Sony plaatst de XR-65X95L model helemaal bovenaan in de line-up naast het QD-OLED-model. Dat is een duidelijk statement, de XR-65X95L heeft dus wat te bieden. De mini-led achtergrondverlichting met local dimming moet hoge helderheid, prima contrast en rijke kleuren kunnen weergeven. Maar is dat ook echt het geval?

Bij een topmodel vinden we het uiterlijk toch nét iets belangrijker dan bij middenklassers. En op dat vlak heeft Sony het zeker goed voor elkaar. Het stoere ontwerp van het model van vorig jaar is grotendeels overgenomen. De hoofdkleur is nu donkerzilver en dat is terug te vinden op het fijne kader rond het scherm en de voeten. De voeten kregen een nieuw uitzicht, maar kunnen nog steeds in drie posities gemonteerd worden, aan de uiteindes van het toestel met het scherm laag of hoog (voor een soundbar) of meer naar het midden toe voor kleinere meubels. De speels afgewerkte rug met vierkantjespatroon is gebleven, net als het diepe profiel en het vrij zware gewicht. De afwerking is uitstekend, een topmodel waardig.

Aansluitingen

Geen wijzigingen bij de aansluitingen en dat vinden we wat jammer. We hoopten op vier HDMI 2.1-poorten, maar dat is tweemaal HDMI 2.0 en twee keer HDMI 2.1 (met ALLM, VRR en ARC/eARC) geworden. Voor gamers blijft Sony wat achterlopen op de concurrentie, door gebrek aan AMD FreeSync- en NVIDIA G-Sync-ondersteuning. Bovendien moet je nog steeds via de instellingen voor je aansluitingen kiezen voor 4K120 VRR of Dolby Vision, beide tegelijk gebruiken kan niet. De input lag is goed, 19,4ms (4K60) en 10,9ms (2K120), maar ook hier doen veel concurrenten het beter. Voor live tv is er een dubbele tv-tuner en één CI+-slot, je kunt tv kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen als je een externe usb-opslag aansluit.

Local dimming

Contrast wordt bepaald door het lcd-paneel en door de prestaties van de local dimming achtergrondverlichting. Sony zet een VA-paneel in de X95L, daarvan verwachten we een goed contrast maar een enigszins beperkte kijkhoek. Het paneel kreeg een X-Wide Angle en X-Anti reflection film, en dat heeft impact op beide eigenschappen. We meten nu een ANSI-contrast van rond de 2.000:1; beter dan vorig jaar, maar nog steeds lager dan wat we zien bij veel concurrenten die 3.000-5.000:1 halen. Anderzijds is de kijkhoek wel verbeterd voor kleur, maar contrast daalt nog steeds als je te ver uit het midden van het scherm zit.

De anti-reflectiefilm onderdrukt invallend licht goed, maar smeert reflecties wel iets breder uit.  Hoe zit het dan met de local dimming? De mini-led-achtergrondverlichting is onderverdeeld in 24x20 (480) zones, een bescheiden verbetering tegenover vorig jaar. Daarmee kan Sony het contrast verbeteren, op ANSI-testen tot 3.000:1 en hoger op andere testen. De segmenten dimmen snel en accuraat, zodat voorwerpen geen donkere kanten hebben, of heldere nasleep. Kleine lichtaccenten blijven goed zichtbaar, maar om duidelijk zichtbare zones te vermijden moet Sony daarvoor vermoedelijk meer zones aansturen. We zien daardoor wat duidelijke ‘blooming’ waarbij een helder voorwerp invloed heeft op het omliggende beeld, zeker als dat deel erg donker is. Het gevolg is dan dat diepzwart in de omgeving van zo’n lichtaccent duidelijk wat verwatert.

Flink wat licht en kleur

Met een piekhelderheid op een 10% venster van 1.562 nits in de nauwkeurig gekalibreerde Gebruiker-beeldmode scoort de Sony niet erg hoog. De verbetering ten opzichte van vorig jaar is klein (10%), en ook naar concurrenten toe is dat geen overweldigende prestatie. Op het volledig wit venster haalt hij nog 638 nits, en het kleurbereik van 93% P3 is goed.

Sony voert zelf dynamische tone mapping uit op HDR10-content, en daarmee zet het steevast erg mooie beelden neer. Je ziet erg veel zwartdetail, intense maar correcte kleuren, en het beeld heeft dat extra tikje diepte dat je van HDR mag verwachten. In zeer heldere beelden kan er wat witdetail verloren gaan, maar die fout is klein.

In zeer contrastrijke HDR-beelden, of helaas ook ondertitels op donkere achtergrond, kan de ‘blooming’ van de local dimming wel zichtbaar zijn. Kortom, alhoewel hij op basis van pure meetprestaties geen topresultaten voorlegt, zijn we wel erg tevreden over hoe Sony daar mee om gaat, en prachtige beelden levert.

Subtiele beeldverwerking

De X95L werkt nog steeds met dezelfde processor, de Sony Cognitive Processor XR, en erft dus alle goede eigenschappen, maar helaas ook de zwakke punten. Laten we die maar meteen aansnijden. Wie houdt van vloeiende beelden en daarvoor motion interpolation wil inschakelen (MotionFlow), zal zien dat de processor niet altijd even snel of correct ingrijpt. Snelle camerabewegingen bevatten zo vrij veel beeldfouten, of blijven toch wat schokken. De bewegingsscherpte van het 120Hz-paneel is goed, maar wie echt het beste detail wil in snel bewegende beelden kan in MotionFlow een Black Frame Insertion activeren. Dat maakt het beeld een tikje donkerder, maar introduceert geen hinderlijke flikkering.

De andere beeldverwerking is uitstekend en deze Sony haalt uit al je content erg mooie resultaten. De upscaling en ruisonderdrukking zijn daarnaast zeer goed. Sony heeft een van de betere oplossingen om kleurstroken in zachte gradiënten weg te werken, zelfs in heel moeilijke gevallen. Wil je detail licht accentueren, dan kan dat met ‘Reality Creation’, zonder storende fouten te introduceren. De slimme lichtsensor past de helderheid en de tooncurve aan, zodat zwartnuances beter zichtbaar zijn als er veel omgevingslicht is.

Google TV

In zijn smart tv-omgeving zien we twee kleine nieuwigheden. Sony heeft nu ook een gamedashboard, waarop je de framerate en resolutie ziet en waar je een aantal beeldinstellingen kunt aanpassen. Om je bewuster te maken van je stroomverbruik is er nu een Eco-dashboard dat alle eco-instellingen heeft gegroepeerd. Een goed idee, maar naar onze smaak wat te speels ingericht zonder echte cijferinformatie.

Het onderliggend hardwareplatform is nog steeds de MediaTek MT5895 met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 3GB RAM en Mali-G52 GPU. In Google TV staat die garant voor een vlot werkende gebruikservaring. Aanbevelingen zijn het sterke punt van Google TV, de gepersonaliseerde aanpak met categorieën en content uit verschillende diensten is erg handig. Google TV heeft een zeer ruim app-aanbod, en deze Sony voegt daar nog Bravia Core aan toe, een eigen Sony streamingplatform.

De afstandsbediening werd vorig jaar vernieuwd, en kreeg dit jaar wat kleine aanpassingen. Ze is nog steeds even handig, al vinden we drie ‘instellingen’ toetsen misschien wat overdreven, maar ze hebben hun nut. Een dient voor het instellingen snelmenu, een voor de extra functies zoals on screen cijfertoetsen en een voor het Google TV menu. Er zijn nu zes sneltoetsen voor apps, de nieuwkomers zijn YouTube en Crunchyroll.

Geluid

Op zijn OLED-modellen zorgt Acoustic Surface ervoor dat het beeld uit het scherm lijkt te komen. Op de X95L doet Sony dat met Acoustic Multi Audio+. De naar onder gerichte luidsprekers zijn aangevuld met twee tweeters die bovenaan in de zijkant van het scherm zitten. Die tillen de perceptie van het geluid naar boven, en dat werkt effectief. Deze tv is in staat om een flinke kamer te vullen met geluid, er zit 6x 10 watt vermogen in zijn frame. Kalibreer de klank voor je kamer via een korte testprocedure en je bent klaar. Explosies en drums waren duidelijk voorzien van een goede portie bas, dialogen zijn kristalhelder. Soundtracks en muziek klinken uitstekend, al moet je – zoals bij nagenoeg alle tv’s – het volume niet te ver opendraaien, dan hoor je wel degelijk wat vervorming. De Sony ondersteunt Dolby Atmos en DTS, maar geen DTS HD of DTS:X. De surroundbeleving is goed, maar mist de hoogtecomponent in Dolby Atmos.

Conclusie

Sony schuift de XR-65X95L naar voren als de beste keuze voor gebruik in een woonkamer waar wat meer omgevingslicht is. Dat is zeker waar, maar zijn verbeteringen tegenover het model van vorig jaar zijn wel vrij beperkt. Iets beter contrast, meer dimming zones, iets meer piekhelderheid, ja, maar hij loopt wat achter op de concurrentie. Zolang je de kamer niet verduistert, is het blooming effect van de local dimming niet lastig. Sony zet het potentieel van de tv bijzonder goed in, zodat de beeldkwaliteit prima is. Sport lijkt ons de ideale content, al zal je zeker ook van film genieten. De puike audio en gebruiksvriendelijke Google TV-omgeving ronden een prima aanbod af. De X95L is goedkoper dan het equivalente model van vorig jaar, maar nog steeds aan de hoge kant.

Je hebt besloten om je huis duurzamer te verwarmen met een hybride warmtepomp. Een uitstekende keuze die je energierekening flink kan verlagen. Nu sta je voor een volgende beslissing: wordt het een monoblock- of een split-warmtepomp? In dit artikel leggen we de verschillen uit.

Partnerbijdrage: in samenwerking met Intergas

Voordat we de verschillen bespreken, is het goed om te begrijpen hoe een warmtepomp werkt. In essentie haalt een warmtepomp energie uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor je huis. Dit proces is enorm efficiënt en kan daarom een forse besparing op je verwarmingskosten opleveren. De twee hoofdtypes die we hier bespreken zijn de monoblock- en de split-warmtepomp.

Wat is een monoblock-warmtepomp?

Een monoblock-warmtepomp is een alles-in-één oplossing. Zoals de naam al suggereert, bestaat deze uit een grote unit die buiten wordt geplaatst. Deze robuuste unit bevat alle technologie die nodig is om warmte uit de buitenlucht te halen en door te geven aan je verwarmingssysteem. De behuizing is stevig gebouwd om weersinvloeden te weerstaan, wat resulteert in een relatief zwaar apparaat – vaak meer dan 80 kilo. Ondanks zijn omvang wordt een monoblock-warmtepomp direct aangesloten op je bestaande verwarmingssysteem, wat de installatie in zekere zin vereenvoudigt.

©Intergas

Wat is een split-warmtepomp?

In tegenstelling tot de monoblock bestaat een split-warmtepomp uit twee afzonderlijke delen: een buiten- en een binnenunit. Deze twee units werken samen om je huis te verwarmen. De buitenunit haalt warmte uit de lucht, waarna deze via speciale leidingen naar de binnenunit wordt getransporteerd. Vervolgens geeft de binnenunit de warmte af aan je verwarmingssysteem.

De buitenunit van een split-systeem is kleiner dan een monoblock, maar even robuust gebouwd. De binnenunit is compact en stil, en wordt meestal op zolder of in een bijkeuken geplaatst. Een belangrijk detail is dat de installatie vanwege het speciale koudemiddel in de leidingen tussen de twee units door een erkende vakman moet gebeuren.

Voor- en nadelen van een monoblock-warmtepomp

Een monoblock-warmtepomp, zoals de Intergas Xtend Monoblock, blinkt uit in efficiëntie. Hij kan meer warmte uit de lucht halen en hogere temperaturen bereiken, waardoor je cv-ketel minder vaak hoeft bij te springen. De grote ventilator van een monoblock produceert doorgaans minder geluid dan de kleinere ventilator van een split-systeem. Ook is de installatie vaak eenvoudiger, omdat er alleen waterleidingen op je cv-systeem aangesloten hoeven worden.

Er zijn echter ook uitdagingen. Een monoblock neemt meer ruimte in beslag en is zwaarder, wat een stevige ondergrond vereist. De waterleidingen naar je huis moeten goed worden beschermd tegen vorst. Tot slot is een monoblock meestal duurder in aanschaf dan een split-systeem.

©Intergas

Voor- en nadelen van een split-warmtepomp

Split-warmtepompen hebben als groot voordeel dat ze goedkoper zijn in aanschaf. Ze zijn ook compacter, wat handig is als je weinig buitenruimte hebt. Je kunt de buitenunit bijvoorbeeld aan de gevel van een appartement hangen. Een ander pluspunt is dat je de buiten- en binnenunit verder uit elkaar kunt plaatsen dan bij een monoblock mogelijk is.

Daar staat tegenover dat de kleinere ventilator van de buitenunit sneller moet draaien en daardoor meer geluid maakt. Een split-systeem haalt doorgaans ook iets minder warmte uit de lucht, waardoor je cv-ketel vaker moet bijspringen. De installatie is ingewikkelder vanwege de speciale leidingen die tussen de binnen- en buitenunit moeten komen.

Zowel monoblocks als split-systemen hebben dus hun voor- en nadelen. Wil je een keuze maken die bij jou past? Neem dan contact op met Intergas. De experts helpen je graag verder.

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.