPT en bij Doelsysteem kies je UEFI (geen CSM). Wil je Windows 11 op een oud systeem installeren, dan kun je het met MBR en BIOS(of UEFI-CSM) proberen. Laat Bestandssysteem en Clustergrootte ongewijzigd.

Klik op STARTEN en een pop-upvenster verschijnt met opties als Verwijder de vereiste voor 4GB+ RAM,SecureBooten TPM 2.0 en Verwijder de vereiste voor een online Microsoft-account. Vink de gewenste opties aan en klik op OK. De installatiestick met aangepaste Windows 11 wordt nu aangemaakt. Hiermee kun je in principe zowel een in-place-upgrade als een schone installatie uitvoeren (zie ook de paragrafen 'Update' en 'Schone installatie'.).

Licentie niet geldig?

Je systeemeisen voldoen of je hebt met FlyBy11 of Rufus een methode gebruikt om de vereisten te omzeilen, maar je licentie blijkt niet geldig. Wat gebeurt er als je de upgrade dan toch uitvoert? Als je Windows 10-installatie nog niet geactiveerd was, dan zal ook Windows 11 na de upgrade niet geactiveerd zijn. Windows werkt technisch wel, maar je ziet een watermerk, je krijgt geregeld activeringsherinneringen en sommige instellingen, onder meer voor personalisatie, kun je niet aanpassen. Windows 11 blijft functioneel, maar activeren blijft juridisch verplicht. Voer je een schone installatie uit zonder geldige productsleutel of digitale licentie, dan krijg je een vergelijkbare situatie.

Je kunt dit oplossen door een officiële retail-licentie aan te schaffen en te activeren. Zo'n sleutel kost bij de Microsoft Store ongeveer 145 euro voor Windows 11 Home, maar bij betrouwbare webshops als bol.com vind je ze al vanaf zo'n 90 euro. Je kunt ook terecht bij licentie-resellers. Sommige zijn geregistreerd bij Microsoft en andere werken via een grijze markt (tweedehands of volumelicenties uit oude bedrijfscontracten). Helaas zijn er ook malafide partijen, met hergebruikte, valse of gestolen sleutels. Zoek op internet bijvoorbeeld naar Windows 11 licentie kopen en je komt al aanbiedingen tegen van minder dan 10 euro. Voor legitieme OEM-sleutels, die aan één toestel zijn gebonden, betaal je doorgaans minimaal 20 tot 40 euro.

Een alternatief is een nieuwe pc met voorgeïnstalleerde Windows 11 kopen, eventueel een refurbished model.

Alternatief besturingssysteem

Lukt upgraden naar Windows 11 op je oude systeem niet of blijkt het te omslachtig of duur, dan kun je overwegen om over te stappen naar een alternatief besturingssysteem dat minder eisen stelt aan je hardware. Je kunt bijvoorbeeld ChromeOS Flex installeren, een lichtgewicht, browsergericht systeem gebaseerd op ChromeOS. Het biedt geen expliciete ondersteuning voor Android-apps of de Google Play Store. Er is een uitgebreide installatiehandleiding beschikbaar voor ChromeOS Flex.

Het populairste alternatief blijft een gratis en opensource Linux-distributie. Voor Windows-gebruikers zijn Linux Mint (Cinnamon), Zorin OS (Core), Ubuntu (met GNOME), Kubuntu (met KDE Plasma desktop) en eventueel Elementary OS (met een macOS-achtige uitstraling) het meest geschikt.

In een notendop: download het gewenste iso-schijfkopiebestand en gebruik een tool als Rufus of balenaEtcher om een live-usb-stick te maken. Start je pc ermee op in live-modus om het systeem eerst uit te proberen zonder installatie. Je draait Linux dan tijdelijk vanaf de usb-stick, zonder je Windows-installatie aan te passen.

Bevalt dit je wel, dan kun je Linux definitief installeren. Dit kan eventueel naast Windows via een dualboot, of door een volledige overstap waarbij je de schijf wist en Linux over Windows installeert. Je maakt vooraf liefst een volledige back-up van je systeem en gegevens.

Apple introduceerde onlangs de nieuwe iPhones waaronder de iPhone 17 en iPhone 17 Pro. Dit jaar voegt Apple met de iPhone Air een opvallend nieuw toestel toe aan het assortiment. Anders dan bij de overige smartphones ligt de focus vooral op een zo dun mogelijke vormgeving. Lever je iets in om de dunste te hebben? Wij hebben de iPhone Air getest.

De iPhone Air is zó licht dat de 5,6 mm dunne smartphone in eerste instantie wel speelgoed lijkt nadat we hem uit het doosje haalden. Schijn bedriegt, want je hoeft echt niet bang te zijn dat je het toestel buigt of zelfs breekt. Apple heeft de Air voorzien van een stevige titanium rand en een heel harde matglazen achterkant. Buigen lijkt praktisch onmogelijk; het bekende YouTube-kanaal JerryRigEverything had een hele opstelling nodig om het toestel daadwerkelijk te buigen. De Air is verkrijgbaar in vier kleuren. Naast zwart en wit heb je de keuze uit lichtblauw of lichtgoud. 

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPhone Air is dan wel grotendeels 5,64 mm dun, dat geldt niet voor de hele smartphone. Alle techniek heeft Apple bovenaan geplaatst en op de achterkant bevindt zich daar een uitstekend eiland zodat er ruimte is voor alle elektronica. Omdat het bij deze smartphone echt om de dikte gaat, hebben we de schuifmaat erbij gepakt. We meten voor het eiland 8,7 mm terwijl de totale dikte inclusief camera 11,4 mm is. Omdat de dikkere gedeeltes relatief klein zijn, heb je in de praktijk wel gewoon een superdunne telefoon in handen. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Op de zijkant vind je in de dunne rand alle knoppen die je van een moderne iPhone gewend bent, waaronder de zelf in te stellen actieknop en de cameraregelaar. Onderop vind je een usb-c-poort voor het laden en verbinden met een computer. Helaas ondersteunt deze poort net als op de normale iPhone 17 slechts de usb2.0-snelheid en geen snellere usb3.2-snelheid zoals op de iPhone 17 Pro.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het is een mooi ontwerp, maar baart minder opzien dan Apple wellicht gehoopt had. Samsung introduceerde nog niet zo heel lang geleden iets vergelijkbaars met de Galaxy S25 Edge. Deze lichte smartphone is eveneens superdun met 5,8 mm en ook voorzien van een titanium frame. Het is in het 'Android-kamp' de meest vergelijkbare smartphone van dit moment en we ontkomen er dan ook niet aan om de Air op punten met de S25 Edge te vergelijken.

Goed scherm

De iPhone Air is niet alleen veel dunner dan de iPhone 17, maar heeft ook een groter 6,5inch-scherm met een resolutie van 2736 x 1260 pixels. Het scherm valt hiermee qua formaat tussen de iPhone 17 (Pro) en iPhone 17 Pro Max die respectievelijk een 6,3- en 6,9inch-scherm hebben. Het is in ieder geval een prima scherm. Net als op de andere iPhones deze generatie ondersteunt het scherm een hoge verversingssnelheid tot 120 Hz en Always-On display waarmee ook beeld getoond kan worden als de telefoon in stand-by staat.

©Jeroen Boer - ID.nl

Slechts monogeluid

Het scherm is dus erg goed en het is dan ook geen straf om een film op bijvoorbeeld Netflix te kijken. Er is alleen één probleem als je geen hoofdtelefoon wilt gebruiken: de iPhone Air heeft slechts één luidspreker. Aan de onderkant is geen luidspreker geplaatst waardoor je monogeluid hebt als je een video kijkt met daarbij het geluid van de telefoon. Wat ons betreft een belangrijk nadeel voor een toestel in deze prijscategorie, zeker ook omdat de Galaxy S25 Edge wel stereogeluid biedt. Het geluid van die ene luidspreker is overigens wel gewoon goed, maar bij video's missen we echt wel iets als het geluid van slechts één kant komt. 

Goede prestaties

De iPhone Air is voorzien van een Apple A19 Pro-chip voorzien van een 6core-cpu bestaande uit 2 snelle en 4 efficiënte cores in combinatie met 12 GB RAM. Ondanks dezelfde naam, is het niet helemaal dezelfde chip als je in de iPhone Pro vindt. De A19 Pro in de iPhone Air heeft 5 in plaats 6 gpu-cores, hetzelfde aantal als de A19 in de iPhone 17. De chip zit hiermee tussen de A19 en de 'echte' A19 Pro in. Sowieso lijken de A19 en A19 Pro veel op elkaar en de A19 is al een van de snelste smartphonechips op de markt. De iPhone Air is dan ook gewoon een indrukwekkend vlot toestel.

Je krijgt net als op de andere iPhones minimaal 256 GB opslag. Dat is uit te breiden naar 512 GB of zelfs 1 TB, een teken dat Apple deze telefoon meer onder de Pro-modellen schaart. Dan heb je overigens wel een toestel van 1729 euro in handen. 

Relatief kleine batterij

De iPhone Air heeft een batterijcapaciteit van 3149 mAh. Dat is bijzonder weinig voor een moderne smartphone en een stuk minder dan de 3692 mAh die je in de iPhone 17 vindt – en dat terwijl het scherm wat groter is. De accu is merkbaar kleiner dan die van de tegelijkertijd gelanceerde iPhone 17. Toch is het in de praktijk mogelijk om een dag door te komen zonder bij te laden, maar dan moet het toestel wel echt aan de lader. Draadloos laden via MagSafe is ook mogelijk.

Afhankelijk van je gebruik kan de accu natuurlijk wel eerder leeg zijn. Om dat op te lossen heeft Apple een speciale MagSafe-batterij gemaakt die je achterop de iPhone Air plakt. Deze powerbank bevat dezelfde accu als die in de iPhone Air zit, maar door verliezen die optreden bij onder andere draadloos laden voeg je zo'n 65 procent extra batterijcapaciteit toe aan de iPhone. Deze MagSafe-batterij werkt overigens alleen goed op de iPhone Air, op andere iPhones kun je hem niet goed op de achterkant plakken.

©Jeroen Boer - ID.nl

Doordat de iPhone Air bijzonder dun en licht is, is de smartphone ook met gekoppelde accu op zich te gebruiken, maar dan voelt het geheel meer als een doorsnee smartphone met groot scherm. Dat is op zich wel een voordeel ten opzichte van de meeste andere powerbanks. Met een prijs van 115 euro is de magnetische powerbank wel erg duur, zeker voor de geboden accucapaciteit. Normale powerbanks met een veelvoud van de capaciteit kosten veel minder dan deze MagSafe-batterij. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Slechts één camera

Achterop heeft de iPhone Air net als sommige andere smartphones een naar buiten uitstekende balk die je een camera-eiland zou kunnen noemen, ware het niet dat er op de brede balk maar één camera en een flitser geplaatst is. Die camera is dezelfde 48megapixel-hoofdcamera die je op de iPhone 17 vindt. Dat is op zich een prima camera waarmee je in de camera-apps kunt kiezen uit de zoomfactor 1x en 2x. De 2x-zoomfactor maakt een uitsnede uit het beeld; dat resulteert gewoon in scherpe foto van 12 in plaats van 24 megapixel, net als op andere iPhones. Dat zijn al je keuzes, want de iPhone Air heeft net als instapper iPhone 16e maar één camera. De heel goede 48megapixel-ultragroothoekcamera die je op de iPhone 17 vind waarmee je ook macrofoto's kunt maken ontbreekt. Toch jammer voor een smartphone die meer dan 1200 euro kost. Ook een telelenscamera die je op de iets duurdere iPhone 17 Pro vindt, ontbreekt. Daarbij bewijst Samsung met de vergelijkbare Galaxy S25 dat het wel mogelijk is om twee camera's te integreren in een superdunne telefoon. 

©Jeroen Boer - ID.nl

De aanwezige camera maakt gelukkig wel prima foto's. De kleuren zijn uitstekend en ook op de scherpte is niks aan te merken. Ook in het donker kun je bruikbare beelden produceren. De software schakelt automatisch over op nachtmodus, maar dit kun je ook zelf instellen. Je krijgt ook de nieuwe selfiecamera die scherpe beelden schiet en automatisch bepaalt hoe je het beste in beeld bent. 

©Jeroen Boer - ID.nl

©Jeroen Boer - ID.nl

©Jeroen Boer - ID.nl

©Jeroen Boer - ID.nl

Conclusie

Met de iPhone Air krijg je dit jaar echt iets anders in handen ten opzichte van eerdere iPhones. Het is indrukwekkend dat een telefoon met een groot scherm zo dun en licht is terwijl er met de stevigheid niks mis is. Dankzij een titanium rand is de iPhone Air praktisch onbreekbaar en daar hoef je je tijdens alledaags gebruik geen zorgen over te maken. De iPhone Air voelt kortom luxe aan en is in het assortiment van Apple met zijn flink hogere prijs duidelijk een meer premium model dan de iPhone 17. Je betaalt echter vooral voor die dunnere vormgeving, want op het gebied van mogelijkheden lever je best wel wat in. Zo heeft de iPhone Air maar één speaker waardoor stereogeluid onmogelijk is; jammer als je je smartphone vaak gebruikt voor bijvoorbeeld Netflix. Daarnaast lever je ook in op fotografiegebied. De aanwezige 48megapixel-hoofdcamera is hetzelfde als op andere iPhones en maakt echt prima foto's, maar wordt niet bijgestaan door een ultragroothoek of telelens waardoor foto's met een extra brede beeldhoek, macrofoto's of ver inzoomen niet mogelijk zijn. Iets dat je eigenlijk wel zou verwachten op een smartphone waar je 1200 euro voor betaalt. Je kiest de Air dus vooral als je echt wat anders wilt hebben.