Digitaal publiceren is in. Geen wonder, gezien het succes van de iPad. Ook PCM is sinds kort verkrijgbaar als iPad-uitgave. Maar het maken van digitale uitgaven is niet alleen voor grote uitgevers. Met de juiste gratis software kan iedereen een e-book of e-magazine voor op de iPad maken.

In deze workshop leer je hoe je een magazine kunt maken voor tablets. Daarbij maken we gebruik van de opensourcesoftware Scribus, een handig programma om magazines te ontwerpen. De professionele wereld gebruikt veelal Adobe Indesign, maar Scribus is een gratis alternatief voor de bijna onbetaalbare Adobe-software. Scribus is te downloaden op www.scribus.net. Wij gebruiken de nieuwste release candidate, versie 1.4.0 RC3.

Uitgangssituatie

Om deze workshop te volgen, heb je een artikel nodig en een aantal beelden. Het artikel kan het best opgeslagen worden in txt-formaat. Hoe minder opmaak erin zit, des te beter. Een Word-bestand is dus minder geschikt. Let er verder op dat de afbeeldingen op het juiste formaat zijn (beter te groot dan te klein). We gaan in deze workshop een (heel) kort magazine maken van twee pagina’s, bestaande uit een cover en een pagina met een artikel. Als je dit onder de knie hebt, ben je ook in staat om een magazine te maken bestaande uit (veel) meer pagina’s.

 

Stap 1: Aantal pagina’s

 

Als je Scribus voor het eerst start, verschijnt automatisch een venster om een nieuw document aan te maken. Kies hier voor Enkele pagina en stel het aantal pagina’s in op 2. Zorg ervoor dat de marges links, rechts, onder en boven op40 ptstaan. Scribus werkt niet met pixels, maar met punten. Dat is gebruikelijk in de grafische wereld. In de computerwerld wordt vaak gedacht in pixels. Toch is dat voor een tabletmagazine ook niet ideaal, want de huidige iPad heeft 1024 bij 768 pixels, terwijl de volgende versie waarschijnlijk meer pixels heeft. En Android-tablets hebben weer andere resoluties. Als we nu een magazine zouden maken die precies het aantal pixels heeft van de iPad, ziet het blad er op de volgende generatie iPad waarschijnlijk matig uit. Wij kiezen daarom voor het papierformaat A4. Op de iPad zal het magazine automatisch worden geschaald. Gebruik afbeeldingen met hoge resolutie. Bedenk dat als je het blad ook wilt gaan drukken, de afbeeldingen minimaal 300 dpi moeten zijn.

Stap 2: Sjablonen

Een handig hulpmiddel is het gebruik van sjablonen. Dit is de standaard layout voor een pagina. Het zorgt ervoor dat je snel aan de slag kunt en dat er eenheid komt in de vormgeving van je magazine. Je kunt zelf een sjabloon maken, maar op scribusstuff.org kun je ze ook downloaden. Wij maken als volgt een eenvoudig sjabloon dat je kunt gebruiken voor magazines: rechtsklik op pagina 2. Kies Hulplijnen beheren en klik op het tabblad Kolom/rij. Stel bij het aantal rijen3 in en bij het aantal kolommen het getal 4 (of 3 als je dat mooier vindt). Kies in beide gevallen onder Ten opzichte van voor Marges. Stel Gebruik tussenruimte in op 10 pt, zowel bij kolommen als bij rijen. Je hebt nu een standaard layout voor een magazine met vier kolommen op de pagina. Om dit ook toe passen op andere pagina’s, klik je op Pagina in de menubalk en vervolgens op Omzetten naar paginasjabloon. Geef het sjabloon een logische naam. Wij kiezen voor Magazine layout. Nu is het heel makkelijk om ook andere pagina’s van dit sjabloon te voorzien. Dat doe je door op een pagina te rechtsklikken en dan voor Paginasjabloon toepassen te kiezen. Je komt dan in een venster waar je het betreffende sjabloon kunt selecteren.

Stap 3: Tekstvlakken maken

Wij kiezen op pagina 2 voor het gebruik van een kleine afbeelding, verdeeld over twee kolommen. De rest van de pagina wordt gebruikt voor tekst. Eerst maar eens de tekstkolommen aanmaken. Bedenk hierbij dat Scribus werkt met lagen, vergelijkbaar met Photoshop. Voor elk element maak je een aparte laag aan. Klik hiervoor op Venster, Lagen. In het venster dat verschijnt, maak je een nieuwe laag door op de plus te klikken. Hernoem deze naar iets zinvols, bijvoorbeeld Inhoud. Klik nu op Pagina en vink Magnetische hulplijnen aan. Voordat je tekst kunt plaatsen, dien je containers aan te maken. Klik daarvoor op hoofdletter T (of ga naar Invoegen, Tekstframe invoegen). Je ziet de cursor veranderen in een teksticoon. Selecteer de linkerkolom over de gehele hoogte van de pagina. Doe nu hetzelfde voor de andere twee kolommen, maar selecteer alleen de onderste twee rijen. Zo blijft er ruimte over voor een afbeelding. Vervolgens moet je de kolommen aan elkaar koppelen, zodat de tekst van de ene op de andere kolom doorloopt. Selecteer de eerste kolom en klik dan op het icoon Tekst koppelen (check) in de menubalk. Klik daarna op de tweede kolom. Je ziet nu een pijltje van kolom 1 naar kolom 2 verschijnen. Doe ditzelfde voor de volgende kolommen. Nu ga je tekst invoegen. Rechtsklik op de eerste kolom en kies Tekst verkrijgen. Er verschijnt een venster waarin je het txt-bestand selecteert. Nu lopen de drie kolommen vol met tekst. Door te rechtsklikken op de tekst en te kiezen voor Tekst bewerken, kun je de tekst aanpassen. Je zult merken dat Scribus woorden niet automatisch afbreekt. Het uitvullen van tekst leidt tot lelijke kolommen met grote witruimten. Om dat te voorkomen, kun je zelf afbrekingen toevoegen. Let op, dat doe je niet door simpelweg een streepje toe te voegen aan een woord. Dit gaat met een zogeheten Soft Hyphen, of zacht afbreekstreepje. De sneltoetscombinatie hiervoor is Ctrl+Shift+-. Indien nodig, zal Scribus het woord op deze plek afbreken. Maar als je elders wijzigingen aanbrengt en afbreken is niet langer nodig, verdwijnt het streepje.

 

Stap 4: Tekststijlen toepassen

Een belangrijk onderdeel van Scribus zijn de tekststijlen. Het juiste gebruik ervan kan je veel tijd (en ergernis) besparen. Met deze tekststijlen kun je snel tekst opmaken volgens vooraf gedefinieerde regels. Daardoor kun je met een simpele muisklik een zin opmaken als kop of juist als een alinea. Eerst maak je de stijlen aan. Klik daarvoor op Bewerken, Stijlen (of snelkoppeling F3). Via Nieuw, Alineastijl maak je een nieuwe stijl aan. Kies het juiste lettertype, de grootte, regelafstand, et cetera. Je kunt ook de eerste letter van een zin extra groot maken door Beginkapitaal aan te vinken. Bedenk dat dit normaal gesproken alleen wordt gedaan aan het begin van een artikel. Maak hier dus een aparte stijl voor, die enigszins afwijkt van de normale alineastijl. Voor koppen en tussenkoppen kun je uiteraard ook aparte stijlen opslaan. Hetzelfde geldt voor kaders en onderkoppen. Als je alle stijlen hebt aangemaakt, wordt het tijd om ze toe te passen. Rechtsklik op de tekst en kies Tekst bewerken. Nu zie je de tekst met aan de linkerzijde de gebruikte stijl. Waarschijnlijk staat er nu meermaals Default Paragraph Style. Vervang dit door de zojuist aangemaakte stijlen. Klik op Tekstframe bijwerken om de wijzigingen te bekijken.

Stap 5: Afbeelding toevoegen

In de volgende stap ga je een afbeelding toevoegen aan het artikel. Rechtsboven op pagina 2 hebben we ruimte vrijgelaten voor beeld. We gaan deze nu plaatsen. De werkwijze is vergelijkbaar met tekst. Maak eerst een container aan waarin het beeld zal komen. Dit doe je door te klikken op Invoegen, Afbeeldingsframe invoegen (of op sneltoets hoofdletter I). Selecteer de twee lege rijen rechtsboven. Klik daarna op dit vlak en kies Afbeelding verkrijgen. Kies nu de juiste afbeelding, en Scribus plaatst het beeld in het vlak. Is de afbeelding niet helemaal op de juist maat? Geen nood. Door er op te rechts klikken en Afbeelding aan frame aanpassen te kiezen, zal Scribus de afbeelding verkleinen en passend maken aan het kader. Andersom kan ook: het frame aanpassen aan de grootte van de afbeelding. Om de positie en de grootte van de afbeelding nog preciezer te bepalen, klik je op de afbeelding en dan op F2 (je kunt ook rechtsklikken op het plaatje en Eigenschappen kiezen). Er opent een venster. Klik op Afbeelding. Hier kun je onder meer de positie en de X- en Y-schaal aanpassen.

Stap 6: Cover maken

De volgende stap is het maken van een cover. Dit is de eerste pagina van het blad, met de titel en de inhoud. Veel van wat je in de vorige stappen hebt geleerd, komt hier terug. Daarom behandelen we de cover redelijk kort. De eerste stap is het plaatsen van een paginavullende foto. Maak hiervoor een afbeeldingframe aan zoals je dat in stap 5 hebt geleerd. Ditmaal beslaat het frame de hele pagina. Kies een afbeelding en zorg ervoor dat deze het juiste formaat krijgt. Doe dit door de Eigenschappen (F2) aan te passen. Vervolgens maak je een achtergrondkleur waarop de titel van het blad komt. Klik op Invoegen, Vorm invoegen. Kies voor een vierkant. Maak het vierkant en rechtsklik erop. In het venster Eigenschappen kun je een goede kleur kiezen. Wij hebben voor geel gekozen. Vervolgens maak je een tekstvlak. Daarin plaats je de titel van het blad. Hiervoor hebben we de stijl Covertitel aangemaakt. Op dezelfde wijze maak je ook het tweede (gele) vlakje op de cover, waarin je melding maakt van enkele artikelen in het blad. Dit gele vlak hebben we transparant gemaakt. Deze optie vind je als je op het gele vlak klikt, kiest voor Eigenschappen (F2) en het tabje Kleuren aanklikt. Zet de Ondoorzichtigheid op 70 procent.

 

Stap 7: Pdf maken

 

Ben je tevreden met de opmaak van je magazine? Dan is het tijd om de export naar pdf te maken. Deze pdf kun je (onder meer) gebruiken op de iPad. Wil je het blad online publiceren, dan is de website ISSUU (www.issuu.com) ook een optie. Hier kun je pdf’s van (eigen) magazines uploaden. Ze worden door ISSUU op fraaie wijze gepubliceerd, inclusief grafisch bladereffect. Om een pdf te maken, klik je op Bestand, Exporteren, Opslaan als pdf. Kies vervolgens het profiel. Dit kan bijvoorbeeld pdf 1.4 of 1.5 zijn. Wil je het bestand professioneel laten drukken, kies dan voor pdf/x3, maar dat valt buiten deze workshop. Wij kiezen pdf 1.4. Scribus gaat nu controleren of er geen fouten in het bestand zitten. Daarbij verschijnt de waarschuwing dat een afbeelding minder dan 150 dpi heeft. Dat zou voor een drukkerij inderdaad een probleem zijn, maar voor weergave op een iPad is het niet erg. We klikken op Fouten negeren. In het volgende venster kies je opnieuw voor pdf 1.4 en klik je op Opslaan. Scribus slaat aan het rekenen en even later heb je een heus pdf-magazine, dat je onder meer in iBooks op je iPad kunt openen.

 

Tot slot

 

De laatste stap is het overzetten van het magazine op de iPad. Dat kan via iTunes op de PC, maar je kunt het magazine ook mailen en daarna openen op de iPad, of het als download aanbieden op een website. 

 

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten