De processor is de motor van een pc. Hoe sneller dit onderdeel berekeningen uitvoert, des te beter het systeem presteert. Lang niet iedereen beseft dat het mogelijk is om de processor te optimaliseren. Het is het proberen waard, want wie weet boekt jouw computer een behoorlijke snelheidswinst.

Tip 01: Processor

Iedere pc beschikt over een processor (cpu) om berekeningen uit te voeren. Een vlotte processor heeft als voordeel dat de wachttijden op het systeem minimaal zijn. Een zwaar programma openen of een spelletje spelen gaat in dat geval lekker soepel! Heb je helaas wel last van vertraging? Het is dan zaak om eens flink de bezem door je pc te halen.

We hebben daar eerder al uitgebreid aandacht aan besteed. Wanneer de computer na de nodige opruimwerkzaamheden nog steeds langzaam is, ligt dat waarschijnlijk aan de hardware. Mogelijk kan de processor de boel op je pc vanwege veeleisende software niet meer goed bolwerken. Een ingrijpende oplossing is om de processor te vervangen voor een sneller exemplaar. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, want lang niet iedereen heeft de kennis in huis om dit onderdeel te vervangen.

Bovendien is een nieuwe processor vrij duur. Voordat je de cpu van de hand doet, probeer je eerst met behulp van de resterende tips uit dit artikel het rekenwonder van je pc een snelheidsboost te geven.

©PXimport

Tip 01 Een Intel Core i7-processor kan razendsnel rekenen.

Tip 02: Type achterhalen

Het is belangrijk om te weten welke processor er in je systeem gehuisvest is en welke kloksnelheid daarbij hoort. Open Configuratiescherm en ga naar Systeem en beveiliging / Systeem. Achter Processor zie je het type staan. Verder staat de kloksnelheid in gigahertz (GHz) vermeld.

Als je systeem last heeft van vertraging, kun je aan de hand van het type processor wellicht de oorzaak achterhalen. Misschien is er bijvoorbeeld sprake van ouderdom of is er een relatief goedkoop rekencentrum (bijvoorbeeld Intel Celeron of Pentium) ingebouwd. De reden voor de vertraging is dan goed te verklaren. Het kan ook gebeuren dat je al een zeer rappe processor gebruikt, bijvoorbeeld Intel Core i7 of AMD FX.

Is er naar jouw idee evengoed sprake van vertraging? Hiervoor zijn allerlei oorzaken denkbaar waar we in de komende tips uitgebreid bij stilstaan.

©PXimport

Tip 02 Bekijk in het Configuratiescherm welke processor er in je pc zit.

Tip 03: Temperatuur meten

Het is zinvol om regelmatig de temperatuur van de processor te controleren. Wanneer het rekenorgaan van je pc namelijk te warm wordt, heeft dat gevolgen voor de systeemprestaties. Afhankelijk van het type schakelt de processor bij oververhitting een tandje terug of zet het onderdeel zichzelf helemaal uit. Je krijgt dan bijvoorbeeld een blauw scherm (blue screen of death).

Download het programma SpeedFan. Installeer het tooltje vervolgens op je systeem. Via sensors in de systeemkast leest SpeedFan de temperatuur van verschillende onderdelen uit. Achter CPU staat de huidige temperatuur van de processor vermeld. Als de processor meerdere kernen bevat, verschijnt ook hiervan de temperatuur in beeld.

©PXimport

Tip 03 Met SpeedFan achterhaal je eenvoudig de temperatuur van je pc.

Tip 04: Oververhitting

In de specificaties van je processor staat vermeld welke temperatuur het onderdeel maximaal kan verdragen. Deze gegevens vind je terug op de website van de fabrikant (Intel of AMD). Vaak ligt de grens rond de honderd graden. Het is dus belangrijk dat de temperatuur van de cpu daar ver onder blijft, bij voorkeur zo rond de veertig à vijftig graden.

Wanneer de processor een te hoge temperatuur aangeeft, is het zinvol om de ruimte waarin de computer staat zo koel mogelijk te houden. Is er sprake van structurele oververhitting? Schroef de systeemkast dan open en verwijder zoveel mogelijk stof uit de computer. Maak hierbij ook de ventilatoren goed schoon. Gebruik hiervoor bij voorkeur perslucht en een zachte borstel.

Vergeet niet om ook de ventilatiegaten stofvrij te maken, zodat de pc voortaan warme lucht gemakkelijker afvoert. Verder kun je overwegen om een extra ventilator in de systeemkast te monteren, zodat warme lucht sneller uit de systeemkast verdwijnt.

©PXimport

Tip 04 Via perslucht uit een flesje blaas je stof in en rondom de processor gemakkelijk weg.

Tip 05: Koelpasta vervangen

Als je niet weet waar de oververhitting vandaan komt, dan is de koelpasta tussen de processor en cpu-koeler wellicht uitgewerkt. De vloeistof droogt na verloop van tijd namelijk vaak uit. Een laagje koelpasta tussen beide componenten is noodzakelijk om de warmte goed af te voeren. Je maakt eerst de cpu-koeler los van de processor. Dat lukt meestal door vier boutjes los te maken.

Probeer oude resten van de oorspronkelijke vloeistof zo voorzichtig mogelijk te verwijderen. Op de achterkant van de chip breng je een dun laagje koelpasta aan waarbij je de vloeistof zo goed mogelijk verdeelt, bijvoorbeeld met een oud (bank)pasje. Vervolgens maak je de cpu-koeler weer vast aan het moederbord. Iedere computerzaak verkoopt voor enkele euro's koelpasta in een doseerspuit.

©PXimport

Tip 05 Koelpasta is in een handige doseerspuit verkrijgbaar.

Tip 06: Kloksnelheid meten

De fabrikant belooft voor iedere processor een bepaalde kloksnelheid. Het is nuttig om te weten of deze kloksnelheid daadwerkelijk gehaald wordt. Je gebruikt hiervoor het programma CPU Speed Professional. Als je pc traag is, achterhaal je gemakkelijk of een te lage kloksnelheid hiervan de oorzaak is.

Voordat je met de freeware aan de slag gaat, is het belangrijk om alle openstaande applicaties op de pc af te sluiten. Download het programma. Zodra je de installatie hebt afgerond, klik je linksboven op Test CPU Speed. Vervolgens gaat er een meter lopen die de na enkele ogenblikken de maximale kloksnelheid meet. Na afloop verschijnt de gemeten kloksnelheid in een pop-upscherm. Ga na of de gemeten waarde met de specificaties van je processor correspondeert.

©PXimport

Tip 06 Met CPU Speed Professional achterhaal je wat de maximale kloksnelheid van de processor is.

Tip 07: Externe rekenkracht

Als je merkt dat een bepaald programma erg traag functioneert, krijgt de processor waarschijnlijk te veel rekentaken voor zijn kiezen. Tegenwoordig zijn er veel videokaarten die bepaalde berekeningen van de processor kunnen overnemen, mits de gebruikte software dat ondersteunt. Hardwareversnelling door de videokaart zorgt ervoor dat de cpu capaciteit overhoudt om andere processen te verwerken. Het resultaat is een snellere pc! Overigens is het meestal wel een vereiste dat je in compatibele programma's een specifieke functie activeert (CUDA, OpenCL of DXVA) waarmee je hardwareversnelling door de videokaart inschakelt.

Vooral veel video(bewerkings)programma's en games doen een beroep op de rekenkracht van de grafische kaart. Voorbeelden hiervan zijn Corel Video Studio, Roxio Creator, VLC media player en Battlefield 4.

©PXimport

Tip 07 Steeds meer programma's laten specifieke rekentaken door de videokaart uitvoeren.

Tip 08: Overklokken

Bij bepaalde processors is de kloksnelheid zelf aan te passen, waardoor het systeem in staat is om binnen een bepaalde tijd meer berekeningen te verwerken. Zeker voor veeleisende software kan dat zeer welkom zijn, bijvoorbeeld geavanceerde games en videobewerkers. Intel en AMD stellen hun processors in de fabriek altijd op een veilige kloksnelheid in, waardoor de temperatuur niet te hoog oploopt. Hierin zit altijd wel wat marge.

Zonder al te grote risico's valt er pakweg 15 tot 25 procent snelheidswinst te behalen. Het overklokken van je pc is geen klusje waar je zonder goede voorbereiding aan begint. Als je de kloksnelheid namelijk te hoog opvoert, zijn er behoorlijk wat risico's. Bij een verkeerde instelling kan het zomaar gebeuren dat het systeem plotseling uitvalt of zelfs stukgaat door oververhitting. Een mogelijke oplossing hiervoor is om extra ventilatoren in de systeemkast aan te brengen. Verder kost het opvoeren van de processor meer stroom. De voeding dient om die reden krachtig genoeg te zijn. Opvoering van de processor kan daarnaast de levensduur van het onderdeel verkorten.

Afhankelijk van de gebruikte processor en het moederbord in jouw systeem, verschilt de exacte werkwijze van overklokken. Over het algemeen geldt dat je in het BIOS van de computer de front-side bus en/of multiplier verhoogt. Vermenigvuldiging van beide waarden vormt samen de kloksnelheid. Verder is het vaak ook noodzakelijk om het voltage aan te passen, zodat de processor bij een hogere kloksnelheid voldoende energie ontvangt. Houd er rekening mee dat de garantie van processors meestal vervalt zodra je een hogere kloksnelheid instelt.

©PXimport

Tip 08 Houd je wel van een uitdaging? In het BIOS wijzig je op eigen risico de kloksnelheid.

Back-up maken

Zodra je merkt dat de processor niet meer goed functioneert of je van plan bent om de pc te overklokken, is het belangrijk dat je spoedig een back-up maakt. Je wilt tenslotte geen waardevolle bestanden kwijtraken! Bij een defecte processor start het systeem niet meer op. Verder brengt overklokken bepaalde risico's met zich mee. Je kopieert belangrijke bestanden het beste naar een externe opslagdrager, zoals een usb-stick, harde schijf of NAS.

Je kunt er ook voor kiezen om een systeemkopie (image) te maken. Hiermee creëer je een back-up van de volledige computer inclusief alle programma's en bestanden. Gaat de pc kapot, dan heb je in ieder geval nog een kopie van het besturingssysteem en alle persoonlijke data achter de hand.

©PXimport

Vanuit Windows 7 en 8 maak je eenvoudig een systeemkopie.

Tip 09: Moederbord-software

Steeds meer fabrikanten van moederborden stellen specifieke software beschikbaar om de kloksnelheid vanuit Windows te wijzigen. Een voordeel hiervan is dat overklokken niet langer alleen is voorbestemd voor behendige pc-gebruikers die blindelings de weg weten in het BIOS.

In een gebruiksvriendelijke interface verander je eenvoudig de snelheid als je wel wat extra rekenkracht kunt gebruiken. Je opent het overklokprogramma in Windows. Hoe dit programma heet is afhankelijk van welk moederbord je systeem bevat. Heb je bijvoorbeeld een moederbord van ASUS, dan doe je een beroep op de software AI Suite. Vind je geen geschikt programma op je systeem? Als je een vrij recent moederbord gebruikt, is er meestal wel een overklokprogramma beschikbaar. Kijk hiervoor op de website van de fabrikant.

In het voorbeeld van AI Suite schroeven bezitters van een modern ASUS-moederbord via het tooltje TurboV EVO de prestaties van de processor op. Je kunt de waarden handmatig wijzigen, maar er is onder het tabblad Auto Tuning ook een automatische instelfunctie te vinden. De pc start een paar keer opnieuw op, waarna het overklokprogramma de instellingen van de processor volledig op eigen houtje aanpast.

©PXimport

Tip 09 De meeste moederbord-fabrikanten leveren software mee waarmee je de processor kunt overklokken.

Tip 10: Stresstest

Na het overklokken is het belangrijk om grondig te controleren of de boel stabiel is. Belangrijk is bijvoorbeeld dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Na iedere wijziging van de processor-instellingen voer je daarom een zogeheten stresstest uit. Het programma Prime95 is in staat om het systeem maximaal te belasten, waarbij je bekijkt of de computer het volhoudt.

Ondervindt de computer geen problemen, dan kun je ervan uitgaan dat het systeem stabiel is. De overklok-actie is in dat geval geslaagd. Haal het juiste downloadbestand voor jouw systeem binnen. Je pakt het zip-bestand vervolgens uit, waarna je dubbelklikt op prime95.exe. Een installatie is niet nodig, want de freeware start meteen op. Kies achtereenvolgens voor Just Stress Testing / In-place large FFTs. Dit is de zwaarste test die Prime95 in huis heeft. Start vervolgens SpeedFan (zie tip 03) op om de actuele temperatuur van de processor te meten.

Laat de test een paar uur draaien en houd scherp in de gaten of de processor niet te heet wordt. Loopt de temperatuur wel erg hoog op of valt het systeem na verloop van tijd uit? Schroef dan de kloksnelheid een tandje terug. Klik in Prime95 op Test / Stop / OK om de stresstest te beëindigen.

©PXimport

Tip 10 Met Prime95 controleer je of de opgevoerde processor het onder maximale belasting volhoudt.

©PXimport

Tip 10 Houd tijdens de stresstest de temperatuur van de processor goed in de gaten.

Tip 11: Turbo Boost

Recente processors van Intel overklokken zichzelf automatisch wanneer de pc daar behoefte aan heeft. Bij veeleisende werkzaamheden verhoogt de cpu op eigen houtje tijdelijk de kloksnelheid waardoor er geen sprake is van vertraging. Intel noemt deze technologie Turbo Boost. Recente Core-processors zijn uitgerust met deze functie. Welke kloksnelheid de cpu onder leiding van Turbo Boost bereikt, is onder meer afhankelijk van de temperatuur en het energieverbruik.

Als een laptop bijvoorbeeld draait op de accu, grijpt de processor doorgaans minder snel naar een hogere kloksnelheid om niet te veel van de batterij te vragen. Intel laat het gebruik van Turbo Boost zien via een gadget op het bureaublad. Hieraan zie je precies wanneer Intel de turbomotor aanzet. In dat geval verschijnt er namelijk een blauwe balk. Merk je niets aan de gadget?

Wellicht is Turbo Boost uitgeschakeld. Open in dat geval het BIOS van de pc en activeer alsnog deze functie. Ook fabrikant AMD versnelt bij bepaalde processors automatisch de kloksnelheid wanneer dat mogelijk is. Deze techniek heet AMD Turbo CORE.

©PXimport

Tip 11 Via een gadget op het bureaublad (rechts in beeld) houd je de status van Intel Turbo Boost in de gaten.

Tip 12: Hyperthreading

Een andere nuttige instelling van bepaalde processors van Intel is hyperthreading. Bij deze technologie herkent het besturingssysteem een processorkern als twee afzonderlijke processors. Bij een quadcore-processor denkt Windows dus dat er maar liefst acht processors aanwezig zijn, terwijl het in werkelijkheid om slechts vier kernen gaat. Dit is mogelijk dankzij virtualisatie. Je pc houdt Windows hiermee eigenlijk voor de gek.

Hyperthreading heeft als voordeel dat het rekencentrum van je pc meer werk kan verzetten. In het BIOS van je pc controleer je of deze functie staat ingeschakeld. Wil je weten hoeveel processorkernen jouw pc detecteert? Open Configuratiescherm en ga naar Hardware en geluiden / Apparaatbeheer. Klik op het pijltje voor Processors en tel hoeveel kernen Windows herkent.

©PXimport

Tip 12 Bij een Intel Core i7-processor herkent Windows met hyperthreading acht kernen in plaats van vier.

Wat hebben organisaties als KRO-NCRV, NS, Bits of Freedom en Oxfam Novib met elkaar gemeen? Dat ze niet langer actief zijn op het socialmediaplatform X. Waarom willen ze dat niet meer? Wat speelt er bij X? Welke alternatieven zijn er?

Sinds juli 2023 voegden veel media maandenlang ‘Twitter’ toe achter elke vermelding van X. Velen moesten namelijk nog wennen aan de nieuwe naam. Elon Musk, die Twitter in oktober 2022 voor 44 miljard dollar kocht, vond dat X beter paste bij zijn visie om het microblogging-platform om te vormen tot een allesomvattend digitaal ecosysteem, vergelijkbaar met WeChat in China. Musk lijkt trouwens een opvallende affiniteit te hebben met de letter X, wat ook zichtbaar is in projecten als SpaceX, Tesla Model X en xAI. Veel gebruikers waren niet gerust op deze overname, en niet geheel onterecht, want Musk heeft inmiddels ingrijpende veranderingen doorgevoerd.

X: aanpassingen

Kort na de overname herstelde Musk eerder geschorste accounts, waaronder die van controversiële figuren als Donald Trump, Andrew Tate en Kanye West. Het platform stopte bovendien met het handhaven van het beleid tegen desinformatie rond Covid-19. En waar vroeger een gratis verificatiesysteem was, waarbij Twitter invloedrijke personen en organisaties een blauw vinkje gaf, is dat nu puur commercieel: wie betaalt, krijgt een vinkje. Het staat niet langer voor authenticiteit, maar toont enkel aan dat een gebruiker betaalt voor X Premium en zo extra functionaliteit en zichtbaarheid krijgt.

Daarnaast introduceerde X de For You-feed, een sectie met aanbevelingen op basis van gebruikersvoorkeuren en -gedrag, maar ook beïnvloed door strategische beleidsbeslissingen. Dit gebeurt via een AI-gestuurd algoritme, waarvan slechts delen openbaar zijn gemaakt, wat vragen oproept over transparantie en mogelijke bias.

Het moderatiebeleid veranderde eveneens. Tweets die de richtlijnen schenden, worden niet meer verwijderd, maar zijn enkel minder zichtbaar (‘Freedom of Speech, Not Reach’). Daarnaast is er een verschuiving naar gemeenschapsgestuurde moderatie (‘Community Notes’), waardoor factchecking minder centraal en vaak trager verloopt.

De algoritmen van X roepen bij velen vragen op over de transparantie en mogelijke bias.

Fediverse

Musk zelf noemt deze aanpassingen democratischer, maar voor veel gebruikers hebben deze aanpassingen geleid tot een meer toxische inhoud. Daarbij worden specifieke groepen kritisch bekeken en beoordeeld, onder wie liberalen en de LGBTQ+-gemeenschap.

De cijfers lopen uiteen, maar de meeste bronnen zijn het er wel over eens dat heel wat gebruikers en organisaties het platform hebben verlaten sinds de overname door Musk.

Twee jaar geleden leek er maar één echt alternatief te zijn: Fediverse, dat gebruikers meer controle gaf over hun data en de moderatie.

Fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’ en kun je zien als een netwerk van onderling verbonden platformen en servers, die onafhankelijk worden beheerd door organisaties of individuen. Bij traditionele socialmediaplatforms ben je afhankelijk van één centrale organisatie. Daardoor kun je met bijvoorbeeld een Instagram-account niet zomaar gebruikers van X bereiken. De gemeenschappelijke protocollen binnen het Fediverse, zoals het populaire ActivityPub, maken onderlinge communicatie juist wel mogelijk. Je kunt dus een account aanmaken op een server en vervolgens communiceren en gegevens uitwisselen met gebruikers op andere platformen. Binnen het Fediverse beweeg je dus vrijelijk tussen verschillende servers en platformen.

Het Fediverse-netwerk bevat talrijke platformen, waarvan de meeste door het ActivityPub-protocol zijn verbonden (afbeelding: Per Axbom, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons).

Mastodon

Mastodon was – en is nog steeds – het populairste Fediverse-platform, maar dat bleek helaas niet geschikt voor het grote publiek. Veel (mainstream) gebruikers vonden het namelijk verwarrend dat ze zelf een server moesten kiezen bij registratie. Ook de interface en gebruikerservaring waren minder gestroomlijnd dan bij Twitter/X. Door de decentrale structuur werkten sommige servers ook traag of werden ze slecht beheerd.

Daarnaast bood Mastodon slechts beperkte ondersteuning voor video en live-updates en ontbraken universeel doorzoekbare inhoud en trending topics, waardoor populaire discussies moeilijker te volgen waren. Bekende personen waren er ook nauwelijks actief, en veel gebruikers hadden moeite om hun sociale netwerk opnieuw op te bouwen. Eind 2023 bereikte Mastodon een piek in regelmatige bezoekers, maar de groei vlakte al snel af.

De interface van Mastodon, met vertrouwde ingrediënten als tijdlijn, meldingen en favorieten.

Threads

Mastodon behoudt weliswaar een niche bij privacybewuste en opensource-enthousiastelingen, maar bleek dus te ingewikkeld en gefragmenteerd voor de doorsneegebruiker. Vanaf eind 2023 zochten velen daarom hun toevlucht tot traditionelere sociale netwerken als LinkedIn, Instagram en vooral Threads.

Dit laatste platform werd medio 2023 door Meta (Mark Zuckerberg) gelanceerd als reactie op de groeiende kritiek op Twitter/X. Het is direct gekoppeld aan Instagram, waardoor gebruikers hun bestaande account kunnen gebruiken.

De interactiemogelijkheden binnen Threads lijken sterk op die van X, met opties als liken, citeren, posten en reageren. Ook doet het veel denken aan het oude Twitter: je volgt zelf mensen of vertrouwt op het algoritme. Volgens veel gebruikers is dit algoritme vooral ontworpen om politieke discussies en nieuwsverwijzingen te mijden. Al kun je zelf wel bepaalde mensen volgen. Het platform toont daarnaast vaak berichten die reacties willen uitlokken (‘engagement bait’). Op dit platform vind je veel beroemdheden en influencers, en de meeste content is vrij luchtig.

Threads werkt trouwens ook aan ondersteuning voor het ActivityPub-Fediverse, wat de dienst compatibel maakt met onder meer Mastodon.

Ook bij Threads kun je zelf bepalen wie je wilt volgen.

Bluesky

Hoewel Threads momenteel veel meer maandelijkse gebruikers heeft (circa 275 miljoen), trekt ook het microblogging-platform Bluesky tegenwoordig een groeiend aantal voormalige X-gebruikers aan (circa 30 miljoen). Ter vergelijking: X zou nu nog zo’n 500 miljoen maandelijkse gebruikers tellen, terwijl Mastodon er ongeveer 15 miljoen heeft.

Bluesky wordt gerund door Bluesky Social. Het werd begin 2023 officieel gelanceerd, maar ontstond al in 2021, opgericht door Jack Dorsey, medeoprichter van Twitter.

Net als Mastodon is Bluesky een gedistribueerd netwerk, maar het is wel gebruiksvriendelijker, mede dankzij het modernere, open protocol AT (Authenticated Transfer). Het platform streeft naar transparantie en wil ook gebruikers zelf hun eigen algoritme laten maken en verfijnen.

Er zijn nog geen advertenties en de tijdlijn toont berichten in chronologische volgorde, zonder verborgen algoritme. In principe kun je ook zelf een server kiezen, al is dat in de praktijk nagenoeg altijd hostingprovider bsky.social. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een eigen server hosten (PDS, personal data server).

Bluesky wordt momenteel vooral bevolkt door Amerikaanse gebruikers, en het valt nog af te wachten in welke mate ook het aantal actieve Nederlandse en Vlaamse gebruikers zal toenemen. In het vervolg van dit artikel maken we grondiger kennis met Bluesky, waarbij we vooral focussen op hoe je volgaccounts en berichtgeving meer naar eigen hand kunt zetten, met onder meer migratie, startpakketten, lijsten, feeds en ook extra diensten.

Meer dan Threads verwelkomt Bluesky ook politieke discussies.

Account

Je kunt Bluesky gebruiken via je browser of de app, beschikbaar in de officiële appstores van Android en Apple. Na installatie kies je de interface-taal (waaronder Nederlands) en registreer je je met een e-mailadres, wachtwoord, geboortedatum en ‘gebruikershandle’. Vervolgens upload je een profielafbeelding of kies je een avatar, en na het aanduiden van je interesse(s) kun je direct aan de slag. Je moet nog wel even een verificatiecode invullen die je via e-mail krijgt.

Bluesky: na een snelle registratie ben je er klaar voor.

Ontdekken en volgen

Wanneer je de startpagina opent, zie je twee secties: Discover en Following. In Discover verschijnen direct berichten, gebaseerd op de interesses die je bij registratie hebt opgegeven. Je ziet hier ook trending topics en populaire posts binnen de gemeenschap. Je kunt deze feed personaliseren via aangepaste feeds, door er zelf een te creëren of een passend algoritme te kiezen.

In de sectie Following zie je berichten van accounts die je volgt. Aanvankelijk is deze leeg, behalve het Bluesky-account. Om iemand te volgen, houd je de muis boven de post header (met accountnaam, tijdstip en berichttitel) en klik je op +Volgen. Dit verandert in Volgend; klik hierop als je het account niet langer wilt volgen. Berichten van gevolgde accounts verschijnen vervolgens in de sectie Following.

Het vergt slechtsr een muisklik om iemand te (ont)volgen.

Zoeken en migreren

Er zijn verschillende manieren om snel extra accounts aan je volglijst toe te voegen. Open de rubriek Zoeken (tik in de mobiele app op het pictogram met drie streepjes) en vul in de zoekbalk een onderwerp in, zoals Artificial intelligence. Selecteer een geschikt account en klik op +Volgen.

Wil je accounts van Twitter/X ook op Bluesky volgen, dan gaat dit het snelst met de browserextensie Sky Follower Bridge, beschikbaar in de officiële Chrome- en Firefox-webstores. Na installatie start je de extensie en meld je je aan met je Bluesky-handle of e-mailadres en een app-wachtwoord.

Om zo’n wachtwoord (met beperkte machtigingen) te maken, ga je in Bluesky naar Instellingen, kies je Privacy en beveiliging, selecteer je App-wachtwoorden en klik je op +App-wachtwoord toevoegen. Geef het een naam, bijvoorbeeld SkyFollowerBridge, bevestig met Volgende, kopieer of noteer het wachtwoord en klik pas daarna op Gereed.

Na aanmelding open je je lijst met gevolgde accounts op X via www.x.com/<je_accountnaam>/following. Klik op de extensieknop en kies Find Bluesky Users. De extensie zoekt naar actieve Bluesky-accounts in je lijst. Klik op View Detected Users en daarna op Follow on Bluesky om de gewenste accounts te volgen.

Sky Follower Bridge automatiseert het migratieproces van gevolgde accounts van X naar Bluesky.

Startpakketten

Een andere handige manier om je volglijst uit te breiden is met startpakketten. Als je een interessant account vindt, klik je erop om de profielpagina te openen en ga je naar het onderdeel Startpakketten. Met wat geluk heeft deze persoon al pakketten aangemaakt: dit zijn verzamelingen accounts rond een specifiek onderwerp. Open zo’n pakket, bekijk de tabbladen Personen en Berichten en volg gewenste accounts via de knop +Volgen.

Je kunt ook zelf startpakketten maken. Ga naar Profiel en open het tabblad Startpakketten. Klik op Aanmaken, geef je pakket een naam en voeg een beschrijving toe. Druk op Volgende en voeg minstens acht accounts toe die relevante berichten posten. Klik weer op Volgende om eventueel feeds toe te voegen of kies voor Overslaan. Daarna kun je anderen uitnodigen via een QR-code of door de link te kopiëren.

Je kunt ook je eigen startpakketten creëren en deze met anderen delen.

Lijsten en feeds

Je kunt zelf ook een reeks gebruikers opsommen en deze lijsten eventueel delen. Open hiervoor de rubriek Lijsten en klik op +Nieuw. Vul een naam en omschrijving in en bevestig met Opslaan. Voeg gebruikers toe en bekijk hun berichten vanuit de lijst. Klik op Vastzetten op startpagina om de lijst als aparte feed naast Discover en Following te tonen.

Je beheert feeds rechtstreeks via de rubriek Feeds. Onder Ontdek nieuwe feeds kun je voorgestelde feeds toevoegen of zelf zoeken via de zoekbalk. Klik op een feed bij Mijn feeds om de berichten te bekijken.

Gebruik het tandwielpictogram bij Feeds om feeds via het pinicoon op je startpagina vast te zetten of hieruit weg te halen. Niet-vastgezette feeds kun je hier ook verwijderen.

Je kunt eigen feeds creëren, bijvoorbeeld met een no-code tool als Skyfeed.app. Meld je aan met je Bluesky-account en een app-wachtwoord (zie ook de paragraaf ‘Zoeken en migreren’). Klik op Create your first feed en voeg in de Visual Editor (of JSON Editor) de gewenste blokken toe, zoals Input, Remove, RegEx, Sort by en Limit. Bevestig met Publish Feed.

Kopieer de feed-ID achteraan de gegenereerde link en deel deze met anderen. Zij hoeven alleen de rubriek Feeds in Bluesky te openen en het ID in de zoekbalk Search feeds te plakken om je feed toe te voegen.

Met een app als Skyfeed kun je ook eigen feeds creëren en deze met anderen delen.

Vandaag zijn het vooral Odido-abonnees die te kampen hebben met storing, maar ook als je klant bent bij bijvoorbeeld KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta komt het voor: je kunt niet bellen en/of internetten. Als zo'n storing wat langer duurt, kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Bron: Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!