Neem jij nog genoegen met de standaardomgeving van Windows? Nergens voor nodig! Kies je eigen pictogrammen, geef je vensters een unieke uitstraling en geef letters een grootte die jij zelf prettig vindt. Lees snel verder en ontdek hoe je Windows aanpast aan je persoonlijke wensen.

#brandedcontent - Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Microsoft.

Welke laptop past bij mij?

Doe de keuzehulp

Tip 01: Eigen kleurtje

Windows ziet er standaard al verzorgd uit, maar door je eigen kleuren te kiezen maak je het nóg persoonlijker. Zo kun je de accentkleuren van Windows aanpassen. Met deze kleur worden onderdelen uit de gebruikersomgeving extra onder de aandacht gebracht, bijvoorbeeld koppelingen naar andere opties in het instellingenvenster. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I): dit venster zullen we vaker gebruiken in dit artikel. Kies voor Persoonlijke instellingen / Kleuren. Op basis van de bureaubladachtergrond kan Windows een eigen accentkleur hanteren (kies voor de optie Automatisch een accentkleur uit mijn achtergrond selecteren), maar gelukkig heb je ook de mogelijkheid om expliciet een kleur te kiezen. Selecteer de gewenste kleur bij Windows-kleuren. Staat deze er niet tussen, kies dan voor Aangepaste kleur. Een kleurenwaaier verschijnt waarin je de gewenste kleur kiest. Om nóg preciezer te zijn: klik op Meer en geef de gewenste rgb-waarde of hex-waarde van de kleur aan. Bevestig met een klik op Gereed. We zijn bijna klaar: geef nu aan op welke onderdelen de accentkleur mag worden toegepast. Kies onderin het venster voor de optie Start, taakbalk en actiecentrum en voor Titelbalken en vensterranden. 

©CIDimport

Tip 01 Kies een accentkleur die bij je past.

Tip 02: Hoog contrast

Zie je niet altijd alles even duidelijk in Windows? Met de hoog-contrastweergave worden er meer verschillende kleuren gebruikt. Het gevolg: de informatie is hiermee voor sommige gebruiker duidelijker zichtbaar. In het instellingenvenster kies je voor Toegankelijkheid. Klik op Hoog contrast. Zet de schuif op Aan bij Hoog contrast inschakelen. Selecteer hierna het gewenste thema bij Een thema kiezen. Kies bijvoorbeeld voor Zwart – hoog contrast of Wit – hoog contrast. In totaal zijn er vier mogelijkheden. Een voorbeeld wordt telkens weergegeven in het voorbeeldvlak eronder. Je kunt ook de contrastmodus op bepaalde momenten uitschakelen, als je hieraan geen behoefte hebt. Gebruik dan de toetsencombinatie Alt Links+Shift Links+Print Scrn. Druk nogmaals op de combinatie om het contrast later weer in te schakelen.

©CIDimport

Tip 02 Hoog contrast snel in- en uitschakelen.

PowerToysHeb je de smaak te pakken met het personaliseren van Windows? Neem dan ook een kijkje bij de relatief nieuwe PowerToys voor Windows 10. Dit is een set hulpprogramma’s waarmee je Windows nóg meer naar je hand zet. Je vindt ze hier: GitHub - microsoft/PowerToys: Windows system utilities to maximize productivity. Een van de onderdelen is FancyZones: hiermee kun je zelf de indeling van de verschillende Windows-vensters bepalen en deze indeling telkens ‘oproepen’. Zo beschik je altijd over je favoriete werkindeling.

Tip 03: Groter maken

Windows 10 kent verschillende manieren om informatie op het scherm beter leesbaar te maken. Allereerst kun je ervoor kiezen om tekst groter te maken. In de sectie Toegankelijkheid van het instellingenvenster kies je voor Beeldscherm. Bij Tekst groter maken verplaats je de schuif naar rechts, totdat de voorbeeldtekst de gewenste grootte heeft. Bevestig met een klik op Toepassen. Bij het vergroten van informatie hoef je je niet te beperken tot tekst alleen: je kunt er ook voor kiezen om alle elementen groter te tonen. Ga naar de sectie Alles groter maken. Kies in het meerkeuzelijstje voor de gewenste vergroting, bijvoorbeeld 150%. Maak je gebruik van meerdere beeldschermen (bijvoorbeeld bij een multimonitor-opstelling), dan kun je bovendien kiezen voor De grootte van apps en tekst op andere beeldschermen wijzigen. Via deze optie krijg je toegang tot de individuele instellingen per beeldscherm. Handig: zo kun je per beeldscherm de gewenste grootte bepalen, afhankelijk van de beeldschermkenmerken.

©CIDimport

Tip 03 Zorg ervoor dat onderdelen nog duidelijker op het beeldscherm verschijnen.

Geen franjeWindows kent aardig wat animaties. Leuk, tenzij je hieraan geen behoefte hebt. In de sectie Windows vereenvoudigen en aan uw persoonlijke voorkeur aanpassen zet je de schuif op Uit bij Animaties in Windows weergeven. Hier kun je ook andere ‘animaties’ uitschakelen, zoals Schuifbalken in Windows automatisch verbergen. Wil je dat meldingen langer blijven staan, omdat je meer tijd nodig hebt om te lezen, dan pas je de waarde aan bij Meldingen weergeven gedurende. De opties variëren van 5 seconden tot 5 minuten.

Tip 04: Synchroniseren

Windows 10 gebruikt het Microsoft Account (waarmee je je aanmeldt) ook om het uiterlijk van de computer te synchroniseren met andere computers waarop je je met hetzelfde account aanmeldt. Zo beschik je op elke computer over dezelfde bureaubladachtergrond, maar ook over dezelfde kleurenset en -thema’s. Deze synchronisatie is gelukkig niet verplicht: je kunt de synchronisatie uitschakelen als je hieraan geen behoefte hebt en bijvoorbeeld op elke computer een ander thema wilt toepassen. Kies bij Persoonlijke instellingen voor Achtergrond en klik op Uw instellingen synchroniseren (rechts in het venster). Windows synchroniseert meerdere onderdelen, waaronder het gebruikte thema, maar ook wachtwoorden en taalvoorkeuren. Gebruik de schuifjes onder Instellingen afzonderlijk synchroniseren om per onderdeel aan te geven of het mag worden gesynchroniseerd. Wil je dat er helemaal niet meer wordt gesynchroniseerd, zet dan de schuif op Uit bij Instellingen synchroniseren.

©CIDimport

Tip 04 Je kunt ervoor kiezen om het uiterlijk van Windows er ook op andere computers waarop je met je Microsoft-account inlogt hetzelfde te laten uitzien.

Tip 05: Achtergrond-wissel

Snel uitgekeken op de achtergrond van het vergrendelingsscherm? Je kunt een eigen achtergrond instellen, maar in plaats daarvan ook gebruikmaken van een wisselende achtergrond. Kies voor de sectie Vergrendelingsscherm en selecteer Windows-spotlight bij Achtergrond.

Verder biedt het vergrendelingsscherm de mogelijkheid om informatie van een app op het scherm te tonen, zoals aankomende afspraken. Daarnaast kun je tot zeven andere apps selecteren die beknopte informatie mogen tonen, bijvoorbeeld de actuele temperatuur. Klik op de knop met het plusteken (+) en voeg de gewenste app toe. Wil je dat de achtergrondafbeelding van het scherm ook wordt getoond in het aanmeldingsscherm, dan zet je de bijbehorende schuif op Aan (je vindt de optie onderin het venster). Via hetzelfde venster heb je toegang tot de opties voor de schermbeveiliging, die met elke nieuwe versie van Windows verder weg zijn verstopt. Windows maakt standaard geen gebruik meer van een schermbeveiliging, tenzij je die expliciet inschakelt. Kies voor Instellingen voor schermbeveiliging. Een nieuw venster wordt geopend, waarin je de schermbeveiliging kunt selecteren en kunt aangeven of het aanmeldingsscherm moet worden getoond zodra de schermbeveiliging wordt uitgeschakeld.

©CIDimport

Tip 05 Bepaal de inhoud en uitstraling van het vergrendelingsscherm.

Nieuwe achtergrondenHoud je Windows-omgeving fris en trakteer je zelf af en toe op een nieuw thema, waaronder een nieuwe achtergrond. Op Achtergronden - Windows Help (microsoft.com) vind je een flinke hoeveelheid bureaubladachtergronden waaruit je kunt kiezen. Ook vind je hier een koppeling naar de Microsoft Store, waar je kunt kiezen uit verschillende thema’s.

Tip 06: Privacy op scherp

Het vergrendelingsscherm kan nog meer: standaard laat het aanmeldingsscherm niet zoveel informatie over de gebruikersaccount zien. Deze keuze hebben de makers vooral met het oog op privacy gemaakt. Ben je de enige gebruiker van de computer en wil je dat Windows de informatie wel gewoon laat zien? Kies in het instellingenvenster voor Accounts en open de sectie Aanmeldingsopties. In de sectie Privacy zet je de schuif op Aan bij de optie Accountdetails zoals mijn e-mailadres weergeven op aanmeldingsscherm. Om te voorkomen dat het vergrendelingsscherm lang in beeld blijft als je niet bij de computer bent, kies je in het instellingenvenster voor Systeem en kies je voor Energiebeheer en slaapstand. Bepaal bij de sectie Scherm na hoeveel minuten het scherm moet worden uitgeschakeld.

©CIDimport

Tip 06 Wél of juist niet de accountdetails in het vergrendelingsscherm tonen?

Schaal corrigerenHeb je de beeldscherminstellingen aangepast en merk je dat bepaalde programma’s wazig worden getoond? Mogelijk hebben de makers van het programma de app niet geoptimaliseerd voor die weergave. In die situaties kan Windows proberen de beeldkwaliteit van het programma te verbeteren. In het instellingenvenster kies je voor Systeem, Beeldscherm. Kies hierna voor Geavanceerde schaalinstellingen en zet de schuif op Aan bij Windows apps laten verbeteren zodat deze geen wazig beeld geven.

Tip 07: Kleurfilters

Windows heeft kleurfilters in huis om de weergave van foto’s en kleuren op het beeldscherm te verbeteren. Kies voor Toegankelijkheid en selecteer Kleurfilters (links in het venster). Zet de schuif op Aan bij Kleurfilters gebruiken. Plaats ook een vinkje bij de optie Filter in- of uitschakelen met sneltoets toestaan, zodat je met behulp van de toetsencombinatie Windows-toets+Ctrl+C het filter kunt activeren. Kies vervolgens het gewenste filter. Voor de optimalisatie van kleuren heeft Windows er drie in huis. Heb je moeite met het onderscheiden van kleuren of ben je kleurenblind, dan kun je bovendien kiezen tussen drie aanvullende filters die het onderscheid tussen de kleuren verhogen.

©CIDimport

Tip 07 Met kleurfilters worden onderdelen zoals foto’s meer zichtbaar gemaakt. 

In één keer opgeruimdAls je bureaublad in de loop van de tijd is gevuld met talloze pictogrammen (bijvoorbeeld snelkoppelingen en documenten), is het tijd om het bureaublad eens op te schonen. Heb je daar even geen zin in of tijd voor, dan kun je ‘valsspelen’. Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad en kies Beeld. Haal het vinkje weg bij Bureaubladpictogrammen weergeven. Het bureaublad is in één keer leeg.

Tip 08: Muis 2.0

Hoe belangrijk de muis ook is, vaak wordt er weinig aandacht aan besteed. Dat is jammer, omdat Windows de nodige opties in huis heeft voor het gebruik van de muis. In de sectie Thema’s klik je op Muiscursor. Deze optie vind je rechts van de voorbeeldweergave van de huidige thema. Een nieuw venster wordt geopend. Op de tab Aanwijzers kies je bij Schema voor het gewenste schema. Een voorbeeld wordt in het vak rechts getoond. Om de weergave van de muisaanwijzer te verbeteren, kun je kiezen voor een schaduw, die achter de aanwijzer wordt getoond (kies voor Aanwijzerschaduw inschakelen). Tevreden met het nieuwe schema? Open dan het tabblad Opties voor de aanwijzer. Op deze tab vind je aanvullende instellingen voor het gedrag van de aanwijzer, met onder meer in het vak Zichtbaarheid een drietal opties om de muisaanwijzer meer prominent te maken. Zo kun je de muisaanwijzer een spoor laten achterlaten, zodat de positie duidelijker is (Aanwijzerspoor weergeven), kun je ervoor kiezen om de muisaanwijzer altijd in beeld te laten (vink de optie Aanwijzer verbergen tijdens het typen uit) en kun je met een druk op Ctrl de muisaanwijzer laten opvallen (Locatie van de aanwijzer weergeven als ik op Ctrl druk).

©CIDimport

Tip 08 Geef de muis wat extra aandacht en verbeter de zichtbaarheid en werking.

Extra’s
In het eigenschappenvenster van de muis vind je enkele handige extra’s die vooral van pas komen als je de muisaanwijzer vaak uit het oog verliest. Via de tab Opties voor de aanwijzer kun je de muisaanwijzer altijd automatisch op de voorkeursknop van een venster laten springen (bijvoorbeeld OK of Opslaan): kies voor Aanwijzer in dialoogvensters automatisch op de standaardknop plaatsen. Ook prettig: Klikvergrendeling inschakelen. Doe je dat, dan kun je voortaan selecteren en slepen zonder de muisknop ingedrukt te hoeven houden. Je vindt deze optie op de tab Knoppen. Klik eerst op Klikvergrendeling inschakelen en hierna op Instellingen. Geef hierna aan hoelang je de muisknop ingedrukt houdt voordat het item wordt vergrendeld en bevestig met een klik op OK.

Tip 09: ClearType

ClearType is alweer enkele versies geleden in Windows geïntroduceerd, maar sinds Windows 10 in de vergetelheid geraakt. Met ClearType worden de letters op het beeldscherm scherper gemaakt. Bepaal zelf of dit het geval is en schakel ClearType uit als je niet tevreden bent. Open het Startmenu en typ Cleartype. Klik op ClearType-tekst aanpassen. Haal het vinkje weg bij de optie ClearType inschakelen en bekijk het voorbeeld. Worden de letters beter getoond, dan kun je ClearType beter uitschakelen. Klik hierna op Volgende. Er vindt nu een controle van de resolutie plaats. Hierna toont de wizard enkele vlakken met voorbeeldteksten. Geef nu aan welke teksten het beste resultaat geven. De wizard toont meerdere schermen en het is de bedoeling dat je in elk venster de gewenste resolutie aangeeft. Deze stap is helaas ook nodig als je ClearType juist hebt uitgeschakeld.

©CIDimport

Tip 09 ClearType kan helpen tekst scherper weer te geven.

Tip 10: Thema aanpassen

Met behulp van thema’s geef je Windows in één keer een ander uiterlijk. Je hoeft echter niet alle elementen van een thema te gebruiken, maar kunt in plaats hiervan ook specifieke elementen gebruiken. Kies het onderdeel Thema’s. Rechts van het themavoorbeeld (bovenin het scherm) zie je de verschillende componenten waaruit het thema is opgebouwd, zoals achtergrond, kleur en geluiden. Klik op een specifiek onderdeel om de bijbehorende instelling aan te passen. Herhaal dit met elk onderdeel van het thema dat je zelf wilt aanpassen. Tevreden? Klik op de knop Thema opslaan. Ook aangepaste thema’s worden met andere computers gesynchroniseerd (zie tip 4). Standaard wordt Windows geleverd met een aantal thema’s, maar je kunt deze collectie uitbreiden met aanvullende thema’s. In het instellingenvenster kies je voor Meer thema’s in de Microsoft Store downloaden. Bij de thema’s in de Store wordt aangegeven of een thema gratis of betaald is.

©CIDimport

Tip 10 Pas de individuele onderdelen van een thema aan.

Tip 11: Geheime settings

Op het eerste gezicht geeft Windows weinig instellingen voor het aanpassen van de visuele effecten van het systeem. Dit komt omdat de meeste instellingen uit eerdere Windows-versies nu zijn ondergebracht in het vereenvoudigde instellingenvenster. Niet alle opties zijn echter netjes ‘meeverhuisd’. We laten ons hierdoor niet van de wijs brengen. In het instellingenvenster (Windows-toets+I) kies je voor Systeem. Ga naar Info en klik rechtsboven in het venster op Systeeminfo. Een nieuw, klassiek eigenschappenvenster verschijnt. Open het tabblad Geavanceerd en klik op de knop Instellingen in het vak Prestaties. Een nieuw venster opent, met de tab Visuele effecten. Kies voor Aangepast. Via de lijst heb je toegang tot een flinke hoeveelheid minder bekende instellingen: zo kun je vensters een schaduw geven, zachte randen rond letters inschakelen en bepalen of de inhoud van vensters tijdens het verslepen moet worden getoond of juist tijdelijk mag worden verborgen. Nadat je alle instellingen hebt doorlopen, sla je de nieuwe instellingen op via een klik op OK.

©CIDimport

Tip 11 Een venster ‘uit het verleden’, maar nog steeds handig en relevant.

Ongewijzigde pictogrammenHeb je een eigen thema gekozen, maar wil je niet dat het thema ook de standaardbureaubladpictogrammen aanpast? Kies in het instellingenvenster voor Thema’s en klik rechts in het venster op Instellingen voor bureaubladpictogrammen. Haal het vinkje weg bij Thema’s mogen bureaubladpictogrammen wijzigen en klik op OK. Pas hierna het thema aan: de oorspronkelijke pictogrammen blijven behouden.

Tip 12: Snelle toegang

Onderdelen in het instellingenvenster die je vaak gebruikt, kun je toevoegen aan het Startmenu. Ze worden dan als tegel in het menu geplaatst en zijn snel toegankelijk. Het toevoegen van deze tegels gaat eenvoudig: klik met de rechtermuisknop op de sectie in het instellingenvenster die je wilt toevoegen. Bijvoorbeeld: de sectie Kleuren uit het onderdeel Persoonlijke instellingen. Kies voor Aan Start vastmaken. Open vervolgens het Startmenu en controleer of de tegel is verschenen. Voortaan hoef je niet meer het instellingenvenster eerst te openen. Heb je een groot scherm en maak je intensief gebruik van tegels in het Startmenu, dan kun je het Startmenu meer tegels laten weergeven. Open de sectie Start in het instellingenvenster en zet de schuif op Aan bij Meer tegels weergeven in Start. Controleer direct de andere instellingen in deze sectie, om het uiterlijk van het Startmenu verder aan je wensen aan te passen.

©CIDimport

Tip 12 Specifieke onderdelen uit het instellingenvenster kun je snel toegankelijk maken via het Startmenu.

Andere taal
Het aanpassen van Windows betekent ook dat je de taal van Windows kunt aanpassen. Gebruik je bijvoorbeeld de Engelse versie, dan kun je de schermelementen ook in het Nederlands tonen. Op Taalpakketten - Windows Help (microsoft.com) vind je een overzicht van beschikbare taalpakketten en lees je of jouw editie van Windows 10 het schakelen tussen verschillende talen ondersteunt. Handig!

Welke laptop past bij mij?

Doe de keuzehulp

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.