Litebit en de nieuwe regels omtrent toezicht cryptovaluta
Begin 2019 pleitten de Autoriteit Financiële Markt (AFM) en De Nederlandse Bank (DNB) voor cryptoregulering op internationaal niveau. Binnen Europa is hier nu gehoor aan gegeven: sinds 10 januari jongstleden zullen crypto-omwisselplatforms en aanbieders van cryptoportemonnees vallen onder het toezicht van De Nederlandsche Bank. We gaan hier verder op in aan de hand van de privacyverklaring van het Nederlandse wisselplatform Litebit.
Op grond van de herziene Europese anti-witwasrichtlijn zullen bedrijven die dergelijke cryptodiensten aanbieden, onder de reikwijdte gaan vallen van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Zij zullen voortaan verplicht zijn zich te laten registreren bij DNB. Na registratie zal DNB toetsen of de processen ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering goed zijn ingericht.
Ook andere Wwft-verplichtingen zullen van toepassing zijn. Zo vereist de wetgeving onder meer een zorgvuldig cliëntonderzoek bij (nieuwe) klanten. Hiervoor zullen persoonsgegevens moeten worden verwerkt. De wetgeving biedt ook een nieuwe grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens; de wettelijke verplichting.
Privacyverklaring Litebit
Voor de wettelijke verplichting als grondslag dient de verwerking ook echt noodzakelijk te zijn om aan deze wettelijke verplichting te kunnen voldoen. In de wet hoeft niet expliciet te staan dat voor de uitvoering van een specifieke taak persoonsgegevens moeten worden verwerkt. De verplichting in de wet kan namelijk ruimer geformuleerd zijn. Wel moet de verwerkingsverantwoordelijke kunnen verantwoorden dat de verwerking van de persoonsgegevens valt onder specifieke wet- of regelgeving. Het is dus aan de verantwoordelijke zelf om te bepalen of het verwerken van persoonsgegevens noodzakelijk is om aan een wettelijke verplichting te voldoen.
In de privacyverklaring van Litebit is de wettelijke verplichting niet gebruikt als grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens. Op zich niet vreemd omdat een dergelijke wettelijke verplichting, zoals uit de Wwft, vooralsnog niet geldt voor deze partij. Voor het aanmaken van een account, de koop en verkoop van cryptovaluta en de verificatieprocedure baseert Litebit zich op de uitvoering van de overeenkomst als grondslag voor de verwerking. Voor deze grondslag geldt overigens ook dat de verwerking noodzakelijk moet zijn in het kader van de uitvoering van de overeenkomst.
Daarnaast worden persoonsgegevens verwerkt wanneer je contact opneemt met het platform, via de chat of per telefoon. De grondslag bij de verwerking van deze gegevens is gebaseerd op het gerechtvaardigd (zakelijk) belang. Een logische grondslag, alleen laat Litebit hier na om uit te werken waar dat gerechtvaardigd belang dan daadwerkelijk in zit. Het gerechtvaardigd belang kan bijvoorbeeld gelegen zijn in het feit dat Litebit jou als klant efficiënt wil kunnen bedienen en zijn klantenservice wil optimaliseren.
Bewaartermijnen
Ook bestaan er wettelijke bewaartermijnen die bedrijven verplichten om bepaalde gegevens voor een bepaalde periode te bewaren. Zo geldt er voor debiteurenadministratie een wettelijke bewaartermijn van zeven jaar. In de AVG worden geen concrete bewaartermijn voor het bewaren van persoonsgegevens genoemd. Het is aan de organisaties zelf om te bepalen hoe lang zij de betreffende persoonsgegevens bewaren. Daarbij dient te worden gekeken naar hoe lang de gegevens nodig zijn voor het doel waarvoor deze zijn verzameld. Het uitgangspunt in de AVG is dat persoonsgegevens niet langer worden bewaard dan nodig is.
Per onderdeel heeft Litebit uitgewerkt wat de gebruikte bewaartermijnen zijn. Daarbij wordt eveneens verwezen naar de bewaartermijn van zeven jaar. Deze bewaartermijn wordt onder meer gebruikt voor de accountinformatie, maar ook voor de gegevens die zijn verkregen uit de verificatieprocedure. In (het tweede stadium van) de verificatieprocedure moet een kopie van het paspoort of identiteitskaart worden verstrekt. Een bewaartermijn van zeven jaar voor kopieën van identiteitskaarten is erg lang. Hoewel de Wwft nog niet van toepassing is op het platform, lijkt aansluiting bij de wettelijke termijn die hieruit voortvloeit logischer. In de wet is een bewaartermijn genoemd van vijf jaar na het beëindigen van de zakelijke relatie, of tot vijf jaar na het uitvoeren van de desbetreffende transactie.
Rechten van betrokkene
De AVG vereist verder dat de betrokkene wiens gegevens worden verwerkt, duidelijk wordt geïnformeerd over zijn rechten. Deze rechten bieden de betrokkene namelijk enige grip op de verwerking van zijn gegevens. De inhoud van deze rechten moet daarom kort zijn toegelicht in de privacyverklaring. Ook eventuele beperkingen van het recht en de stappen die de betrokkene moet nemen om zijn rechten uit te oefenen moeten worden vermeld.
In de privacyverklaring van Litebit worden de rechten van de betrokkene genoemd en beschreven. Wat Litebit niet heeft aangegeven is hoe de betrokkene deze rechten vervolgens praktisch kan toepassen. Ook is niet opgenomen binnen welke termijnen Litebit aan een dergelijk verzoek van een betrokkene zal voldoen en dat er beperkingen kunnen gelden op deze rechten.
Concluderend:
- Litebit heeft per activiteit waarbij persoonsgegevens worden verwerkt, op duidelijke wijze toegelicht welke gegevens nodig zijn, voor welk doel deze gegevens nodig zijn en op basis van welke grondslag. Als contact wordt opgenomen met Litebit worden ook persoonsgegevens verzameld, op grond van een gerechtvaardigd belang. Het platform heeft echter niet toegelicht waaruit dit gerechtvaardigd belang eigenlijk bestaat.
- Per activiteit heeft Litebit uitgewerkt hoe lang de gegevens worden bewaard. De bewaartermijn van zeven jaar voor kopieën van identiteitsbewijzen is lang.
- De rechten van betrokkene zijn in de privacyverklaring genoemd. Niet is genoemd op welke wijze de betrokkene deze rechten kan uitoefenen, binnen welke termijn aan een verzoek zal worden voldaan en dat er een beperking kan gelden op deze rechten.
Eindoordeel
Met de herziene anti-witwasrichtlijn gaat er het een en ander veranderen voor crypto-wisselplatforms en aanbieders van cryptoportemonnees. Deze bedrijven zullen onder het bereik vallen van de Wwft en onder het toezicht van DNB. Het is dus belangrijk dat deze aanbieders zich hierop voorbereiden. Niet alleen heeft het namelijk impact op de processen voor de onderneming, ook de privacyverklaring zal aanpassing nodig hebben.
Aanbieders van cryptodiensten moeten informeren over het cliëntonderzoek dat zij moeten uitvoeren en de gegevens die daarvoor nodig zijn. Ook zijn de aanbieders gebonden aan de wettelijke bewaartermijnen die zijn opgenomen in de Wwft. De verplichte wetgeving biedt sinds 10 januari 2020 ook een nieuwe grondslag voor de verwerking van gegevens. Dit kan in sommige gevallen dan geschieden op basis van een wettelijke verplichting.
Tekst:Lora Mourcous en Jesse Vermeij (SOLV advocaten)