Muziek wordt vaak gecomprimeerd om opslagruimte te beperken of om zonder al te veel kwaliteitsverlies op lagere bandbreedte te kunnen streamen. Hiervoor zijn verschillende audio-codecs ontwikkeld, met mp3 als een van de oudste en bekendste. Efficiënte opvolgers staan al klaar, zoals Ogg Vorbis, dat door Spotify wordt ingezet, en het verliesvrije flac. Hoe verhouden deze audio-codecs zich tot elkaar?

De bekendste vorm van audiocompressie is mp3 van Fraunhofer IIS. De audio-codec werd in de loop van de jaren negentig populair op internet en lange tijd beschermd door patenten. Het ontbreken van een patentvrije methode voor audiocompressie was de belangrijkste reden voor de ontwikkeling van Ogg Vorbis.

Daarbij is Ogg het containerformaat dat ook andere multimedia kan omvatten, en Vorbis de eigenlijke audio-codec. Het formaat wordt onderhouden door de Xiph.Org Foundation. Het is veel ‘jonger’ dan mp3 en werkt efficiënter. Er is met Opus inmiddels ook een veelgeprezen opvolger.

Digitale muziek is vrijwel altijd gecomprimeerd omdat het origineel voor veel toepassingen te groot is én omdat er gemakkelijk veel winst mee kan worden geboekt. Nemen we de cd als uitgangspunt, dan is een perfecte kopie (bijvoorbeeld met een programma als Exact Audio Copy) ongeveer 700 MB groot. Comprimeren kan zonder enig kwaliteitsverlies met een ‘lossless’ audio-codec zoals flac (Free Lossless Audio Codec), vergelijkbaar met het ‘zippen’ van bestanden. Dat brengt de omvang met zo’n 30 tot 50 procent terug.

Vaker wordt een ‘lossy’ audio-codec zoals mp3, aac, Ogg Vorbis of Opus gebruikt. Er is dan – afhankelijk van de kwaliteitsinstelling – wel een beetje kwaliteitsverlies, maar er is ook veel minder opslagruimte nodig én minder bandbreedte voor het streamen. Het wordt al snel een factor tien kleiner.

Frequenties

Even terug naar de basis van de cd. Er is, berekend op wat het menselijk oor kan horen, gekozen om met een frequentie van 44,1 kHz samples van 16 bit te nemen. Deze digitale voorstelling van het analoge signaal heet ook wel pulscodemodulatie (pcm). Zonder compressie vraagt een minuut zo’n 10 MB met voor streamen een bitrate van 1.400 kbit/s. Met compressie kan dit worden teruggebracht tot bijvoorbeeld 128 kbit/s en, bij een efficiënte audio-codec, meer dan acceptabel klinken.

Bij het moderne hi-res audio zijn die getallen overigens heel anders. Meestal wordt dan een bit-diepte van 24 bit genomen en samplefrequentie van 96 kHz of zelfs 192 kHz. Bij 96 kHz is per minuut al 35 MB ruimte nodig of 4.600 kbit/s en bij 192 kHz zelfs 9.200 kbit/s. Dat kan met audiocompressie uiteraard wel omlaag, maar het is bij hi-res audio juist gebruikelijk om dat niet te doen en een lossless audio-codec als flac te gebruiken.

©PXimport

Is hi-res audio zinvol of dure schijfvulling? Zuiver theoretisch is het overvloedig. Het dynamisch bereik – de marge tussen de stilste en luidste piek – is bij cd-kwaliteit (16 bit) al 96 dB en zelfs dat wordt zelden benut door te luid ‘afmixen’. De samplefrequentie bepaalt het frequentiebereik en hoeft ook niet hoger, omdat cd-kwaliteit het hele spectrum van 20 Hz tot 20 kHz al afvangt. Meer kan het menselijk oor niet waarnemen en kunnen ook de beste luidsprekers niet (zuiver) weergeven.

Weliswaar wordt hi-res audio vaak wel als beter ervaren, maar dat komt dan door bijvoorbeeld een betere productiekwaliteit. De oprichter van Ogg Vorbis, Christopher Montgomery (roepnaam Monty), haalt hi-res audio in een uitgebreide blog onderuit en stelt zelfs dat het vervelende neveneffecten in het geluid kan hebben. Er zijn uiteraard verschillende meningen.

Bitrates

De bitrate die voor ‘cd-kwaliteit’ nodig is, verschilt sterk per audio-codec. Bij mp3 ga je al snel naar 320 kbit/s, terwijl bij modernere audio-codecs als aac en Ogg Vorbis 192 of 256 kbit/s al kan volstaan. Dat komt omdat audio-codecs steeds worden verbeterd en dus efficiënter zijn; daar werken al decennialang honderden wetenschappers aan. De achterliggende algoritmen zijn zeer complex.

De basis is psycho-akoestiek, de wetenschap hoe hersenen geluiden begrijpen. Er worden bijvoorbeeld hoge frequenties weggehaald die we toch niet waarnemen; bij mp3 wordt zelfs weinig boven de 16 kHz bewaard. Dat geldt ook voor snelle overgangen of een zacht geluid dat vrijwel tegelijk met een hard geluid optreedt. Verder wordt gezocht naar herhalende patronen, zoals stiltes. Door de complexiteit zijn patenten en licenties vrij gangbaar voor audio-codecs.

Bij Ogg Vorbis kan in theorie wel een constante bitrate worden gekozen, maar dat is niet gebruikelijk en wordt ook ontmoedigt. Doorgaans wordt juist voor een constante kwaliteit gekozen. Hierbij zijn er elf kwaliteitsniveaus, variërend van -1 tot 10. De bitrate is niet constant en hangt onder meer af van de complexiteit van de muziek. Bij benadering komt niveau 0 ongeveer overeen met 64 kbit/s, niveau 5 met ongeveer 160 kbit/s en niveau 10 levert omstreeks 500 kbit/s. Het niveau 5 benadert cd-kwaliteit, bij niveau 6 is het verschil met een originele cd al vrijwel niet meer hoorbaar.

©PXimport

Voordelen en nadelen van Ogg Vorbis

Heel nuttig is dat in Ogg Vorbis ook tags worden ondersteund, vergelijkbaar met id3-tags bij mp3, maar nog flexibeler. Ook kan een bestand niet alleen een linker- en rechterkanaal dragen voor stereogeluid, maar tot 255 aparte kanalen – handig voor surround-geluid of meerdere taalsporen. Bovendien werkt Ogg Vorbis met samplefrequenties van 8 kHz tot maar liefst 192 kHz.

In potentie ondersteunt de audio-codec ook het zogenaamde ‘bitrate peeling’, waarmee een reeds gecomprimeerd audiobestand kan worden geconverteerd naar (of gestreamd op) een lagere kwaliteit. Het heeft dan dezelfde kwaliteit als wanneer het direct in die kwaliteit zou worden gecomprimeerd.

Ondanks de vele voordelen, zoals het ontbreken van patenten en licentiekosten, een goed gedocumenteerd bestandsformaat er opensource-bibliotheken, lijkt het niet zo gangbaar als bijvoorbeeld mp3 en aac. Toch wordt het ongemerkt vaak gebruikt. Bijvoorbeeld in games voor audio of chat, door Spotify voor haar streamingdienst en door TomTom voor spraakcommando’s.

Een nadeel is de matige ondersteuning in software en hardware. Daarom is in de podcastwereld mp3 nog steeds het meest gebruikt, met aac als beoogde opvolger. Het zou zelfs kunnen dat mp3, nu de patenten zijn verlopen (de laatste in april 2017), weer terrein gaat winnen, al heeft de Xiph.Org Foundation met het zeer efficiënte Opus vermoedelijk wel weer een sterke troef in handen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Dit keer kijken we naar 55 inch smart-tv's voor minder dan 600 euro.

Op zoek naar een grote(re) televisie? Dan is een 55 inch-model een goede keuze, niet al te groot maar toch voldoende voor de gemiddelde woonkamer. Het zijn modellen van Samsung, Philips, Hisense en LG die uiteraard allemaal een 4K‑beeldresolutie bieden. Hieronder lees je per toestel wat je kunt verwachten van de techniek, de aansluitingen en de slimme functies, zonder dat er een oordeel wordt geveld.

Samsung QE55Q68D - QLED

De Samsung QE55Q68D is een 55‑inch tv uit 2024 die werkt met QLED‑technologie en een 4K‑resolutie. Volgens de specificaties beschikt het toestel over Quantum Dot‑kleurweergave, waarbij een miljard kleurtinten worden getoond. De televisie heeft drie HDMI‑aansluitingen en twee USB‑poorten, waardoor je meerdere apparaten tegelijk kunt aansluiten. De 50 Hz‑paneelverversing en de 4K‑AI‑upscaler zorgen ervoor dat beelden die niet in 4K beschikbaar zijn toch naar een hogere resolutie worden opgewaardeerd.

In het slimme Tizen‑besturingssysteem vind je apps zoals Netflix en YouTube en dankzij spraakbesturing via Bixby of Google Assistant kun je de tv bedienen zonder afstandsbediening. Het relatief platte ontwerp maakt het toestel geschikt voor wandmontage. Het apparaat ondersteunt HDR‑formaten zoals HDR10+ en HLG, wat hogere contrasten mogelijk maakt. Wie gameconsoles aansluit, heeft een lage input‑latency door de Game Mode. De ingebouwde luidsprekers leveren basismogelijkheden, maar het toestel kan geluid uitsturen via een optische aansluiting naar een externe soundbar.

Philips The One 55PUS8909/12 - LED

Philips noemt de 55PUS8909/12 “The One” omdat het toestel een allround-tv is. Het 55‑inch LED‑scherm heeft een 4K‑resolutie en ondersteunt verschillende HDR‑formaten, zoals HDR10+, Dolby Vision en HLG. Volgens de specificaties kan het scherm een variabele verversingssnelheid tussen 48 en 144 Hz aan, waardoor het beeld vloeiend blijft bij sport of games. De televisie gebruikt het Philips Pixel Precise Ultra HD‑beeldverwerkings­systeem en beschikt over drie HDMI‑2.1‑poorten die geschikt zijn voor gameconsoles en eARC‑audio.

Een kenmerk van veel Philips‑tv’s is Ambilight: leds aan de achterkant projecteren licht op de muur voor extra sfeer. Het apparaat draait op Titan OS, een nieuw smartplatform waarop je streaming‑apps en live‑televisie kunt combineren. Voor geluid gebruikt Philips twee luidsprekers met ondersteuning voor Dolby Atmos; via HDMI eARC kun je een soundbar aansluiten voor meer vermogen. Dankzij ondersteuning voor variabele refresh‑rates en lage input‑lag is de tv geschikt om te gamen. De televisie heeft ingebouwde wifi en Bluetooth zodat je draadloos content kunt delen vanaf je smartphone of tablet.

Philips 55PUS7609/12 - LED

De Philips 55PUS7609/12 uit 2024 biedt een 55‑inch 4K‑LED‑scherm. Het toestel gebruikt de Pixel Precise Ultra HD‑processor om standaardbeelden op te schalen naar hogere resolutie. Volgens de specificaties ondersteunt het toestel HDR10+ en Dolby Vision voor betere kleuren en contrasten. Met drie HDMI‑2.1‑poorten en twee USB‑poorten kun je eenvoudig consoles, een mediaspeler of een harde schijf aansluiten. Philips levert deze tv met Titan OS, een platform waarop streamingdiensten, apps en tv‑zenders overzichtelijk bij elkaar staan. De Audio uit het apparaat komt uit twee luidsprekers en wordt aangevuld met Dolby Atmos‑technologie.

Via HDMI eARC of de optische uitgang kun je het geluid naar een externe soundbar sturen. Voor gamers is de variabele refresh‑rate en lage input‑lag interessant; dat helpt om snelle beeldwisselingen vloeiend te houden. De tv heeft ingebouwde wifi en Bluetooth zodat je draadloos verbinding kunt maken met internet of accessoires. Tot slot is er ondersteuning voor spraakbesturing via Google Assistant. Het ontwerp is relatief dun, waardoor de tv goed past op een kast of aan de muur.

Hisense 55U6NQ - Mini‑LED

Hisense combineert in de 55U6NQ mini‑LED‑achtergrondverlichting met quantum‑dot‑technologie. Het 55‑inch scherm bevat meer dan zestig dimming‑zones en heeft een piekhelderheid tot 600 nits. Deze techniek zorgt voor diepe zwarttinten en een hoog contrast. De tv ondersteunt meerdere HDR‑formaten, waaronder Dolby Vision, HDR10+ en HLG. Voor het geluid is er Dolby Atmos‑ondersteuning zodat je omgevingsgeluid ervaart via de ingebouwde luidsprekers. De AI‑chip zorgt voor dynamische toonmapping, ruisonderdrukking en upscaling van 2K naar 4K.

Dankzij Smooth Motion en AI Sports Mode blijven snelle beelden vloeiend, wat prettig is bij sportwedstrijden of actiefilms. De tv heeft drie HDMI‑ingangen en twee USB‑poorten en draait op het VIDAA U7.6‑besturingssysteem, waarop je apps zoals Netflix en YouTube kunt installeren. Ook zijn er ingebouwde wifi, Bluetooth en een LAN‑poort aanwezig voor netwerkaansluitingen. Het toestel kan via CI+ omgaan met digitale televisie en biedt een CI‑slot voor module. Met de eARC‑aansluiting stuur je het geluid naar een soundbar. De afmetingen met voet bedragen 123,2 × 78 × 31 cm en het gewicht is ongeveer 13 kg.

LG 55UR78006LK - LED

De LG 55UR78006LK is een 55‑inch Ultra‑HD‑televisie uit 2023. Dit model gebruikt direct‑LED‑achtergrondverlichting en een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Binnenin werkt de α5 Gen6 AI‑processor 4K die beelden opschaalt en samen met de AI Brightness Control de helderheid aanpast aan het omgevingslicht. De tv ondersteunt HDR10 en HLG en gebruikt Active HDR voor dynamische contrastverbetering. Voor geluid zorgt AI Sound Pro voor virtuele 5.1‑kanaalsweergave en een totaal vermogen van 20 watt.

Het toestel draait op webOS met ThinQ‑technologie; dit geeft toegang tot streaming-apps en biedt spraakbesturing via Amazon Alexa. Er zijn drie HDMI‑2.0‑poorten met eARC‑ondersteuning en twee USB‑2.0‑poorten. Verder heeft de tv ingebouwde wifi en Bluetooth 5.0, waardoor draadloze streaming mogelijk is, en een ethernetpoort voor vaste verbinding. Voor tv‑ontvangst zijn tuners voor DVB‑T2, DVB‑C en DVB‑S2 aanwezig. Het toestel weegt ongeveer 14 kg zonder voet.

Op zoek naar een lekkere Black Friday-deal die je écht dagelijks gaat gebruiken? Wehkamp zet dit jaar een reeks verzorgings- en stylingtools extra scherp in de spotlights. Denk aan krachtig föhnen, glad ontharen, strak trimmen en schoner poetsen met topmerken als Philips, Braun en Oral-B. Dit is het ideale moment om te upgraden!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Wehkamp

Black Friday is het moment waarop je zonder schuldgevoel iets mag upgraden. Vinden wij. Niet alleen omdat de kortingen lekker zijn, maar vooral omdat je dan eens kunt kiezen voor apparaten die je dagelijkse verzorging écht makkelijker maken. Bij Wehkamp vind je dit jaar allerlei spulletjes voor in de badkamer die meer doen dan alleen 'handig zijn': ze helpen je dagelijks om er weer piekfijn uit te zien! Van scheerapparaten en föhns tot epilators en elektrische tandenborstels: deze zeven Black Friday-aanraders verdienen een plek in je badkamer.

©Philips

Eén scheertool voor alles: Philips OneBlade Pro 360 Face & Body

De Philips OneBlade Pro 360 is zo'n apparaat waarvan je je afvraagt hoe je ooit zonder hebt gekund. Hij trimt, scheert en stylet je gezicht én je lichaam zonder gedoe. De 360-blade beweegt soepeltjes mee en met de verstelbare kam stel je gemakkelijk de lengte in die je wilt. Deze gadget maakt je ochtendritueel net effe een tikkie sneller en relaxter, en tijdens Black Friday is-ie opeens wel heel aantrekkelijk geprijsd.

Check de deal hier!

©Philips

Professioneel drogen met bescherming: Philips Haardroger 8000 Series

Als je je haar regelmatig goed en uitgebreid föhnt, weet je dat het verschil vooral in de techniek zit. De Philips 8000 Series levert een krachtige luchtstroom, maar houdt dankzij slimme warmtesensoren tegelijkertijd je haar in de gaten. Zo droog je sneller zonder je lokken te oververhitten. Ideaal voor drukke ochtenden, maar ook voor wie simpelweg mooi en gezond haar wil. En tijdens Black Friday betaal je voor deze professionele kwaliteit een stuk minder.

Check de deal hier!

©Babyliss

Direct volume met minimale moeite: BaByliss Big Hair Dual

De BaByliss Big Hair Dual voelt al bij het eerste gebruik aan alsof hij voor jou is gemaakt. Dankzij twee roterende borstels en gelijkmatige warmte krijg je in één beweging meer volume en een mooie slag in je haar. Het resultaat is dat typische 'ik kom net bij de kapper vandaan'-gevoel, maar dan zonder dat je de deur uit hoeft. Tijdens Black Friday is dit een van die apparaten die je koopt, gebruikt en daarna nooit meer kwijt wilt.

Check de deal hier!

©Remington

Glanzend stijlhaar zonder gedoe: Remington Shine Therapy

Wie liever een stijltang gebruikt, vindt in de Remington Shine Therapy een echte Black Friday-meevaller. De keramische platen met verzorgende technologie zorgen voor zichtbaar meer glans, terwijl je door de instelbare temperatuur precies afstemt op jouw haartype. Het apparaat is snel warm, breed genoeg voor efficiënt steilen en zacht genoeg voor dagelijks gebruik. Een betaalbare kwaliteitsstap die nu nóg aantrekkelijker is.

Check de deal hier!

©Braun

Strakke details: Braun Gezichtsontharing FS1000

Soms zit verbetering in een klein apparaatje. De Braun FS1000 verwijdert gezichtshaartjes snel en verrassend precies, geholpen door een subtiele 'smartlight' die zelfs de fijnste haartjes zichtbaar maakt. Perfect als je make-up mooier wil laten zitten of gewoon een gladde, verzorgde look prettig vindt. Een kleine aankoop die een groot effect heeft, zeker met de Black Friday-prijs.

Check de deal hier!

©Braun

Langdurig glad: Braun Silk-épil 7

Voor wie liever minder vaak bezig is met ontharen, biedt de Braun Silk-épil 7 een langdurige oplossing. Deze epilator verwijdert haartjes bij de wortel, waardoor je wekenlang een gladde huid behoudt. Het apparaat ligt prettig in de hand en doet zijn werk effectief, ook onder de douche. Black Friday is hét moment om deze handige oplossing met stevige korting in huis te halen.

Check de deal hier!

©Oral-B

Elke dag een mooiere glimlach: Oral-B iO Series 6

Mondverzorging lijkt misschien niet het spannendste onderdeel van Black Friday, maar de Oral-B iO Series 6 bewijst dat een upgrade van je tandenborstel veel verschil kan maken. Met microvibraties, een slimme druksensor en meerdere poetsstanden zorgt deze tandenborstel voor een schoner gevoel dan ooit tevoren. Een investering in dagelijkse frisheid dus, en dankzij Black Friday gewoon een logische keuze.

Check de deal hier!

Black Friday bij Wehkamp = een investering in jezelf

Of je nu sneller klaar wilt zijn in de badkamer, je haar net wat mooier wilt stylen of je mondverzorging serieus wilt aanpakken, tijdens Black Friday bij Wehkamp is het wel heel aantrekkelijk om voor goede kwaliteit te gaan. De deals zijn tijdelijk, de producten staan snel bij je thuis en je merkt het effect meteen in je dagelijkse routine. Hét moment dus om jezelf (of iemand anders natuurlijk!) iets te gunnen waar je nog lang plezier van hebt.