Grafische kaarten en monitoren beschikken tegenwoordig over talloze aansluitmogelijkheden. Maar wat is waarvoor bedoeld en wat zijn de verschillen? En hoe sluit u een product met een compleet andere stekker aan? Deze en andere problematiek bespreken we in deze editie van Opgelost.

Out of sync

Misschien kent u het: een monitor die zwart blijft, op de vage mededeling ‘out of sync’ en soms een RGB-kleurenpatroon na. Dat betekent dat er iets misgaat in de communicatie tussen de pc en de monitor. De monitor kan niet weergeven wat de pc vraagt. Dat kan een (te hoge) resolutie zijn die niet ondersteund wordt, maar ook een te hoge verversingssnelheid (refresh rate), bijvoorbeeld 85 Hz (hertz). Dit probleem kan onder andere ontstaan door verkeerde drivers, problemen in Windows of het spelen van een oud spel. Bij crt-monitoren moest de verversingssnelheid zo hoog mogelijk staan voor een flikkervrij beeld. Bij lcd-monitoren gaat die vlieger niet op. Een verversingssnelheid van 60 Hz is voldoende voor een stabiel beeld. Alleen voor gamers die gewend zijn aan een hoog aantal fps (frames/beelden per seconde) is een verversingssnelheid van 75 of 85 Hz wenselijk. Het ‘out of sync’-probleem is op te lossen door de resolutie of verversingssnelheid te verlagen (bijvoorbeeld naar een veilige instelling als 1280 x 1024 op 60 Hz). Dit kunt u doen door tijdens het booten op F8 te drukken en dan te kiezen om op te starten in de veilige modus van Windows. Als alternatief kunt u ook tijdelijk een oude crt-monitor aansluiten om de instelling te wijzigen. Als dit het probleem niet verhelpt, kunt u het beste het stuurprogramma van de grafische kaart en/of monitor nog eens installeren.

Monitoraansluitingen

Moderne monitoren hebben vaak een hele reeks aansluitingsmogelijkheden. Meestal bieden ze naast een DVI-poort ook een VGA-poort, waarmee de monitor met een oudere computer kan worden verbonden, of als beeldscherm voor een ander systeem kan dienen (u kunt de bron wisselen via een schakelknop). Sommige monitoren hebben ook een componentingang, waarmee het beelden van een externe bron kan tonen. Op de nieuwste modellen treffen we vaak een HDMI- of DisplayPort-aansluiting aan. Minder voor de hand liggend maar wel erg handig, is een ingebouwde usb-hub waar de iets duurdere monitor vaak over beschikt. Wanneer u een usb-kabel van uw pc op uw monitor aansluit, hebt u een aantal extra usb-poorten tot uw beschikking, zodat u een apparaat snel kunt aansluiten zonder achter de pc te kruipen.

©PXimport

Kleurkalibratie

Monitoren geven kleuren niet exact hetzelfde weer. Te donker, te licht, oververzadigd, te rood, te geel, alles is mogelijk. Zet eens twee monitoren naast elkaar neer en vergelijk een foto, of beter nog een kleurenkaart met verschillende grijstinten (van wit tot zwart) en een reeks kleurvlakken. U zult een duidelijk verschil waarnemen. Zo kan het dus gebeuren dat u een foto er perfect vindt uitzien, maar dat u van anderen, (die u de foto bijvoorbeeld toestuurt) kritiek krijgt over de helderheid of een zichtbare kleurzweem. Dit komt omdat digitale apparaten een beperkt kleurbereik hebben en ze dus niet exact hetzelfde weergeven. Dit probleem doet zich ook voor in combinatie met printers en scanners. Om dit probleem op te lossen raden we aan uw monitor te kalibreren, bij voorkeur met een kleurenmeter. Er wordt dan een zogenaamd ICC-profiel gemaakt, waarin het kleurprofiel ligt opgeslagen. Andere apparaten, zoals pc’s, monitoren en printers, gebruiken op basis hiervan dezelfde kleurwaarden, waardoor het beeld overeenkomt. De meeste monitorfabrikanten leveren een dergelijk ICC-profiel al standaard mee (op de cd met drivers). Omdat monitoren na verloop van tijd wat helderheid verliezen, maar ook omdat de omgeving eromheen soms verandert, is het verstandig de kalibratie om de paar maanden te herhalen. Ook wanneer u twee monitoren (of meer gebruikt) is kleurkalibratie een must. Let er in dat geval op dat de goedkoopste kleurenmeters vaak slechts één monitor ondersteunen.

©PXimport

Met een kleurenmeter kunt u uw monitor optimaal kalibreren.

Oude en nieuwe DVI-poorten

Wanneer u overweegt een monitor te kopen met een hogere resolutie dan 1920 x 1200 pixels, zoals 2560 x 1600 pixels wat bij 30inch-monitoren gangbaar is, controleer dan of uw grafische kaart een ‘duallink’ DVI-poort heeft. De eerste generatie DVI-poorten had een beperkte bandbreedte van 3,7 Gbps: te weinig om een hogere resolutie dan Full HD weer te geven. Een duallink DVI-aansluiting heeft drie extra contactpunten in het midden van de rij, waardoor deze twee keer zoveel bandbreedte biedt. Op moderne grafische kaarten die niet ouder zijn dan circa 2,5 jaar is duallink standaard.

©PXimport

DVI

Op moderne grafische kaarten treffen we tegenwoordig twee DVI-poorten aan. Op oudere kaarten betreft het een DVI- en een VGA-poort. Wilt u op een moderne grafische kaart een tweede monitor aansluiten met een VGA-poort, dan kunt u een converter gebruiken (zie het kopje Converters). Wanneer u de keuze hebt tussen DVI en VGA, heeft DVI altijd de voorkeur omdat de informatie dan volledig digitaal wordt doorgestuurd. Bij VGA wordt het signaal eerst vertaald naar analoog en dan weer naar digitaal, waardoor er licht kwaliteitsverlies optreedt.

©PXimport

HDMI

De HDMI-standaard wordt vooral gebruikt voor tv’s, maar soms ook voor monitoren. Het grootste verschil met DVI is dat HDMI ook geluidsignalen overbrengt en compatibel is met HDCP (de kopieerbeveiliging van blu-ray). De bandbreedte van HDMI is ook een stuk groter (14,9 Gbps).

©PXimport

DisplayPort

DisplayPort is voor computerapparatuur een alternatief voor de HDMI-aansluiting. De standaard is in het leven geroepen door een aantal hardwarefabrikanten (waaronder AMD/ATI, NVIDIA, Dell en HP) om geen licentiekosten te hoeven te betalen voor HDMI. Hoewel de connector lijkt op een HDMI-stekker, is hij niet compatibel. DisplayPort biedt een bandbreedte van 10,8 Gbps en is net als HDMI standaard compatibel met hdcp.

©PXimport

Converters

Op pc’s en laptops zijn DVI-aansluitingen momenteel de standaard. Soms zijn er nog andere poorten, zoals HDMI, DisplayPort of zelfs de oude VGA-poort. Maar er zijn ook computers met een iets kleinere variant, zoals mini-DVI en mini-DisplayPort die we veel bij Macs terugzien. Welke variant(en) u ook hebt, er is altijd wel een converter om hem op een ander apparaat aan te sluiten. Zo zijn er bijvoorbeeld converters van DVI naar HDMI, DVI naar VGA (en andersom), en VGA/DVI naar composiet/S-VHS.

©PXimport

Voor iedere aansluitingsvorm is er wel een converter te vinden, zoals deze van VGA naar DVI.

Overdag is de warme nog wel uit te houden – lekker in de schaduw met een koel drankje of een ijsje. Maar hitte die 's nachts blijft hangen, da's een ander verhaal. Daardoor verandert je slaapkamer al snel in een broeikas. Heb je geen airco in huis maar wil je niet de hele nacht woelen, zweten en wakker liggen? Met deze slimme tips overleef je zelfs de ergste plaknacht!

Lees ook, voor de volgende plaknachten: Houd je huis koel: de voor- en nadelen van airco in huis

☀️ Wat je overdag alvast kunt doen:

1: Houd zon en hitte buiten

Doe overdag de gordijnen dicht, zeker in kamers waar de zon vol op staat. Ook zonwering helpt om de warmte te weren. Geen dikke gordijnen of screens? Dan kan warmtewerende raamfolie een uitkomst zijn. Dat kaatst het zonlicht terug en voorkomt dat je slaapkamer verandert in een oven.

2: Kies licht en ademend beddengoed

Donkere stoffen houden warmte vast, lichte kleuren weerkaatsen juist. Kies daarom voor lichtgekleurde lakens van katoen of linnen. Die stoffen ademen beter en voelen minder klam aan als het warm is.

3: Kook niet binnen

Koken met oven of fornuis maakt het in huis alleen maar warmer. Eet dus licht en koud: een salade, wat fruit of brood met iets fris. Moet het warm zijn? Gebruik een airfryer of grillplaat buiten op het balkon of in de tuin. Of gooi gewoon de barbecue aan!

Lees ook: Dit zijn dé BBQ-trends voor 2025

🌘 Wat je 's nachts kunt doen

4: Laat het goed doorwaaien

Zodra het buiten afkoelt, zet je ramen en deuren tegen elkaar open. Zo ontstaat er luchtcirculatie en komt er koelere buitenlucht binnen. Sluit alles weer zodra het buiten warmer wordt of de zon opkomt. Zo blijft de koelere lucht langer hangen.

5: Drinken en douchen

Drink voldoende water, ook vlak voor het slapengaan. Dat helpt je lichaam afkoelen van binnenuit. Een lauwe douche doet ook wonderen. Te koud douchen werkt juist averechts: je lichaam gaat dan extra warmte produceren om te compenseren.

6: Koelen zonder ventilator

Geen ventilator in huis? Zet een paar kommen met ijskoud water in je slaapkamer. Dat helpt de luchtvochtigheid én de temperatuur te verlagen. Let wel op: niet naast je bed of bij stopcontacten. Een omgestoten bak water is geen pretje om 3 uur 's nachts.

7: Koelen mét ventilator

Heb je wel een ventilator? Zet er dan een schaal met ijswater of ijsblokjes voor. Zo blaast hij niet alleen warme lucht in het rond, maar verspreidt hij echte koelte. Zorg ook hier voor een veilige opstelling – water en elektriciteit blijven een slechte combinatie. Wat ook werkt, is een aantal (plastic) flessen voor 80 procent vullen met water en in de vriezer leggen. Haal deze edruit en zet ze voor je gaat slapen voor de draaiende ventilator.

©yulia_seraya

8: Hang een nat laken op

Hang een vochtig laken voor een open raam. De lucht die binnenkomt wordt daardoor vanzelf wat koeler. Zeker bij droge, hete lucht uit het zuiden kan dat net het verschil maken tussen woelen en slapen.

De meeste apparaten die je aansluit op je computer, kun je koppelen via bluetooth. Daarvoor moet deze technologie wel ingebouwd zijn in de pc, of je moet gebruikmaken van een usb-bluetooth-adapter. Op twee manieren kun je de pc koppelen met bluetooth-apparaten.

Stap 1: Via Instellingen

Eerst moet je het externe apparaat instellen, waardoor het zichtbaar wordt als het binnen bereik komt van de pc. Typ in het Windows-zoekveld het woord bluetooth, zodat je Bluetooth- en andere apparaatinstellingen kunt openen. Verifieer boven in dit scherm dat bluetooth aanstaat.

Klik nu op de knop Apparaat toevoegen. In het volgende venster selecteer je Bluetooth. Hierdoor zou in het volgende venster ieder apparaat moeten verschijnen waarvan bluetooth is ingeschakeld. Als het hier niet te zien is, moet je de handleiding van het apparaat controleren of de website van de fabrikant.

Selecteer het apparaat dat je wilt koppelen en volg alle instructies. Wanneer het proces voltooid is, klik je op Gereed. Als het goed is, wordt dit apparaat nu weergegeven als Gekoppeld. Om niet iedere keer naar het venster Instellingen te hoeven gaan, bestaan er enkele shortcuts.

In de bluetooth-instellingen zie je welke apparaten al gekoppeld zijn.

Stap 2: Via de taakbalk

Je kunt ook gebruikmaken van de taakbalk. Aan de rechterkant van de taakbalk vind je het bluetooth-pictogram. Mogelijk zit het onder de verborgen pictogrammen. Door op het pijltje te klikken, vouw je het menu open. Als je op dit pictogram klikt, zie je ook de verbonden apparaten. En via de knop Meer instellingen kom je bij de lijst van alle apparaten die je kunt verbinden.

In Windows 11 zijn deze instellingen samengevoegd in de Snelle instellingen, rechts van de taakbalk.

Stap 3: Snelkoppeling

Je kunt ook een eigen snelkoppeling maken om snel naar het Windows Instellingen-venster met de bluetooth-instellingen te gaan. Klik met rechts op het bureaublad en selecteer in het contextmenu de opdracht Nieuw / Snelkoppeling. Hierdoor opent een pop-up Snelkoppeling maken.

Op de plaats waar je de locatie van het item moet opgeven, typ of plak je %windir%\explorer.exe ms-settings:bluetooth. Klik op Volgende om de snelkoppeling een naam te geven, bijvoorbeeld Bluetooth. Bevestig met een klik op Voltooien. Hierdoor staat de snelkoppeling op het bureaublad. Om die koppeling snel beschikbaar te maken, kun je nog met rechts op deze snelkoppeling klikken en dan Aan start vastmaken kiezen.

Je kunt een snelkoppeling maken om snel naar de bluetooth-instellingen te schakelen.