Open hardware kopen is niet zo moeilijk. Er bestaan meerdere websites die een collectie van open hardware aanbieden en de community ondersteunen met allerlei handige functies.
Lees ook: Alles wat je wil weten over open source hardware
Zo bevat OpenHardware.io een boel projecten. Bij elk project krijg je de licentie te zien, foto’s en een beschrijving, een stuklijst zodat je de onderdelen kunt bestellen, de broncode voor de bijbehorende software en alle benodigde ontwerpbestanden voor de hardware. Met die ontwerpbestanden kun je zelf het printplaatje laten maken bij vele online diensten. Bovendien kun je sommige projecten ook rechtstreeks bij de producent aankopen, volledig geassembleerd.
Wat vind je er zoal? Allerlei sensorbordjes, relais, led-controllers, afstandsbedieningen, Arduino-shields, Raspberry Pi HAT’s, ontwikkelbordjes, adapters enzovoort. Let wel op: heel wat projecten zijn nog ‘work in progress’, dat staat dan ook aangeduid.
Een minder uitgebreide website is Kit Space, met toch enkele interessante elektronische ontwerpen. Zo vind je er een klein ARM-microprocessorbordje dat in een usb-poort past en amper uitsteekt, een mirror van de Arduino Uno-ontwerpbestanden, een heel klein Arduino-compatibel bordje, een wifi-sensor die de luchtvervuiling meet, en bordjes voor de ESP8266- en ESP32-microcontrollers. Bij elk project staat ook een stuklijst en met één klik bestel je het printplaatje of de onderdelen online.
Open hardware projecten
De pagina Product Hacking van de P2P Foundation is ook een schat aan informatie over complexere openhardwareprojecten. Helaas werken veel links niet meer omdat de projecten al dood zijn, en er staan ook veel projecten in die geen open hardware zijn – al wordt dat dan doorgaans wel duidelijk aangeduid. Het is wel de moeite om eens door de lijst te gaan, alleen al omdat ook projecten in minder voor de hand liggende domeinen zoals landbouw, energie, water, voertuigen en wetenschap aan bod komen. Van elk opgenomen project heeft de P2P Foundation een korte uitleg.
Een minder uitgebreide maar wel beter onderhouden website is die van het ‘Observatory of Open Source Hardware’. Die heeft enkele strenge selectiecriteria. Zo mogen de projecten niet puur elektronisch zijn, het moet om iets origineels gaan, iets functioneels en met een levendige community. Momenteel staan er 225 producten in de lijst, onder andere quadcopters, humanoïde robots tot een kit om insecten te kweken, windturbines en een sensordoos om een bijenkast te monitoren. Bij elk project zie je aan de Open-o-meter in één oogopslag hoe open de hardware is.
Een andere website, met een minder uitnodigend design, is de Open Hardware Repository. Die focust zich op elektronische ontwerpen voor onderzoekers in experimentele fysica. Zo vind je er een apparaat dat kosmische stralen detecteert gebaseerd op een Raspberry Pi, en allerlei adc’s (analog-to-digital converter). Voor huis-, tuin- en keukengebruik vind je echter niets tussen de bijna driehonderd projecten op deze site.
Laptops en 3D-printers
Hoe zit het op het gebied van desktops en laptops? Er zijn enkele projecten geweest, zoals de VIA OpenBook en de Novena-laptop, maar die waren niet volledig open.
Recentelijk heeft Olimex de TERES-I DIY-laptop geproduceerd. De elektronische schema’s en ontwerpbestanden zijn allemaal open. De laptop wordt verkocht als een kit, die je zelf nog volledig in elkaar moet zetten. Je kunt ze ook zelf eenvoudig upgraden. Van zowat alle onderdelen zijn afzonderlijk reserve-exemplaren te koop om je laptop te herstellen. Het enige nadeel zijn de specificaties: de Quad Core Allwinner A64 64-bit Cortex-A53 processor, 2 GB RAM en 16 GB eMMC-flashgeheugen zijn wel héél minimaal. Maar voor een tweede laptop is het best werkbaar. Olimex verkoopt de kit voor 240 euro.
Op dit moment is er ook het Open Hardware PowerPC Notebook-project. Hierin wordt gewerkt aan een volledig open ontwerp van een laptop, dat je met een 3D-printer zelf kunt produceren, gekoppeld aan een moederbord waarvan de elektronische schema’s volledig open zijn. De laptop zal Linux draaien. Maar het project is al jaren aan de gang en het is niet erg duidelijk wanneer het eindelijk klaar zal zijn.
Ook in de wereld van 3D-printers speelt open hardware een belangrijke rol. Het bekendste model 3D-printer met een openhardwarelicentie is RepRap, dat bekend werd doordat het al snel een groot deel van zijn eigen componenten kon maken. Sensors, steppermotors en microcontrollers kan het uiteraard niet printen.
RepRap focust zich ook op het printen van elektronica, zodat het zijn eigen printplaatjes kan maken. Dat is op diverse manieren mogelijk, onder andere door metalen legeringen met een laag smeltpunt te printen met een aparte printkop. Er bestaan diverse modellen van de RepRap die je zelf kunt bouwen, van de kleine Huxley tot de grote Prusa Mendel.
Een andere openhardwareprinter is de Lulzbot van Aleph Objects. Deze heeft zelfs de Respects Your Freedom-certificatie ontvangen van de Free Software Foundation, omdat deze je vrijheid respecteert om ermee te doen wat je wilt. De Lulzbot staat erom bekend dat hij gemakkelijk in gebruik en onderhoud is. Er zijn twee modellen: de kleine Lulzbot Mini en de grote Lulzbot TAZ 6.
Een ander type apparaat in de wereld van 3D-printers is een recyclebot, een apparaat dat plastic afval omzet in filament voor 3D-printers. Daarmee is de cirkel rond: je maakt niet alleen je eigen fysieke objecten met je 3D-printer, je maakt ook zelf je grondstof daarvoor, door bestaande objecten die je anders bij het afval zou gooien te recyclen. Op de wiki van RepRap vind je een stuklijst en instructies om zelf een recyclebot te maken.
De toekomst
Iets wat nog veel verder gaat, is de Global Village Construction Set van de organisatie Open Source Ecology. Dit zijn vijftig industriële machines die je nodig hebt om een beschaving helemaal op te bouwen, met al ons moderne comfort. Een groep van boeren, ingenieurs en architecten ontwikkelt blauwdrukken en bouwt prototypes, die dan in een echte boerderij met boomgaard en kas worden getest. De licentie van alle ontwerpbestanden is gebaseerd op CC-BY-SA.
De vijftig machines zijn nog niet voltooid, maar er is al wel 95 tot 99 procent vooruitgang met projecten zoals de MicroTractor, Seed Eco-Home, Aquaponic Greenhouse, Open Source Hydronic Stove, Open Source PV System, Biodigester, CNC Torch Table, CEB Press, Power Cube en 3D Printer. Het zijn allemaal prototypes van machines die onmisbaar zijn op een boerderij. Het moet uiteindelijk boeren toelaten om zelf machines te maken en te repareren, met een kostprijs die veel lager ligt dan wat ze nu moeten betalen.
Opvallend is de roadma van Open Source Ecology, die in tegenstelling tot andere projecten niet enkele jaren maar enkele decennia vooruitblikt. Zo wil de organisatie tegen 2020 een open energie-infrastructuur ontwikkelen, tegen 2021 een open microfabriek en tegen 2022 open zonnepanelen, tegen 2033 de landbouw naar meerjarige polycultuur (verschillende gewassen door elkaar) overschakelen en tegen 2034 conflicten over natuurlijke hulpbronnen de wereld uit helpen. Grootse ambities, en dat allemaal op de schouders van de openhardwarebeweging …