Waarom Linux beter is dan Windows 10
Waarom Linux? We kunnen beter zeggen: waarom niet?! Het is gratis, opensource, stabiel en veilig. Bovendien is voor vrijwel elk programma onder Windows een even goed (of beter) equivalent te vinden.
Er bestaat niet één Linux. Er zijn enorm veel distributies die op allerlei manieren van elkaar verschillen, bijvoorbeeld qua gebruiksgemak, uitstraling en prestaties op eenvoudige systemen. Leuk, want zo is er voor ieder wat wils. Voor de gemiddelde gebruiker die gewoon een goede desktopomgeving wenst, maar ook voor de zakelijke gebruiker, de hobbyist, de gamer, de creatieveling of de student.
01 Heel veel keuze!
Linux is in veel smaken beschikbaar. Sommige distributies beperken zich tot de basis, waarbij je naar wens kunt uitbreiden en je eigen keuzes kunt maken. Andere versies zijn al na de installatie erg compleet en kun je direct als alternatief voor bijvoorbeeld Windows of macOS gebruiken. Een belangrijke keuze is de desktopomgeving, die vrijwel de hele look & feel bepaalt. Bij Linux Mint kun je bijvoorbeeld kiezen voor Cinnamon, Mate of Xfce, Lubuntu gebruikt het lichtgewicht LXDE, terwijl bij elementary OS de speciaal hiervoor ontwikkelde Pantheon-desktopomgeving wordt ingezet, dat door zijn gebruiksvriendelijkheid (maar beperkte instellingsmogelijkheden) heel geschikt is voor overstappers van Windows en macOS. Elke desktopomgeving komt met een pakket aan hiervoor geoptimaliseerde toepassingen, zoals een pakketbeheerder waarmee je software kunt bijwerken en installeren.
Distributies volgen en vergelijken
De website DistroWatch is een handige plek om distributies met elkaar te vergelijken. Voor elke distributie zijn er uitgebreide details te vinden. Bijvoorbeeld wat de basis voor de distributie is, welke releases er zijn geweest, hoe actueel de software is en wat gebruikers ervan vinden, met uitgebreide reviews. Ook kun je zien wat de populairste distributies zijn. Op dit moment bestaat de top vijf uit MX Linux, Manjaro, Mint, elementary OS en Ubuntu. Hierbij kijkt de website puur naar het aantal paginaraadplegingen; meer dan een indicatie is het daarom niet. Bedenk dat distributies komen en gaan. Er zijn dus altijd veel verschuivingen, maar dat houdt het ook levend.
02 Stabiele basis
Hoewel er heel wat exclusieve distributies zijn, leunen de meeste zelf weer op bijvoorbeeld Debian, Ubuntu of Arch Linux. Dat zorgt voor een stevig fundament en verzekert je ervan dat er veel software voor te vinden is. Evengoed zie je hier ook al verschillen: sommige distributies bieden het nieuwste van het nieuwste, andere zijn meer op stabiliteit gericht met daardoor soms wat oudere software. Een afgeleide distributie is – afhankelijk van je ervaringsniveau – soms een betere keuze. Neem bijvoorbeeld Manjaro, een van de populairste distributies van dit moment. Het heeft Arch Linux als basis, wat een opvallend snel, krachtig en lichtgewicht besturingssysteem is. Maar de installatie van alleen Arch Linux levert slechts een minimaal systeem op dat je verder moet uitbouwen met bijvoorbeeld de gewenste desktopomgeving, pakketbeheerder en software. Dat kán een voordeel zijn, maar is niet zo handig voor beginners. Manjaro daarentegen geeft je een volledige desktopomgeving met een heel pakket aan software, en is tijdens het gebruik juist gebruiksvriendelijk en toegankelijk terwijl je toch van de voordelen van Arch Linux profiteert.
03 Ook voor oudere systemen
Linux stelt geen hoge eisen aan het systeem. Zelfs op zwaar verouderde pc’s draait het meestal nog prima. Heb je minder dan 2 GB aan werkgeheugen, dan loont het wel om naar de wat lichtere distributies te kijken. Een extreem voorbeeld is Tiny Core Linux, dat voor een grafische desktop maar 16 MB geheugen vergt. Het is in de basis erg eenvoudig, maar je kunt wel precies de software toevoegen die je nodig hebt. Dat maakt het voor een antieke netbook wellicht een dankbare optie. Al geeft het iets ‘zwaardere’ Puppy Linux wel al meteen een veel bruikbaarder systeem, terwijl ook deze distributie maar zo’n 64 MB geheugen nodig heeft. Een leuker en completer systeem voor je netbook of laptop heb je met bijvoorbeeld Lubuntu, het daarvan afgeleide Peppermint OS en MX Linux. Als Windows niet vooruit te branden is op je systeem, is er zodoende altijd wel een vloeiend werkende Linux-distributie te vinden.
Hulpbron voor vastgelopen pc!
Een Linux-distributie is altijd handig om achter de hand te hebben voor het beheer van pc’s en laptops – ook als daar Windows op draait. Je kunt zo’n distributie gewoon vanaf een cd of usb-stick starten op bijvoorbeeld een vastgelopen pc om problemen op te lossen. Er bestaat overigens ook een distributie die daar speciaal voor is ontwikkeld: SystemRescueCd, een distro met diverse handige ingebouwde tools. Zo kun je bijvoorbeeld partities bekijken of repareren, een back-up van belangrijke bestanden maken of de bootsector herstellen. Ook is er een toepassing die specifiek is gericht op het redden van verloren geraakte video’s, foto’s en documenten.
04 Gebruiksvriendelijk en vertrouwd
Natuurlijk is de overstap van Windows of macOS naar Linux even wennen, maar als je een gebruiksvriendelijke distributie selecteert, hoeft dat niet lang te duren. Wil je een omgeving die zo sterk mogelijk overeenkomt met Windows 10, dan is Zorin OS een mooie optie. Het neemt de Gnome-desktop als basis, maar dan met talloze aanpassingen en een heel pakket aan krachtige toepassingen. Met Zorin Appearance biedt het bovendien een handige toepassing om de vormgeving van de desktop verder aan te passen. Elke twee jaar komt een grote update uit. Dat maakt het wellicht de moeite waard om nog (heel even) op Zorin OS 15 te wachten, dat al wel als bèta verscheen. Het heeft Ubuntu 18.04.2 LTS als basis, waar tien jaar lang updates voor verschijnen.
Als je macOS van Apple gewend bent, is elementary OS een mooie optie. Net als Zorin OS is het gebaseerd op Ubuntu, maar het is wat verder versimpeld, waardoor de keuze uiteindelijk meer een kwestie van smaak is. Wil je eindeloos van updates genieten, dan is een distributie met zogenaamde rolling releases overigens ook een optie (zie kader).
Altijd up-to-date met rolling releases
Af en toe is een verse start best fijn, maar verder is er tegenwoordig geen echte noodzaak om elke zoveel jaar een nieuw besturingssysteem te installeren. Windows stapte hier met versie 10 van af; hier kun je voortdurend updates voor installeren. Linux kent dat principe ook met de zogenaamde ‘rolling releases’, maar het is nog niet de standaard. Vooral Arch Linux is er sterk in, en ook met Manjaro (dat van Arch Linux is afgeleid) profiteer je daarvan. Een prettige keuze van Manjaro is dat het alleen stabiele versies in de pakketbronnen opneemt, die vooraf ook al even zijn getest. Zo blijven de risico’s dat er iets kapot gaat beperkt, zolang je de standaard pakketbeheerder gebruikt en niet te veel experimenteert. Niet elke distributie volgt het principe van ‘rolling releases’. Zo houdt Ubuntu nog vast aan halfjaarlijkse releases met daarnaast elke twee jaar een zogenaamde LTS-versie, die lange tijd wordt ondersteund. Dat is sinds 18.04 LTS opgehoogd naar tien jaar. De lange ondersteuningsperiode betekent in de praktijk vooral dat je belangrijke veiligheidspatches ontvangt, en niet per se nieuwe versies van software. Een upgrade naar een nieuwe release is uiteraard wel altijd een optie en meestal pijnloos.
05 Volop software en drivers
Ben je bang dat je bekende drivers en software gaat missen onder Linux? Dat hoeft niet. Vrijwel alle apparaten werken zelfs direct zonder dat je één driver hoeft te installeren. En nemen we Zorin OS even als voorbeeld, dan krijg je daar ook meteen een enorm pakket aan software bij. Release 15 komt bijvoorbeeld met Evolution, dat Microsoft Exchange-ondersteuning biedt, Firefox als standaardbrowser en het nieuwe LibreOffice 6.2. Die laatste vormt met zijn verfijnde gebruikersinterface een nóg beter alternatief voor de bekende Office-toepassingen. De Ubuntu-basis zorgt er bovendien voor dat er enorm veel aanvullende software voor te vinden is in de opensource gemeenschap. Bedenk ook dat veel games op Steam standaard al geschikt zijn voor Linux. En dankzij Wine met PlayOnLinux kun je – als dat nodig is – altijd nog bepaalde Windows-games en -software installeren en gebruiken in een eigen venster.
06 Eenvoudig uitproberen
Gezien de brede keuze aan distributies met Linux zul je relatief veel afwegingen moeten maken en wellicht zelfs eerst wat distributies moeten uitproberen. Gelukkig kan dat straffeloos en kosteloos. Een snelle en handige manier om distributies uit te proberen, is door ze een tijdje naast je huidige besturingssysteem te gebruiken in een virtuele machine. Installeer daarvoor bijvoorbeeld het gratis VirtualBox van Oracle en maak naar believen virtuele machines aan. Veel distributies kun je ‘live’ starten en uitproberen door het iso-image op een cd te branden of usb-stick te zetten. Een programma als Rufus is daarbij erg handig. Neem een usb-stick die groter is dan het iso-bestand. Voor de meeste distributies is 2 GB voldoende. De usb-stick is natuurlijk ook ideaal als installatiemedium.
07 Een van de veiligste besturingssystemen
Linux is een van de veiligste besturingssystemen. Virussen voor Linux bestaan wel, maar zijn erg zeldzaam. Natuurlijk helpt het dat Linux nog niet zo populair is als Windows, en daarom een minder aantrekkelijk doelwit is. Maar het is voor een virus ook lastiger om binnen te dringen in Linux en schade aan te brengen. Wat eveneens meewerkt is dat de broncode van Linux openbaar is en door een enorme groep ontwikkelaars wordt onderhouden. Een fout zal daardoor ook veel eerder worden opgemerkt en gedicht. En dan hebben we het nog niet eens over privacy gehad. Van Microsoft is bekend dat het veel informatie over haar gebruikers verzamelt, in Linux is dat een zeldzaamheid.
