Tijdens de installatie van Windows 10 wordt gevraagd of je “diagnostische gegevens naar Microsoft wilt sturen”, met de opties volledig of basis. Welke keuze je ook maakt, je zit er niet aan vast. In dit artikel leggen we uit in hoeverre je er controle over hebt.
Ga naar Instellingen en kies Privacy: je krijgt nu een hele reeks rubrieken te zien die met je privacy te maken hebben. We raden je aan die een voor een te doorlopen, zeker nadat een Windows-update werd uitgevoerd.
Twee onderdelen verdienen onze bijzondere aandacht: Diagnostische gegevens en feedback en Activiteitsgeschiedenis.
Beginnen we met de eerste. Hier kun je de modus instellen waarin je data naar Microsoft laat versturen: Basis of Volledig. Je leest hier ook af wat het verschil is tussen beide modi. Besef wel goed dat je in de modus Volledig niet alleen diagnostische data doorgeeft, maar ook doorstuurt welke sites je bezoekt, welke apps en onderdelen je gebruikt, hoe ‘gezond’ je systeem is, enzovoort.
Ook is er nog de Viewer voor diagnostische gegevens. Als je deze functie Aan zet, kun je die via de gelijknamige knop downloaden vanuit de Microsoft Store. Na de installatie kun je de tool via deze knop ook opstarten: je krijgt nu in xml-formaat te zien welke gegevens er precies richting Microsoft worden gestuurd.
Druk op het hamburgermenuknopje om eventuele filters te activeren. Je kunt bijvoorbeeld inzoomen op onderdelen als Browsegeschiedenis, Apparaatconnectiviteit en -configuratie, Software-installatie en -inventaris, enzovoort. Via Gegevens exporteren kun je de verzamelde informatie ook bewaren als csv-bestand.
Telemetriebeheer
Het lijkt er dus op dat er twee modi beschikbaar zijn voor de telemetrische functies. Dat mag dan wel zo zijn op het niveau van de app Instellingen, onderliggend werkt Windows met vier modi (in ‘stijgende’ lijn): Beveiliging, Basis, Uitgebreid en Volledig. Die zijn echter alleen beschikbaar op Windows 10 Enterprise en Education, via de Editor voor lokaal groepsbeleid.
Druk op Windows-toets+R, voer gpedit.msc uit en navigeer naar Computerconfiguratie /Beheersjablonen / Windows-onderdelen / Gegevensverzameling en preview-versies. Dubbelklik in het rechterpaneel op Telemetrie toestaan en selecteer Ingeschakeld. Je kunt nu een van de beschikbare modi instellen. Let op, stel je niveau 0 in, dan werkt dat alleen door in Windows Server, Enterprise of Education - voor de andere Windows-versies komt dat overeen met niveau 1. O ja: denk niet dat je Microsoft te slim af kunt zijn door hier Uitgeschakeld te selecteren: je moet namelijk alsnog via de Windows-Instellingen aangeven welke modus je kiest (Basaal of Volledig).
Wil je de telemetriefunctie in Windows op non-actief zetten, open dan de module Services (druk op Windows-toets+R en voer services.msc uit), waarna je dubbelklikt op de service Connected Users Experiences and Telemetry (kortweg DiagTrack) en het Opstarttype instelt op Uitgeschakeld.
Voor wie zich afvraagt waar deze informatie wordt opgeslagen (voor die naar Microsoft wordt gestuurd): die bevindt zich in lastig toegankelijke, versleutelde bestanden in de verborgen map %ProgramData%\Microsoft\Diagnosis.
Activiteitsgeschiedenis
Relatief nieuw in Windows is de activiteitsgeschiedenis met tijdlijn. Je kunt deze functie in- of uitschakelen via Instellingen / Privacy / Activiteitsgeschiedenis, waar je vinkjes plaatst of verwijdert bij Toestaan dat Windows de activiteiten van deze pc verzameld (sic) en/of Toestaan dat de activiteiten van deze pc worden gesynchroniseerd met de cloud. Deze laatste optie houdt in dat je de draad - althans van Microsoft-applicaties - kunt oppikken waar je die hebt afgebroken op een pc waar je met hetzelfde account was aangemeld. Je kunt hier ook aangeven voor welke accounts je die activiteiten (niet) wilt bijhouden en als je wilt ook de activiteiten verwijderen.
Wil je zien welke informatie er (ook) op dit vlak door Microsoft in de cloud wordt bijgehouden, surf dan naar je Microsoft Privacy Dashboard waar je je aanmeldt met je Microsoft-account om daar het tabblad Activiteitenoverzicht te openen. Van hieruit kun je gegevens trouwens ook weer weghalen.
Heb je de functie op je pc ingeschakeld, dan krijg je (na enige tijd) via Windows-toets+Tab of via het knopje Taakweergave (links op de Windows-taakbalk) een tijdlijn oftewel chronologisch overzicht van de uitgevoerde activiteiten te zien, zoals bezochte websites of geopende documenten. Deze functie vereist wel dat de service Windows Search is ingeschakeld.