Komt er binnenkort een dag waarop televisies niet meer standaard worden voorzien van een afstandsbediening? Het lijkt er niet op, maar er zijn wel grote ontwikkelingen op dit gebied. Is zo’n afstandsbediening nog wel nodig, nu we praktisch altijd een smartphone met infraroodtechnologie bij ons dragen?
De afstandsbediening is onderstaan in de jaren ’50. Er waren al eerder kleine handzame kastjes met knoppen op de markt gebracht, maar deze zaten met een draad vast aan de televisie. De Amerikaanse Eugene F. McDonald (Zenith Electronics) vond het maar niks dat de televisie hem dwong om naar reclames te kijken: hij wilde het geluid kunnen dempen (wat destijds niet met de vastzittende kastjes kon) of een ander kanaal kijken. Zijn engineers gingen voor hem aan de slag en daaruit kwam de afstandsbediening genaamd Flashmatic, die er meer uitzag als een pistool uit de Jetsons dan het kastje met draad dat er al was. Flashmatic maakte gebruik van een lichtbron waarop een sensor in elke hoek van het televisiescherm reageerde, Dit bracht direct een groot probleem met zich mee: de zon is ook een vrij grote lichtbron, dus scheen die in je televisie, dan reageerden de sensoren ook.
TUSSENKOP
Terug naar de tekentafel: radiogolven waren geen optie omdat je dan in een appartementencomplex ook de televisie van de buren zou kunnen besturen. Wel werd er gekozen voor iets met geluidsgolven: Space Command gebruikte hamertjes die op aluminium tikten op een bepaalde frequentie die niet hoorbaar was met het menselijk oor. Dit was echter niet ideaal voor huisdieren als katten en honden, die niet al te positief op de geluiden reageerden. Pas in de jaren ‘70 kon de afstandsbediening verder worden ontwikkeld, aangezien er toen pas werd gekeken naar infrarood licht. Uiteindelijk kwamen er steeds meer knoppen bij, waardoor de de afstandsbedieningen in de eerste instantie te ingewikkeld werden. Daarop is het apparaatje juist weer wat rustiger geworden: geen 15 rijen van 5 knoppen, maar een iets simpeler ontwerp om de televisie toegankelijk te houden.
Controle heb je nodig
En nu stellen we de vraag: blijven we dat handige apparaat wel gebruiken? Uiteraard moet je altijd controle kunnen houden over wat er op je televisie te zien is, hoe hard hij staat en wanneer hij aanstaat. We zijn in middels al zo lang gewend aan de afstandsbediening, dat hij bijna niet meer weg te denken is bij de bank. Je hoeft er zelden een batterij in te doen en de knopjes zijn redelijk onverwoestbaar. Zelfs nieuwe televisies worden nog steeds geleverd met een (vaak plastic) afstandsbediening met knopjes. Geen halve smartphone-achtige apparaten of luxe apparaten met een (aanraak)scherm erin.
Dat komt waarschijnlijk omdat afstandsbedieningen zich inmiddels in een heel andere richting aan het ontwikkelen zijn: die van stembesturing. Het is natuurlijk veel makkelijker om niet naar een apparaat te hoeven zoeken om met je hand te bedienen, als je ook een kastje naast je televisie kunt hebben dat luistert naar wat je zegt. Dat kan een kastje zijn dat wordt geleverd bij je televisie, maar veel logischer is het natuurlijk dat die al in je televisie is ingebouwd. Dat is in veel gevallen ook zo, hoewel mensen toch graag naar de afstandsbediening blijven grijpen. Vaak is dat omdat de stemherkenning nog niet altijd even goed werkt.
De besturing van je televisie hoeft niet per se bij de fabrikant van je televisie vandaan te komen. Je zou ook je Google Home zo kunnen instellen dat deze kan communiceren met je televisie, waardoor jij alleen Google Home hoeft te gebruiken om je televisie aan te sturen. Die voice-technologie in combinatie met de televisie is overigens niet bepaald nieuw. Zo kon de Xbox van Microsoft via Kinect al vele jaren geleden via de stem worden aangestuurd. Echter hadden gamers meestal toch al een controller in de buurt liggen, waardoor het makkelijker was om het apparaat daarmee aan te sturen. Ook hier was het het geval dat de voice assistant vaak moeite heeft te horen wat je nu precies wilt, zeker als je als Nederlander Engels moet praten. Dan heb je toch net een andere uitspraak waar de software moeite mee heeft.
Tabletaansturing
Het is ook een tijd het idee geweest dat mensen met hun tablet hun hele huis zouden aansturen. In sommige huizen gebeurt dat ook, maar over het algemeen wordt de tablet niet ingezet als afstandsbediening. De smartphone wel: die is veelal voorzien van infrarood, waarmee je zo’n beetje elke gangbare televisie kunt besturen. Daar zijn allerlei verschillende applicaties voor waarmee je in een mum van tijd je televisiemerk en -type hebt gevonden en kunt zappen. Het is ook mogelijk je televisie met je smartphone uit te zetten.
Toch denken diverse experts dat het aansturen van de televisie met je stem het gaat winnen van apps op de smartphone. De reden daarvoor is dat de smartphone een persoonlijk toestel is, terwijl een Google Home of Amazon Alexa vaak door een grotere groep medebewoners wordt bediend. Aan de andere kant wil je tijdens een spannende film niet dat iemand ineens heel hard tegen de televisie of een voice assistant begint te roepen dat het geluid harder moet; dan is de smartphone juist weer een wat subtieler apparaat. Toch licht het scherm van je smartphone altijd op en moet je kijken wat je doet; met een ouderwetse afstandsbediening weten je vingers de knopjes op de tast te vinden.
Het gaat in de toekomst van de afstandsbediening waarschijnlijk niet om de afstandsbediening zelf: die is na al die jaren zo ideaal mogelijk. Het is alleen de vraag of die ideaal genoeg is voor de steeds slimmer wordende televisie. Filmpjes zoeken in de YouTube- app van je smart-tv, je favo Netflix-serie opsnorren of in de browser naar een site met foto's navigeren om bij weg te dromen: doen we dat straks liever pratend of toch middels het toetsenbord van de smartphone, dat ons al zo bekend is? Het lijkt erop dat de afstandsbediening het uiteindelijk vooral zal afleggen tegen de smartphone, die net even wat subtieler is dan spraakbesturing en tegelijkertijd net zo natuurlijk in onze handen voelt als dat plastic kastje met die handige knoppen.