Straks geen Facebook en Instagram meer in Europa?
Meta Platforms hikt tegen de nogal strenge en onduidelijke Europese privacywetgeving aan. Volgens het onlangs uitgebrachte jaarverslag zou dat weleens het einde van diensten als Facebook en Instagram in Europa kunnen betekenen. Hoe realistisch is dit scenario?
Meta moet aan heel wat voorwaarden voldoen om persoonsgegevens van Europese gebruikers op Amerikaanse servers te bewaren. Hiervoor deed de multinational tot voor kort een beroep op de zogeheten Privacy Shield-overeenkomst. Dit was een verdrag tussen de Europese Unie en Verenigde Staten, zodat Amerikaanse bedrijven op correcte wijze persoonsgegevens van Europeanen konden verwerken.
Het Europese Hof keurde het Privacy Shield-verdrag in de zomer van 2020 af. De reden was dat de overeenkomst niet voldeed aan de strenge eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Volgens het Hof zijn de persoonsgegevens in Amerika kortgezegd minder goed beschermd dan in Europa.
Sinds deze uitspraak weten Meta en andere Amerikaanse (tech)bedrijven niet precies waar ze aan toe zijn. Een nieuw verdrag is er namelijk nog niet, al zijn de Europese Unie en Verenigde Staten wel in overleg over nieuwe privacyregelgeving voor internationale datastromen. Deze onderhandelingen duren nu al zo’n anderhalf jaar.
Serieus dreigement of blufpoker?
Momenteel maakt Meta gebruik van (tijdelijke) modelovereenkomsten om gegevensoverdracht over de Atlantische Oceaan mogelijk te maken. Het moederbedrijf van Facebook en Instagram vreest dat die overeenkomsten op termijn worden gewijzigd of komen te vervallen, terwijl er nog geen opvolger van het Privacy Shield-verdrag klaarligt.
In dat geval is Meta naar eigen zeggen wellicht niet in staat om een groot deel van zijn diensten in Europa beschikbaar te stellen, waaronder dus Instagram en Facebook. Voor advertentiedoeleinden en de dienstverlening is het uitwisselen van persoonsgegevens tussen verschillende landen een cruciale factor, zo stelt de Amerikaanse grootmacht.
Structurele oplossing gezocht
Vermoedelijk wil Meta met de bewuste passages in zijn eigen jaarverslag alleen maar wat druk op de beleidsbepalers uitoefenen. Onlangs liet het miljardenconcern namelijk nog weten dat er absoluut geen concrete plannen zijn om uit Europa te vertrekken. Kortom, de soep wordt niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. Daar zijn de financiële belangen ook veel te groot voor.
Wel wenst het moederbedrijf op korte termijn een structurele oplossing om op rechtmatige wijze persoonsgegevens tussen beide continenten over te dragen. Meta vindt de huidige tijdelijke modelovereenkomsten namelijk te onzeker om als basis te dienen voor de exploitatie van wereldwijde diensten.